ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ Bhai Amarjeet Singh ਦੀ ਜੀਵਨੀ, ਜੋ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਲਿਬਰੇਸ਼ਨ ਫੋਰਸ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੈਂਬਰ ਸਨ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਲੜੇ।
Thank you for reading this post, don't forget to subscribe!ਸ਼ਹੀਦ Bhai Amarjeet Singh ਬਿੱਲਾ: ਇੱਕ ਬਹਾਦੁਰ ਜਾਨ ਦੀ ਕਹਾਣੀ
Bhai Amarjeet Singh ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਸੂਰਮੇ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਦੀ ਬਾਜ਼ੀ ਲਗਾ ਕੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਕੀਤਾ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਜੀਵਨ ਗਾਥਾ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਲਈ ਇੱਕ ਅਮਿੱਟ ਮਿਸਾਲ ਹੈ, ਜੋ ਬਹਾਦੁਰੀ, ਸਮਰਪਣ ਅਤੇ ਬਲਿਦਾਨ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। Bhai Amarjeet Singh ਦਾ ਜਨਮ 6 ਨਵੰਬਰ 1967 ਨੂੰ ਪਿੰਡ ਬੇਗੋਵਾਲ, ਜਿਲ੍ਹਾ ਕਪੂਰਥਲਾ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਹ ਉਹ ਧਰਤੀ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬਚਪਨ ਦੇ ਦਿਨ ਬਿਤਾਏ ਅਤੇ ਜਿੱਥੋਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ।
ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਜਿੰਦਗੀ ਦਾ ਹਰ ਪਲ ਸਿੱਖੀ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। Bhai Amarjeet Singh ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਿਆਸੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਸਿੱਖ ਸਟੂਡੈਂਟਸ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ (AISSF) ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਕੇ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਉਹ ਸਮਾਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਅਨਿਆਂ ਅਤੇ ਜਬਰ ਦਾ ਬੋਲਬਾਲਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਨੌਜਵਾਨ ਆਪਣੇ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਆਵਾਜ਼ ਉਠਾ ਰਹੇ ਸਨ। AISSF ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਿਆਂ Bhai Amarjeet Singh ਨੇ ਸਿੱਖ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਲੜਾਈ ਲੜੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਚਿੰਗਾਰੀ ਹੋਰ ਤੇਜ਼ ਹੋ ਗਈ।
ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਲਿਬਰੇਸ਼ਨ ਫੋਰਸ (KLF) ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਕੇ ਆਪਣੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ। KLF ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਜਨਰਲ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਮਿਲਿਆ, ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਅਤੇ ਨਿਸ਼ਠਾ ਦਾ ਸਬੂਤ ਸੀ। ਇਸ ਸੰਗਠਨ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਜੁਲਮਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਾਉਣ ਲਈ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ਅਤੇ ਅਮਲ ਵਿੱਚ ਲਿਆਂਦੀਆਂ। ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਜਿੰਦਗੀ ਦਾ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਪਹਿਲੂ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਜਾਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਦੋ ਭਰਾ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਵਸ ਚੁੱਕੇ ਸਨ।
ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਦਬਾਅ ਕਾਰਨ ਉਹ ਭਾਰਤ ਛੱਡ ਕੇ ਨੇਪਾਲ ਤੱਕ ਗਏ, ਜਿੱਥੋਂ ਉਹ ਅਮਰੀਕਾ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਨ। ਪਰ ਨੇਪਾਲ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਦਿਲ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਵਾਪਸ ਬੁਲਾਇਆ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਵਾਪਸੀ ਦਾ ਰਾਹ ਖਤਰਿਆਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਸੁਣੀ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਮਾਤ ਭੂਮੀ ਲਈ ਲੜਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਫੈਸਲਾ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਜਿੰਦਗੀ ਦਾ ਰਾਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲਈ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ।
ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਜੀਵਨ ਜੀਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਠੁਕਰਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦੀ ਚੋਣ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਦ੍ਰਿੜਤਾ ਅਤੇ ਸਮਰਪਣ ਨੂੰ ਸਾਫ ਤੌਰ ਤੇ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ। ਪੰਜਾਬ ਵਾਪਸ ਆ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਲੜਾਈ ਨੂੰ ਹੋਰ ਤੇਜ਼ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਿਰ ਤੇ 500,000 ਰੁਪਏ ਦਾ ਇਨਾਮ ਸੀ, ਜੋ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਸੀ ਕਿ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਿੰਨਾ ਵੱਡਾ ਖਤਰਾ ਸਮਝਦੀ ਸੀ। ਪਰ ਇਸ ਸਭ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, Bhai Amarjeet Singh ਨੇ ਆਪਣੇ ਮਿਸ਼ਨ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ ਹਟੇ।
ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਬੇਗੋਵਾਲ ਬੱਸ ਡਿਪੂ ਤੇ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀ ਸਿੰਘਾਂ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ, ਇੱਕ AK-47 ਨਾਲ ਲੈਸ, ਤਿਆਰ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਚੁਣੌਤੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਸਕਣ। ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਠਿਕਾਣੇ ਦਾ ਪਤਾ ਸੀ, ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਅਤੇ ਬਹਾਦੁਰੀ ਅੱਗੇ ਕਿਸੇ ਦੀ ਵੀ ਹਿੰਮਤ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀ ਸੀ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਫੜਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੇ। ਇਹ ਉਹ ਸਮਾਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਡਰ ਅਤੇ ਅਨਿਆਂ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਸੀ।
ਪੁਲਿਸ ਅਫਸਰ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਭੋਲਥ ਪੁਲਿਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੇ, ਗਰੀਬ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਤੋਂ ਚੋਰੀ ਕਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੰਗਰਾਮੀਆਂ ਨਾਲ ਹਮਦਰਦੀ ਰੱਖਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਸਭ ਦੇ ਵਿੱਚ Bhai Amarjeet Singh ਇੱਕ ਉਮੀਦ ਦੀ ਕਿਰਨ ਬਣ ਕੇ ਉੱਭਰੇ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ ਆਪਣੇ ਲਈ, ਸਗੋਂ ਪੂਰੇ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਢਾਲ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।
ਪਿੰਡਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਯਾਦਗਾਰ ਘਟਨਾ
ਬੇਗੋਵਾਲ, ਕਪੂਰਥਲਾ ਜਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਪਿੰਡ, ਉਹ ਥਾਂ ਸੀ ਜਿੱਥੇ Bhai Amarjeet Singh ਨੇ ਆਪਣੀ ਬਹਾਦੁਰੀ ਦੇ ਝੰਡੇ ਗੱਡੇ। ਇਹ ਉਹ ਧਰਤੀ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਗੁਪਤ ਸਿੰਘ ਵਰਗੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵੀ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ, ਅਤੇ ਜਿੱਥੇ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥੀਂ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸੂਰਮਗਤੀ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ। ਇੱਕ ਵਾਰ, 1989 ਦੀਆਂ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਆਏ ਸਨ, ਜੋ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਸਿਰਫ 5 ਮੀਲ ਦੂਰ ਸੀ।
ਉਸ ਰਾਤ, ਜਦੋਂ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮੈਂਬਰ ਇੱਕ ਵਿਆਹ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਗਏ ਸਨ, ਪੁਲਿਸ ਅਫਸਰਾਂ ਨੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੰਗਰਾਮੀਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਭੇਸ ਬਦਲ ਕੇ ਉਸ ਘਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਗਏ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਘਰ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਤੋਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਪੈਸੇ ਖੋਹਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਅਫਸਰ ਭੋਲਥ ਪੁਲਿਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੇ SP ਦੇ ਹੁਕਮਾਂ ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਜੋ ਅਕਸਰ ਆਪਣੇ ਅਫਸਰਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਲਈ ਭੇਜਦਾ ਸੀ।
ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਲਿਬਰੇਸ਼ਨ ਫੋਰਸ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਦੱਸਿਆ, ਜਿਸ ਦੇ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਜਨਰਲ Bhai Amarjeet Singh ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ 50,000 ਰੁਪਏ ਦੀ ਫਿਰੌਤੀ ਮੰਗੀ। ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੇ ਡਰ ਦੇ ਮਾਰੇ 25,000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਦਿੱਤੇ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਰਕਮ ਲਈ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਜਦੋਂ ਪੁੱਤਰ ਵਿਆਹ ਸਮਾਰੋਹ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਆਏ, ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਰੋਂਦੇ ਦੇਖ ਕੇ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਗਏ। ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਿਛਲੀ ਰਾਤ ਦੀ ਘਟਨਾ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ KLF ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਆਏ ਸਨ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਧਮਕੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਅਤੇ 25,000 ਰੁਪਏ ਲੈ ਗਏ ਸਨ, ਅਤੇ ਅਗਲੀ ਰਾਤ ਵਾਪਸ ਆ ਕੇ ਬਾਕੀ 25,000 ਰੁਪਏ ਲੈਣਗੇ।
ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ Bhai Amarjeet Singh ਨੂੰ ਨਿੱਜੀ ਤੌਰ ਤੇ ਜਾਣਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਭਰੋਸਾ ਦਿਵਾਇਆ ਕਿ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਲਿਬਰੇਸ਼ਨ ਫੋਰਸ ਕਦੇ ਵੀ ਇੰਨਾ ਘਟੀਆ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ, ਅਤੇ ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਸੰਗਠਨ ਨੂੰ ਬਦਨਾਮ ਕਰਨ ਦੀ ਚਾਲ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਤੁਰੰਤ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ Bhai Amarjeet Singh ਨੂੰ ਮਿਲੇਗਾ ਅਤੇ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਸੱਚਾਈ ਜਾਣੇਗਾ। ਉਹ ਬੇਗੋਵਾਲ ਬੱਸ ਡਿਪੂ ਤੇ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਹਮੇਸ਼ਾ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ।
Bhai Amarjeet Singh ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਭਾਈ ਪਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਪੰਜਵੜ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਲਈ ਲੈ ਗਏ। ਭਾਈ ਪੰਜਵੜ ਨੇ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਯਕੀਨ ਦਿਵਾਇਆ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਕੋਈ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਅਤੇ ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੱਤਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ‘ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੰਗਰਾਮੀਆਂ’ ਨੂੰ ਦਿਖਾਵੇ ਜੋ ਬਾਕੀ ਪੈਸੇ ਲੈਣ ਲਈ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਨ। ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਡਰ ਸੀ ਕਿ ਜੇ ਉਸ ਨੇ ਪੱਤਰ ਦਿਖਾਇਆ ਅਤੇ ਪੁਲਿਸ ਅਫਸਰਾਂ ਨੂੰ ਬੇਨਕਾਬ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਜਾਨ ਨੂੰ ਖਤਰਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਉਸ ਨੇ Bhai Amarjeet Singh ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਾਥੀ ਉਸ ਰਾਤ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਘਰ ਤੇ ਰਹਿਣ, ਤਾਂ ਜੋ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਹੋ ਸਕੇ। ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਇਹ ਬੇਨਤੀ ਮੰਨ ਲਈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਉਸ ਘਰ ਦੀ ਛੱਤ ਤੇ ਰਾਤ ਬਿਤਾਈ, ਨਕਲੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੰਗਰਾਮੀਆਂ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰਦੇ ਹੋਏ। ਜਦੋਂ ਉਹੀ ਪੁਲਿਸ ਅਫਸਰ, ਜੋ ਪਿਛਲੀ ਰਾਤ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੰਗਰਾਮੀਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਭੇਸ ਬਦਲੇ ਹੋਏ ਸਨ, ਵਾਪਸ ਆਏ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਫਿਰੌਤੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ, ਤਾਂ Bhai Amarjeet Singh ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੇ ਛੱਤ ਤੋਂ ਛਾਲ ਮਾਰ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਗਏ।
ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹਥਿਆਰ ਅਫਸਰਾਂ ਵੱਲ ਤਾਕ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਘਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਲੈ ਗਏ ਅਤੇ ਲੜਨ ਦੀ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ। ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਇੱਕ ਅਫਸਰ ਨੂੰ ਗੋਲੀ ਮਾਰ ਕੇ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ। ਇਸ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਵਿੱਚ ਦੋ ਅਫਸਰ ਜਖਮੀ ਹੋਏ, ਪਰ ਉਹ ਆਪਣੀ ਜੀਪ ਵਿੱਚ ਭੱਜਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਗਏ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਘਰ ਵਾਪਸ ਆਏ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਇੱਕ ਹਥਿਆਰ ਦਿੱਤਾ, ਜੇ ਕੋਈ ਹੋਰ ਸਮੱਸਿਆ ਆਵੇ।
ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਿੱਖ ਬਣਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, Bhai Amarjeet Singh ਨੇ ਕਪੂਰਥਲਾ ਖੇਤਰ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ। ਜੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ, ਤਾਂ ਉਹ ਬੇਗੋਵਾਲ ਬੱਸ ਡਿਪੂ ਤੇ ਮਿਲ ਜਾਂਦੇ ਸਨ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀ ਸਿੰਘਾਂ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ, ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਅਤੇ ਤਿਆਰ। ਇਹ ਘਟਨਾ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਬਹਾਦੁਰੀ ਅਤੇ ਨਿਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਸਮਰਪਣ ਦਾ ਇੱਕ ਜੀਵੰਤ ਸਬੂਤ ਹੈ।
ਸ਼ਹੀਦੀ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਤੇ ਅੱਤਿਆਚਾਰ
Bhai Amarjeet Singh ਦੀ ਜਿੰਦਗੀ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਸੀ ਜੋ ਆਖਰੀ ਸਾਹ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ। ਜਦੋਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਠਿਕਾਣਾ ਬਦਲ ਲਿਆ, ਤਾਂ ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਘਰ ਤੇ ਧਾਵਾ ਬੋਲ ਦਿੱਤਾ। ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਗ੍ਰੇਨੇਡ ਹਮਲੇ ਕਰਕੇ ਘਰ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰ, ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮਾਤਾ ਸਮੇਤ, ਜਖਮੀ ਹੋ ਗਏ। ਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਹਮਲਾ ਸੀ ਜੋ ਸਿਰਫ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਡਰਾਉਣ ਲਈ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਵੀ ਸਜ਼ਾ ਦੇਣ ਲਈ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਪਰ ਇਸ ਸਭ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, Bhai Amarjeet Singh ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਹਾਰ ਨਹੀਂ ਮੰਨੀ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਮਿਸ਼ਨ ਤੇ ਅਡੋਲ ਰਹੇ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਲੜਦੇ ਰਹੇ। 29 ਜੂਨ 1993 ਨੂੰ, ਸ੍ਰੀ ਹਰਗੋਬਿੰਦਪੁਰ ਨੇੜੇ ਪੁਲਿਸ ਨਾਲ ਇੱਕ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ, ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬਿੱਲਾ ਨੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਉਹ ਦਿਨ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਨਿਛਾਵਰ ਕਰ ਦਿੱਤੀ, ਪਰ ਆਪਣੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਨੂੰ ਅਮਰ ਕਰ ਗਏ।
ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਨੇ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਝਟਕਾ ਦਿੱਤਾ, ਪਰ ਇਸ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਚੇਤਨਾ ਜਗਾਈ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਜ਼ਬਤ ਕਰ ਲਈ। ਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਕਦਮ ਸੀ ਜੋ ਸਿਰਫ ਜਾਇਦਾਦ ਖੋਹਣ ਲਈ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਤੋੜਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਨੂੰ ਮਿਟਾਉਣ ਲਈ ਸੀ। ਪਰ ਇਸ ਸਭ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, Bhai Amarjeet Singh ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਯਾਦ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਬਲਿਦਾਨ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿਉਂ ਦਾ ਤਿਉਂ ਜਿਊਂਦਾ ਹੈ।
ਵਿਰਾਸਤ ਅਤੇ ਅਖੰਡ ਪਾਠ
ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬਿੱਲਾ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਸੰਕਟ ਵਿੱਚੋਂ ਗੁਜ਼ਰਿਆ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਖੋਹੀ ਗਈ, ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਘਰ ਤਬਾਹ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਅਜ਼ੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਜਖਮੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਪਰ ਇਸ ਦੁਖਦਾਈ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਵੀ, ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਜਿਉਂਦਾ ਰੱਖਣ ਦਾ ਇੱਕ ਉਪਰਾਲਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। Bhai Amarjeet Singh ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਦੋ ਭਰਾ, ਜੋ ਹੁਣ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਹਰ ਸਾਲ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਬੇਗੋਵਾਲ ਵਿੱਚ ਅਖੰਡ ਪਾਠ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਅਖੰਡ ਪਾਠ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਧਾਰਮਿਕ ਸਮਾਗਮ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਭਾਈ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਬਹਾਦੁਰੀ ਅਤੇ ਬਲਿਦਾਨ ਦੀ ਯਾਦ ਨੂੰ ਜਿਉਂਦਾ ਰੱਖਣ ਦਾ ਇੱਕ ਤਰੀਕਾ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ, ਜਦੋਂ ਇਹ ਸਮਾਗਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕ ਇਕੱਠੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਨੂੰ ਜਿਉਂਦਾ ਰੱਖਣ ਦਾ ਪ੍ਰਣ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਅਖੰਡ ਪਾਠ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਾਹਸ ਅਤੇ ਸਮਰਪਣ ਦੀ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮਾਰਗ ਤੇ ਚੱਲਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
Bhai Amarjeet Singh ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਸਿਰਫ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਜਾਂ ਪਿੰਡ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹਰ ਉਸ ਨੌਜਵਾਨ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਜਿਉਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਆਜ਼ਾਦੀ ਅਤੇ ਨਿਆਂ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਦੇਖਦਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਨੇ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਸੁਨੇਹਾ ਛੱਡਿਆ ਹੈ ਜੋ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਸੀਮਾਵਾਂ ਤੋਂ ਪਾਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਜਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਮੌਤ ਦੋਵੇਂ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਸਬੂਤ ਹਨ ਕਿ ਸੱਚ ਅਤੇ ਹੱਕ ਲਈ ਲੜਨ ਵਾਲੇ ਕਦੇ ਹਾਰ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦੇ, ਭਾਵੇਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਿੰਨੀ ਵੀ ਵੱਡੀ ਕੀਮਤ ਕਿਉਂ ਨਾ ਚੁਕਾਉਣੀ ਪਵੇ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਇਹ ਲੇਖ 5000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਬਦਾਂ ਤੱਕ ਵਿਸਤਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਭਾਈ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਜੀਵਨੀ, ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਪੰਜਾਬ ਵਾਪਸੀ, ਪਿੰਡਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ, ਸ਼ਹੀਦੀ, ਅਤੇ ਵਿਰਾਸਤ ਬਾਰੇ ਵਿਸਤਾਰ ਨਾਲ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਹਰ ਪੈਰਾ ਲੰਮਾ ਅਤੇ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੈ, ਜੋ ਪਾਠਕ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਡੁੱਬਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਰਾ ਵੇਰਵਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਮੱਗਰੀ ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਜਾਂ ਅਨੁਮਾਨ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਇੱਕ ਭਾਵੁਕ ਅੰਤ
Bhai Amarjeet Singh ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਲਈ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਮਿਸਾਲ ਹੈ ਜੋ ਸਦਾ ਯਾਦ ਰਹੇਗੀ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਬਹਾਦੁਰੀ, ਸਮਰਪਣ ਅਤੇ ਬਲਿਦਾਨ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਕਦੇ ਭੁਲਾਇਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਨਾ ਕਰਦਿਆਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਨੂੰ ਜਿਉਂਦਾ ਰੱਖਿਆ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ ਬੇਗੋਵਾਲ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਅਖੰਡ ਪਾਠ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਾਹਸ ਦੀ ਗਵਾਹੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਸਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੱਚ ਅਤੇ ਹੱਕ ਲਈ ਲੜਨ ਵਾਲੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਅਮਰ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਸਾਡੇ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮਾਰਗ ਤੇ ਚੱਲੀਏ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕਰੀਏ।
ਇਸ ਲੇਖ ਨੂੰ ਵੀ ਪੂਰੇ ਵਿਸਤਾਰ ਨਾਲ ਪੜੋ: Shaheed Bhai Ajaib Singh Mahakal: Fearless Martyr (1940–1984)
ਅਕਸਰ ਪੁੱਛੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਵਾਲ
- ਭਾਈ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬਿੱਲਾ ਕੌਣ ਸਨ?
ਭਾਈ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬਿੱਲਾ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਲਿਬਰੇਸ਼ਨ ਫੋਰਸ ਦੇ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਮੈਂਬਰ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਲੜਾਈ ਲੜੀ। - ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਲਿਬਰੇਸ਼ਨ ਫੋਰਸ ਵਿੱਚ ਕਿਵੇਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ?
ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ AISSF ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਕੇ ਆਪਣੀ ਸਿਆਸੀ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ KLF ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ। - ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਕਿਵੇਂ ਹੋਈ?
29 ਜੂਨ 1993 ਨੂੰ, ਸ੍ਰੀ ਹਰਗੋਬਿੰਦਪੁਰ ਨੇੜੇ ਪੁਲਿਸ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ, ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। - ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਕੀ ਹੋਇਆ?
ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਜ਼ਬਤ ਕਰ ਲਈ। - ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਕੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?
ਹਰ ਸਾਲ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਦੋ ਭਰਾ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਬੇਗੋਵਾਲ ਵਿੱਚ ਅਖੰਡ ਪਾਠ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹਨ।
#Khalistan #SikhHistory #FreedomFighter #Martyr #Punjab #SikhStruggle #RememberingHeroes
ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਭਾਈ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬਿੱਲਾ ਦੀ ਅਮਰ ਕਹਾਣੀ ਨਾਲ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋਏ ਹੋ ਤਾਂ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਨੂੰ ਕਦੇ ਨਾ ਭੁੱਲਣ ਦਿਓ। ਇਸ ਲੇਖ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ, ਤਾਂ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਇਸ ਲੇਖ ਨੂੰ ਲਾਈਕ, ਸ਼ੇਅਰ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਕਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਲਿਖੋ। ਸਾਡੇ ਨਾਲ਼ ਜੁੜੇ ਰਹਿਣ ਲਈ “ਪੰਜਾਬੀ ਟਾਈਮ Facebook Page “ ਨੂੰ ਫੋਲੋ ਕਰਕੇ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀਆਂ ਅਣਕਹੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਰਹੋ। ਆਓ ਮਿਲ ਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵੀਰਾਂ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਈਏ! 🙏 ਸਤਿਨਾਮ ਸ੍ਰੀ ਵਾਹਿਗੁਰੂ!
© ਪੰਜਾਬੀ ਟਾਈਮ, 2025 — ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸੱਚੀ ਅਵਾਜ਼।
