ਸ਼ਹੀਦ Bhai Amar Singh Mann (1962–1988) ਦੀ ਜੀਵਨੀ: ਖੇਡਾਂ ਦਾ ਚੈਂਪੀਅਨ, 1984 ਦੇ ਜ਼ੁਲਮ ਵਿਰੁੱਧ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆਗੂ, ਅਤੇ ਖ਼ਾਲਿਸਤਾਨੀ ਝੁਝਾਰੂ ਸ਼ਹੀਦ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਅਤੇ ਬਲੀਦਾਨ ਨੂੰ ਸਲਾਮ!
Thank you for reading this post, don't forget to subscribe!ਜਨਮ ਅਤੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ:Bhai Amar Singh Mann
ਸ਼ਹੀਦ Bhai Amar Singh Mann ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦਾ ਇੱਕ ਅਨਮੋਲ ਰਤਨ ਸਨ। 1962 ਵਿੱਚ, ਫ਼ਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਕਿਸ਼ਨਪੁਰ ਵਿੱਚ ਸਰਦਾਰ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਘਰ ਇਸ ਜੋਧੇ ਨੇ ਜਨਮ ਲਿਆ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸੰਪੰਨ ਸੀ। Bhai Amar Singh Mann ਨੇ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।
Bhai Amar Singh Mann ਦਾ ਸੁਭਾਅ ਬੇਹੱਦ ਮਿਹਨਤੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਭੁਪਿੰਦਰਾ ਖ਼ਾਲਸਾ ਹਾਈ ਸਕੂਲ, ਮੋਗਾ ਤੋਂ ਹਰ ਕਲਾਸ ਵਿੱਚ ਚੰਗੇ ਨੰਬਰਾਂ ਨਾਲ ਪਾਸ ਹੋਣ ਦੀ ਸਫ਼ਲਤਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਇੱਥੇ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਆਪਣੀ ਝਲਕ ਦਿਖਾਈ ਅਤੇ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟਾਂ ਵਿੱਚ ਚੈਂਪੀਅਨ (TC) ਦਾ ਖ਼ਿਤਾਬ ਜਿੱਤਿਆ। ਕਬੱਡੀ ਅਤੇ ਫੁੱਟਬਾਲ ਵਿੱਚ ਮਾਹਿਰ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ, ਕਾਲਜ ਵੱਲੋਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਐਥਲੈਟਿਕਸ ਲਈ ਵੀ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ।
ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਦਬਦਬਾ
Bhai Amar Singh Mann ਦੀ ਖੇਡ ਪ੍ਰਤੀ ਲਗਨ ਅਤੇ ਹੁਨਰ ਇੰਨਾ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸੀ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮੂਲ ਪਿੰਡ ਕਿਸ਼ਨਪੁਰ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਸਥਾਨਕ ਲੋਕ ਭੀੜ ਲਗਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਕਬੱਡੀ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਦਬੰਗੀ ਹਾਜ਼ਮੀ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸਨ। ਆਸ-ਪਾਸ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ‘ਤੇ ਸੱਟੇ ਲਾਉਂਦੇ ਸਨ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਰੇਡਰ ਜੇਕਰ ਭਾਈ ਅਮਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਲ ਭਿੜੇਗਾ, ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਜ਼ਰੂਰ ਪਿੰਨ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸਰੀਰਕ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਰਣਨੀਤਕ ਕਾਬਲੀਅਤ ਦਾ ਸਬੂਤ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਥਾਨਕ ਨਾਇਕ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ।
ਆਤਮਿਕ ਜਾਗ੍ਰਿਤੀ: ਕਮਿਊਨਿਜ਼ਮ ਤੋਂ ਧਰਮ ਵੱਲ
1983 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, Bhai Amar Singh Mann ਕਮਿਊਨਿਜ਼ਮ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੇਠ ਸੰਤਾਂ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਪਰ 1983 ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਅਚਾਨਕ ਮੋੜ ਆਇਆ ਜਦੋਂ ਉਹ ਕਾਲਜ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨਾਲ ਸ੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਪਹੁੰਚੇ। ਉੱਥੇ ਸੰਤ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਖ਼ਾਲਸਾ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਦੇ ਪ੍ਰਵਚਨ ਸੁਣ ਕੇ ਉਹ ਇੱਕ ਡੂੰਘੀ ਨੀਂਦ ਤੋਂ ਜਾਗੇ ਹੋਏ ਵਾਂਗ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਲੱਗੇ।
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਦੇ ਨਿਯਮਿਤ ਸੇਵਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਜੀਵਨ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਬਣ ਗਏ। ਜੂਨ 1984 ਵਿੱਚ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ‘ਤੇ ਹੋਏ ਖੂਨੀ ਹਮਲੇ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਇਸ਼ਤਿਆਕ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਪੱਕਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਸੰਤ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਅਤੇ ਸਵਾਭਿਮਾਨ ਦੀ ਇੱਕ ਸਪੱਸ਼ਟ ਰਾਹ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀ।
1984: ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆੰਦੋਲਨ ਦਾ ਨੇਤਾ
ਅਗਸਤ 1984 ਵਿੱਚ, ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ‘ਤੇ ਹਮਲੇ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵਜੋਂ ਸਾਲਾਨਾ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਦਾ ਬਾਈਕਾਟ ਕਰਨ ਦਾ ਐਤਿਹਾਸਿਕ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ। Bhai Amar Singh Mann ਅਤੇ ਹੋਰ ਝੁਝਾਰੂ ਸਿੰਘਾਂ-ਸਿੰਘਣੀਆਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ, ਇਸ ਵਿਰੋਧ ਨੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਕਾਲਜ (ਲੁਧਿਆਣਾ) ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਇੱਕੋ-ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਸੰਸਥਾਨ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਵੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ।
ਭਾਰਤੀ ਫ਼ੌਜ ਦੇ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਦਬਾਅ ਹੇਠ ਵੀ—ਜੋ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਜਿਪਾਂ ਵਿੱਚ ਬਿਠਾ ਕੇ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਕੇਂਦਰਾਂ ਤਕ ਲਿਜਾ ਰਹੀ ਸੀ—ਕਿਸੇ ਨੇ ਵੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦੇਣੀ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। ਫ਼ੌਜੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਲਾਲਚ (“ਨਕਲ ਕਰਨ ਦੀ ਪੂਰੀ ਆਜ਼ਾਦੀ” ਅਤੇ “ਹਾਜ਼ਰੀ ਭਰਨ ਵਾਲੇ ਹਰ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੂੰ ਪਾਸ ਕਰਨਾ”) ਜਾਂ ਧਮਕੀਆਂ (“ਕਾਲਜ ਸਦਾ ਲਈ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ”) ਨੇ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਇਰਾਦਿਆਂ ਨੂੰ ਡੋਲਣ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ।
ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀ ਯਾਦ: ਕੀਰਤਨ ਦਰਬਾਰ ਦਾ ਆਯੋਜਨ
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਕਾਲਜ ਨੇ ਸ੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਕੀਰਤਨ ਦਰਬਾਰ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਦਿਆਰਥਕ ਸੰਸਥਾ ਵਿੱਚ ਇਸ ਕਿਸਮ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸਮਾਗਮ ਸੀ। Bhai Amar Singh Mann ਨੇ ਇਸ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਸੁਨਹਿਰੀ ਪੜਾਅ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ: ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਬੇਅੰਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪਤਨੀ, ਬੀਬੀ ਬਿਮਲ ਕੌਰ ਖ਼ਾਲਸਾ ਨੂੰ ਘਰ-ਨਜ਼ਰਬੰਦੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਿਆ ਅਤੇ ਕਾਲਜ ਦੇ ਸਟੇਜ ‘ਤੇ ਲਿਆਂਦਾ।
ਬੀਬੀ ਬਿਮਲ ਕੌਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਇੱਥੋਂ ਹੀ ਕੀਤੀ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ—”ਮੇਰਾ ਸਟੇਜ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਜੀਵਨ ਯਕੀਨਨ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ”—ਇਸ ਕਾਲਜ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਸਦਾ ਗੌਰਵ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਰਹਿਣਗੇ। ਇਹ ਕੀਰਤਨ ਦਰਬਾਰ ਇੱਕ ਮਿਸਾਲੀ ਸਫ਼ਲਤਾ ਸਾਬਿਤ ਹੋਇਆ।
31 ਅਕਤੂਬਰ 1984: ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ
31 ਅਕਤੂਬਰ 1984 ਨੂੰ, ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ‘ਤੇ ਹਮਲੇ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਜੋਂ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਹੋਣ ‘ਤੇ, Bhai Amar Singh Mann ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਢੋਲ ਵਜਾਏ ਅਤੇ ਵਿਆਪਕ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਲੱਡੂ ਵੰਡੇ। ਇਹ ਘਟਨਾ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਅਡੋਲ ਨੈਤਿਕ ਸਿਰਜਣਾਤਮਕਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਸਿੱਖ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਗਹਿਰਾਈ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ।
ਝੁਝਾਰੂ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ
ਅਗਸਤ 1987 ਵਿੱਚ, Bhai Amar Singh Mann ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਜ਼ੁਲਮ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਨ ਲਈ ਝੁਝਾਰੂ ਸਿੰਘਾਂ ਦੀ ਟੋਲੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਘਰ ਨੂੰ ਸਦਾ ਲਈ ਅਲਵਿਦਾ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਭਾਈ ਗੁਰਜੰਤ ਸਿੰਘ ਬੁੱਢਸਿੰਘਵਾਲਾ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਝੁਝਾਰੂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਪਿੰਡ ਪੂਹਲੀ (ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਠਿੰਡਾ) ਦੇ ਭਾਈ ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਮੀਠਾ ਅਤੇ ਭਾਈ ਗੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕਾਕਾ—ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਖ਼ਾਲਿਸਤਾਨੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਸਨ—ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਭਰਾਤਰੀ ਸਹਿਯੋਗ ਦਿੱਤਾ।
ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਅਤੇ ਸੰਗਠਨਕਾਰੀ ਸੂਝ
Bhai Amar Singh Mann ਨੇ ਗੁਪਤ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣੇ ਇੱਕ ਦੋਸਤ ਨੂੰ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਸਨ:
“ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ ਦੋਸਤਾਂ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਯਕੀਨ ਦਿਵਾਉਂਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਮੈਂ ਕੋਈ ਅਜਿਹਾ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਾਂਗਾ ਜੋ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਹੋਵੇ। ਮੈਂ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਕੋਈ ਬੁਰੀ ਘਟਨਾ ਵਾਪਰਨ ਵੀ ਨਹੀਂ ਦੇਵਾਂਗਾ।”
ਇਹ ਬਿਆਨ ਸਰਕਾਰੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਮਸ਼ੀਨਰੀ (ਟੀਵੀ, ਰੇਡੀਓ) ਲਈ ਇੱਕ ਕਰਾਰਾ ਜਵਾਬ ਸੀ, ਜੋ ਝੁਝਾਰੂ ਸਿੰਘਾਂ ਨੂੰ “ਚੋਰ-ਡਾਕੂ” ਕਹਿ ਕੇ ਬਦਨਾਮ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਉਲਟ, ਭਾਈ ਅਮਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੋਚਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰਦੇ ਸਨ: “ਇਹ ਝੁਝਾਰੂ ਸਿੰਘ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੇ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਸਨ। ਫਿਰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਤਥਾਕਥਿਤ ‘ਜਨਤਕ ਸਰਕਾਰ’ ਵਿਰੁੱਧ ਹਥਿਆਰ ਚੁੱਕਣੇ ਕਿਉਂ ਪਏ?”
ਸਿੱਖ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮੰਚ ‘ਤੇ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼
Bhai Amar Singh Mann ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਿੱਖ ਨੌਜਵਾਨ ਗਰੁੱਪਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮੰਚ ‘ਤੇ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਦਿਨ-ਰਾਤ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਰਹੇ। ਹਰ ਗਰੁੱਪ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ‘ਤੇ ਪੂਰਾ ਭਰੋਸਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸੰਭਾਲੀ। ਉਹ ਲਗਭਗ ਇਸ ਮਿਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਸਫ਼ਲਤਾ ਦੀ ਕਗਾਰ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਚੁੱਕੇ ਸਨ। ਪਿੰਡ ਪੂਹਲੀ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਮੀਠਾ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, Bhai Amar Singh Mann ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਸਟੂਡੈਂਟਸ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੀ ਤਾਤਕਾਲੀ ਕਮੇਟੀ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਸ਼ਹਾਦਤ: ਅਮਰ ਬਲੀਦਾਨ
31 ਅਕਤੂਬਰ 1988 ਨੂੰ, ਸਿੱਖ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, Bhai Amar Singh Mann ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੇ ਮਾਡਲ ਟਾਊਨ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹੀਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੁਨਹਿਰੀ ਅਧਿਆਇ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦਰਜ ਹੋਈ, ਜੋ ਹਰ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਜਜ਼ਬਾਤ, ਇਨਸਾਫ਼ ਅਤੇ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦਾ ਸਬਕ ਸਿੱਖਾਂਦੀ ਰਹੇਗੀ।
ਸਮਾਪਤੀ: ਇੱਕ ਅਮਰ ਵਿਰਾਸਤ
ਸ਼ਹੀਦ Bhai Amar Singh Mann ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਨਾਮ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਵਿਚਾਰ, ਇੱਕ ਅੰਦੋਲਨ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਕੌਮ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਜੀਵਨ ਸਾਨੂੰ ਸਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨਿਆਂ ਲਈ ਖੜੇ ਹੋਣ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਅਤੇ ਸੱਚਾਈ ਲਈ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਕਦੇ ਵੀ ਮਰਦੀ ਨਹੀਂ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਨੇ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਚਿੰਗਾਰੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਜੋ ਅੱਜ ਵੀ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਦਿਲਾਂ ਨੂੰ ਰੋਸ਼ਨ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਆਓ, ਅਸੀਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਬਲੀਦਾਨ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰੀਏ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਰਾਹ ‘ਤੇ ਚੱਲਣ ਦਾ ਸੰਕਲਪ ਲਈਏ।
ਇਸ ਲੇਖ ਨੂੰ ਵੀ ਪੂਰੇ ਵਿਸਤਾਰ ਨਾਲ ਪੜੋ: ਸ਼ਹੀਦ Bhai Davinder Singh ਮੁਕੰਦਪੁਰ (1969-1991): ਝੂਝਾਰੂ ਸਿੰਘ ਦਾ ਅਮਰ ਬਲਿਦਾਨ
ਅਕਸਰ ਪੁੱਛੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਵਾਲ (FAQs)
1. ਭਾਈ ਅਮਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਦਾ ਜਨਮ ਅਤੇ ਸ਼ਹਾਦਤ ਕਦੋਂ ਹੋਈ?
ਭਾਈ ਅਮਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਦਾ ਜਨਮ 1962 ਵਿੱਚ ਫ਼ਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਕਿਸ਼ਨਪੁਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ 31 ਅਕਤੂਬਰ 1988 ਨੂੰ ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੇ ਮਾਡਲ ਟਾਊਨ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਸ਼ਹੀਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
2. ਉਹਨਾਂ ਨੇ 1984 ਵਿੱਚ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤੀ?
ਅਗਸਤ 1984 ਵਿੱਚ, ਭਾਈ ਅਮਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਨੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਸਾਲਾਨਾ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਦਾ ਬਾਈਕਾਟ ਕਰਵਾਇਆ। ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇਕਲੌਤਾ ਕਾਲਜ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਵੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਬੈਠਾ।
3. ਕੀਰਤਨ ਦਰਬਾਰ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਕੀ ਸੀ?
ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸ੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਕੀਰਤਨ ਦਰਬਾਰ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਬੇਅੰਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪਤਨੀ ਬੀਬੀ ਬਿਮਲ ਕੌਰ ਖ਼ਾਲਸਾ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਬੰਦੀ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਵਾ ਕੇ ਸਟੇਜ ‘ਤੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ।
4. ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਝੁਝਾਰੂ ਟੋਲੀ ਵਿੱਚ ਕਦੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ?
ਅਗਸਤ 1987 ਵਿੱਚ, ਭਾਈ ਅਮਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਜ਼ੁਲਮ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਨ ਲਈ ਝੁਝਾਰੂ ਸਿੰਘਾਂ ਦੀ ਟੋਲੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਭਾਈ ਗੁਰਜੰਤ ਸਿੰਘ ਬੁੱਢਸਿੰਘਵਾਲਾ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।
5. ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦਾ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਕੀ ਸੀ?
ਆਪਣੇ ਇੱਕ ਦੋਸਤ ਨੂੰ ਲਿਖੀ ਚਿੱਠੀ ਵਿੱਚ, ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ: “ਮੈਂ ਕੋਈ ਅਜਿਹਾ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਾਂਗਾ ਜੋ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਹੋਵੇ।” ਇਹ ਸੰਦੇਸ਼ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਉੱਚ ਨੈਤਿਕਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਮਾਣ ਸੀ।
#ShaheedAmarSinghMann #SikhHistory #KhalistanMovement #PunjabHeroes #StudentResistance #SikhMartyr #PunjabStruggle
ਜੇਕਰ ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਅਮਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਹੋਰਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਇਸ ਲੇਖ ਨੂੰ ਲਾਈਕ ਕਰੋ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਕਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਲਿਖੋ। ਸਾਡੇ ਨਾਲ਼ ਜੁੜੇ ਰਹਿਣ ਲਈ “ਪੰਜਾਬੀ ਟਾਈਮ Facebook Page “ ਨੂੰ ਫੋਲੋ ਕਰਕੇ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀਆਂ ਅਣਕਹੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਰਹੋ। ਆਓ ਮਿਲ ਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵੀਰਾਂ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਈਏ! 🙏 ਸਤਿਨਾਮ ਸ੍ਰੀ ਵਾਹਿਗੁਰੂ!
© ਪੰਜਾਬੀ ਟਾਈਮ, 2025
