ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗਾਗੋਬੁਆ: ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਕਮਾਂਡੋ ਫੋਰਸ ਦਾ ਬਹਾਦਰ ਜਰਨੈਲ
Honoring the legacy of the revered Shaheed Bhai Balwinder Singh Gagobua, a fearless warrior who left an indelible mark in 1992 with his unwavering courage and dedication.
ਜਾਣ-ਪਛਾਣ: Bhai Balwinder Singh Gagobua
Bhai Balwinder Singh Gagobua ਦਾ ਜਨਮ 1955 ਵਿੱਚ ਸਰਦਾਰ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਗੁਰਮੇਜ ਕੌਰ ਦੀ ਕੁੱਖ ਤੋਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਤਰਨ ਤਾਰਨ ਦੇ ਪਿੰਡ ਗਾਗੋਬੁਆ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਛੇ ਭੈਣ-ਭਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਚੌਥੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਈ ਮੁਖਤਿਆਰ ਸਿੰਘ, ਬੀਬੀ ਬਲਵਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਬੀਬੀ ਸੁਰਜੀਤ ਕੌਰ, ਭਾਈ ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ, ਭਾਈ ਜਗਤਾਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਬੀਬੀ ਰਣਜੀਤ ਕੌਰ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਸਰਦਾਰ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿਹਨਤ-ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਗਾਗੋਬੁਆ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੰਜਵੀਂ ਜਮਾਤ ਤੱਕ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਕੂਲ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ।
Bhai Balwinder Singh Gagobua ਦੀ ਜਵਾਨੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਸਾਹਿਬ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿਖੇ ਪੰਜ ਪਿਆਰਿਆਂ ਤੋਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਛਕਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਦੇ ਵੀ ਆਪਣਾ ਨਿਤਨੇਮ ਨਹੀਂ ਛੱਡਿਆ। ਸਕੂਲ ਛੱਡਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਨਾਲ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਰਹੇ। ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਸੁਭਾਅ ਬਹੁਤ ਮਿੱਠਾ ਅਤੇ ਮਜ਼ਾਕੀਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰੇ ਸਨ। ਉਹ ਹਰ ਵੇਲੇ ਹੱਸਦੇ-ਮਜ਼ਾਕ ਕਰਦੇ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਰੱਖਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਮਾਂ ਇੱਕ ਸਾਧਾਰਨ ਕਿਸਾਨ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਬੱਚੇ ਵਜੋਂ ਗੁਜ਼ਰਿਆ, ਪਰ Bhai Balwinder Singh Gagobua ਦੇ ਅੰਦਰ ਸਿੱਖੀ ਦੀ ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਲਾ ਅਤੇ ਸੱਚ ਲਈ ਲੜਨ ਦਾ ਜਜ਼ਬਾ ਡੂੰਘਾ ਜੜ੍ਹਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜੋ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਸੀ। ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਇਹ ਸ਼ਾਂਤਮਈ ਅਤੇ ਸਾਦਗੀ ਭਰਿਆ ਦੌਰ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਚੱਲਿਆ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਿਲ ਅਤੇ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਘਟਨਾ ਨੇ ਨਹੀਂ ਝੰਜੋੜਿਆ ਜਿਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਰਾਹ ਹੀ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ ਘਟਨਾ ਸੀ 1984 ਦਾ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ‘ਤੇ ਹੋਇਆ ਹਮਲਾ, ਜਿਸ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ, ਸਗੋਂ ਸਾਰੇ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਡੂੰਘੇ ਜ਼ਖ਼ਮ ਦਿੱਤੇ।
ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੇ Bhai Balwinder Singh Gagobua ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਅੱਗ ਭੜਕਾਈ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪੰਥ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਰਾਹ ‘ਤੇ ਲੈ ਗਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਵਾਨੀ ਦਾ ਇਹ ਸਮਾਂ, ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਣ ਵਿੱਚ ਗੁਜ਼ਰਦਾ ਸੀ, ਹੁਣ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਮਕਸਦ ਨਾਲ ਭਰ ਗਿਆ। ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਇਹ ਮੋੜ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਾਧਾਰਨ ਕਿਸਾਨ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਤੋਂ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਕਮਾਂਡੋ ਫੋਰਸ ਦੇ ਬਹਾਦਰ ਜਰਨੈਲ ਤੱਕ ਲੈ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਇਹ ਸਫ਼ਰ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਦਾ ਲਈ ਅਮਰ ਹੋ ਗਿਆ।
ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਿਛੋਕੜ
ਭਾਰਤ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਨਸਾਫ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਦਬਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਇਹ ਆਵਾਜ਼ ਘੱਟ-ਗਿਣਤੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਉੱਠਦੀ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਸਿੱਖ ਹੋਣ, ਮੁਸਲਮਾਨ ਹੋਣ ਜਾਂ ਦਲਿਤ ਹੋਣ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਅਤੇ ਪਛਾਣ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਕੰਜੂਸੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸੰਘਰਸ਼ ਉਦੋਂ ਤੇਜ਼ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਮਤੇ ਦੀ ਮੰਗ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਫੜਿਆ। ਇਹ ਮਤਾ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਹ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਲਈ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਸਵਾਲ ਬਣ ਗਿਆ ਜਿਸ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇਣਾ ਜਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਦਬਾਉਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਗਿਆ।
ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਇਸ ਮੰਗ ਨੂੰ ਚੁੱਪ ਕਰਾਉਣ ਲਈ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਕਦਮ ਚੁੱਕਿਆ ਜੋ ਸੋਚ ਤੋਂ ਵੀ ਪਰ੍ਹੇ ਸੀ। ਜੂਨ 1984 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੈਂਕੜੇ ਮਾਸੂਮ ਸਿੱਖ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਏ। ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ 37 ਹੋਰ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ‘ਤੇ ਵੀ ਭਾਰਤੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਨੇ ਹਮਲੇ ਕੀਤੇ। ਇਹ ਘਟਨਾ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਇੱਕ ਕਾਲਾ ਅਧਿਆਇ ਬਣ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੇ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘਾ ਦਰਦ ਅਤੇ ਗੁੱਸਾ ਭਰ ਦਿੱਤਾ।
ਇਸ ਹਮਲੇ ਨੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਚਿਸਪਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਨੇ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਦੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ, ਹਥਿਆਰ ਚੁੱਕਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਹਥਿਆਰ ਸਿਰਫ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਲਈ ਨਹੀਂ ਸਨ, ਸਗੋਂ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਸਿੱਖੀ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਵੀ ਸਨ। 1984 ਦਾ ਇਹ ਹਮਲਾ ਸਿੱਖਾਂ ਲਈ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਘਟਨਾ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਜ਼ਖ਼ਮ ਸੀ ਜੋ ਸਦੀਆਂ ਤੱਕ ਯਾਦ ਰਹੇਗਾ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਨੇ ਸਿੱਖ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਜੋਸ਼ ਭਰ ਦਿੱਤਾ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੱਕਾਂ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਲੜਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ।
ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਵੁੱਡਰੋਜ਼ ਅਤੇ ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਸ਼ੁਦੀਕਰਨ ਵਰਗੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖਾਂ ‘ਤੇ ਜ਼ੁਲਮ ਦੀ ਹੱਦ ਪਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਸਿੱਖ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਹੱਤਿਆਵਾਂ, ਸਿੱਖ ਔਰਤਾਂ ‘ਤੇ ਅੱਤਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਤਸ਼ੱਦਦ ਨੇ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਮੋੜ ‘ਤੇ ਲਿਆ ਖੜ੍ਹਾ ਕੀਤਾ ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੋਈ ਰਾਹ ਨਹੀਂ ਸੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ। ਇਹ ਸਾਰਾ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਿਛੋਕੜ Bhai Balwinder Singh Gagobua ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਉਹ ਸਮਾਂ ਜਦੋਂ ਸਿੱਖ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਗੁਲਾਮੀ ਦੀਆਂ ਜੰਜ਼ੀਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਕੜਿਆ ਹੋਇਆ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਵਰਗੇ ਬਹਾਦਰ ਸਿੰਘਾਂ ਨੇ ਇਸ ਜ਼ੁਲਮ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਆਵਾਜ਼ ਉਠਾਈ।
ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ‘ਤੇ ਹਮਲੇ ਨੇ ਸਿੱਖ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਲਹਿਰ ਚਲਾਈ ਜਿਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਆਜ਼ਾਦੀ ਅੰਦੋਲਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਾਇਆ। Bhai Balwinder Singh Gagobua ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਘਟਨਾ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਮੋੜ ਲੈ ਕੇ ਆਈ ਜਿਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪੰਥ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਲਈ ਝੁਝਾਰੂ ਸਿੰਘਾਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਸੰਘਰਸ਼ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਪੂਰੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਅਤੇ ਸਤਿਕਾਰ ਲਈ ਲੜਾਈ ਸੀ।
ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਸੰਘਰਸ਼
ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ‘ਤੇ 1984 ਦੇ ਹਮਲੇ ਨੇ Bhai Balwinder Singh Gagobua ਦੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਡੂੰਘਾ ਜ਼ਖ਼ਮ ਛੱਡਿਆ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਝੰਜੋੜ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਅੱਗ ਭੜਕਾਈ ਜੋ ਜ਼ੁਲਮ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਸੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਵੁੱਡਰੋਜ਼ ਦੌਰਾਨ ਸਿੱਖ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਹੱਤਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਸ਼ੁਦੀਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਔਰਤਾਂ ‘ਤੇ ਹੋਏ ਅੱਤਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਬਲਾਤਕਾਰ ਨੇ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਅੰਦਰਲੇ ਗੁੱਸੇ ਨੂੰ ਹੋਰ ਭੜਕਾਇਆ। Bhai Balwinder Singh Gagobua ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਗਲਾਂ ਵਿੱਚ ਗੁਲਾਮੀ ਦੀਆਂ ਜੰਜ਼ੀਰਾਂ ਸਾਫ਼ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੀਆਂ ਸਨ।
Bhai Balwinder Singh Gagobua ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਇਹ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਫਰਜ਼ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਜ਼ੁਲਮ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਾਉਣ ਲਈ ਕੁਝ ਕਰਨ। ਇਸ ਅਹਿਸਾਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਝੁਝਾਰੂ ਸਿੰਘਾਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਆਜ਼ਾਦੀ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਜੋਸ਼ ਭਰ ਗਿਆ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪੰਥ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਲੜਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।
1987 ਵਿੱਚ, Bhai Balwinder Singh Gagobua ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਕਮਾਂਡੋ ਫੋਰਸ ਦੇ ਸਥਾਨਕ ਏਰੀਆ ਕਮਾਂਡਰ ਭਾਈ ਜੱਸਾ ਸਿੰਘ ਘੁਕ ਨਾਲ ਹੋਈ, ਜੋ ਨੇੜਲੇ ਪਿੰਡ ਮਾਹਣੇ ਮੱਲਿਆਂ ਦੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਸਨ। ਭਾਈ ਜੱਸਾ ਸਿੰਘ ਘੁਕ ਨਾਲ ਸੰਗਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਇਸ ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੰਗਰਾਮੀਆਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਪੰਥ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਜ਼ਾਹਿਰ ਕੀਤੀ। ਭਾਈ ਜੱਸਾ ਸਿੰਘ ਘੁਕ ਨੇ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸੇਵਾ ਦਾ ਜਜ਼ਬਾ ਅਤੇ ਪੰਥ ਲਈ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦੇਣ ਦੀ ਲਗਨ ਨੂੰ ਪਛਾਣ ਲਿਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਧੀਨ ਲੈ ਲਿਆ।
ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਕਮਾਂਡੋ ਫੋਰਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ, Bhai Balwinder Singh Gagobua ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਲਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਸਿਖਲਾਈ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜੰਗੀ ਹੁਨਰ ਅਤੇ ਰਣਨੀਤੀ ਸਿਖਾਈ, ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਵਰਤੀ। ਸਿਖਲਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਕਈ ਵਾਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀਆਂ ਖੇਪਾਂ ਲਿਆਉਂਦੇ ਰਹੇ, ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਨ। ਇਹ ਹਥਿਆਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਥੇ ਅਤੇ ਹੋਰ ਝੁਝਾਰੂ ਸਿੰਘਾਂ ਲਈ ਜ਼ੁਲਮ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਾਈ ਦਾ ਸਾਧਨ ਬਣੇ।
Bhai Balwinder Singh Gagobua ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜਥੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਕੀਤੀਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਖਬਰਾਂ, ਤੋਤਿਆਂ ਅਤੇ ਬੇਰਹਿਮ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਦੇਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ। ਇਹ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ‘ਤੇ ਹੋ ਰਹੇ ਜ਼ੁਲਮ ਦਾ ਜਵਾਬ ਸਨ ਅਤੇ ਇਨਸਾਫ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਾ ਰੱਖਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਕਈ ਲੜਾਈਆਂ ਲੜੀਆਂ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੜਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਦੁਸ਼ਮਣ ‘ਤੇ ਕਹਿਰ ਢਾਹੁੰਦੇ ਅਤੇ ਫਿਰ “ਬੋਲੇ ਸੋ ਨਿਹਾਲ, ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ” ਦੇ ਜੈਕਾਰੇ ਬੁਲਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਬਚ ਨਿਕਲਦੇ।
Bhai Balwinder Singh Gagobua ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਅਤੇ ਰਣਨੀਤੀ ਨੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਹੌਂਸਲੇ ਪਸਤ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਅਤੇ ਸਾਥੀ ਸਿੰਘਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਜੋਸ਼ ਭਰ ਦਿੱਤਾ। ਭਾਈ ਜੱਸਾ ਸਿੰਘ ਘੁਕ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਜਥੇ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਸੌਂਪੀ ਗਈ। ਇਹ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਅਤੇ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਦਾ ਸਬੂਤ ਸੀ। ਜਥੇ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਸੰਭਾਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਹੋਰ ਤੇਜ਼ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਆਪਣੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ।
Bhai Balwinder Singh Gagobua ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਇਹ ਸੰਘਰਸ਼ ਸਿਰਫ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਲੜਾਈ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਲੜਾਈ ਸੀ ਜੋ ਸਿੱਖੀ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ, ਇਨਸਾਫ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ‘ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਸੀ।
Bhai Balwinder Singh Gagobua ਨੇ ਆਪਣੇ ਹਰ ਕਦਮ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖੀ ਦੀ ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਲਾ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਾ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪੰਥ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਲਈ ਲੜਦੇ ਰਹੇ।
Bhai Balwinder Singh Gagobua ਦੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਲੜਾਈਆਂ ਨੇ ਸਿੱਖ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਜੋਸ਼ ਭਰਿਆ ਜੋ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ।
Bhai Balwinder Singh Gagobua ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਇਹ ਦੌਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ, ਸਮਰਪਣ ਅਤੇ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਬਣ ਗਿਆ, ਜੋ ਅਗਲੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ।
Shaheed Bhai Balwinder Singh Gagobua, fierce Sikh martyr of 1992.
ਅੰਤਿਮ ਸੰਘਰਸ਼
Bhai Balwinder Singh Gagobua ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਅੰਤਿਮ ਅਧਿਆਇ 8 ਦਸੰਬਰ 1992 ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਗਾਗੋਬੁਆ ਵਿੱਚ ਸਨ। ਇੱਕ ਮੁਖਬਰ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਖ਼ਬਰ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਕਮਾਂਡੋ ਫੋਰਸ ਦਾ ਜਰਨੈਲ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਇਸ ਖ਼ਬਰ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ, ਸੀਆਰਪੀਐਫ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਹਰਕਤ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਦਿੱਤਾ। ਸ਼ਾਮ ਢਲਦਿਆਂ ਹੀ, ਲਗਭਗ 7 ਵਜੇ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਨੇ ਪੂਰੇ ਗਾਗੋਬੁਆ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਘੇਰ ਲਿਆ। ਸੂਰਜ ਡੁੱਬਣ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਇਹ ਸੂਚਨਾ ਮਿਲੀ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲ ਪਿੰਡ ਦੇ ਬਾਹਰੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਨੂੰ ਘੇਰ ਰਹੇ ਹਨ।
Bhai Balwinder Singh Gagobua ਨੇ ਤੁਰੰਤ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਪਨਾਹ ਲਈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬੰਕਰ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਭਾਰਤੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਨੇ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਸੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਨਾ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਅੰਦਰ ਆਉਣ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਫੜਨ ਜਾਂ ਮਾਰਨ ਦੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਸਵੇਰੇ, 9 ਦਸੰਬਰ 1992 ਨੂੰ, ਗਾਗੋਬੁਆ ਦੇ ਸਾਰੇ ਬਾਕੀ ਰਹਿੰਦੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਪਿੰਡ ਦੇ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਸਥਿਤ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਸਵੇਰੇ 7 ਵਜੇ, ਭਾਰਤੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਨੇ ਪਿੰਡ ਦੀ ਗਸ਼ਤ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ।
ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਥਾਣੇਦਾਰ ਸੁਬਾ ਸਿੰਘ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੁਬਾ ਸਰਹੰਦ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੇ ਇੱਕ ਕਰਨਲ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਉਸ ਘਰ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ੀ ਲਈ ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਮੁਖਬਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਉੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਐਸਐਸਆਰ ਅਸਾਲਟ ਰਾਈਫਲ ਅਤੇ ਇੱਕ ਏਕੇ-47 ਹੀ ਮਿਲੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੂੰ ਕੁਝ ਸੁਰਾਗ ਮਿਲੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦਿਵਾਇਆ ਕਿ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਪਿੰਡ ਦੇ ਉੱਚੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬੰਕਰ ਵਿੱਚ ਲੁਕੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਸ ਸੂਚਨਾ ਨੇ ਸਾਰੀਆਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਉਸ ਬੰਕਰ ਵਾਲੇ ਘਰ ਵੱਲ ਮੋੜ ਦਿੱਤਾ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸ ਘਰ ਨੂੰ ਚਾਰੇ ਪਾਸਿਓਂ ਘੇਰ ਲਿਆ।
ਇਸ ਸਮੇਂ Bhai Balwinder Singh Gagobua ਸਾਹਿਬ ਕੋਲ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਏਕੇ-47, ਗੋਲੀਆਂ ਦੇ ਦੋ ਬੈਗ ਅਤੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨਾਲ ਲੜਨ ਲਈ ਬੇਅੰਤ ਬਹਾਦਰੀ ਸੀ। ਭਾਰਤੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਘਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਏ, ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਿਆਰ ਅਤੇ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਉਡੀਕ ਵਿੱਚ। ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੇ “ਬੋਲੇ ਸੋ ਨਿਹਾਲ, ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ” ਦੇ ਜੈਕਾਰੇ ਬੁਲਾਏ ਅਤੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ‘ਤੇ ਗੋਲੀਆਂ ਚਲਾ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਪਹਿਲੇ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਹੀ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਦੋ ਹਵਾਲਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਫੌਜੀ ਸਿਪਾਹੀ ਨੂੰ ਜ਼ਖਮੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਨਾਲ ਬਾਕੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਨੂੰ ਘਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣਾ ਪਿਆ।
ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਮਰੇ ਹੋਏ ਹਵਾਲਦਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਦੋ ਐਸਐਸਆਰ ਅਸਾਲਟ ਰਾਈਫਲਾਂ ਚੁੱਕ ਲਈਆਂ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਮੁੜ ਸੰਭਾਲ ਲਈ। ਉਹ ਲਗਾਤਾਰ ਆਪਣੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਬਦਲਦੇ ਰਹੇ ਅਤੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨਾਲ ਲੜਦੇ ਰਹੇ। ਇਹ ਮੁਕਾਬਲਾ ਸਵੇਰੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਚੱਲਦਾ ਰਿਹਾ। ਭਾਰਤੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਿਪਾਹੀ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ, ਪਰ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਯੁੱਧਭੂਮੀ ਦਾ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਬੇਮਿਸਾਲ ਬਹਾਦਰੀ ਸੀ, ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਹੇ। ਰਾਤ ਨੂੰ ਵੀ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਰੁਕਦੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ। ਇਹ ਲੜਾਈ ਹੁਣ ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਗਈ।
10 ਦਸੰਬਰ 1992 ਦੀ ਸਵੇਰੇ, ਝੱਬਾਲ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਥਾਣੇਦਾਰ ਸੁਬਾ ਸਿੰਘ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ Bhai Balwinder Singh Gagobua ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਘਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਲਈ ਇੱਕ ਗੰਦੀ ਚਾਲ ਖੇਡੀ। ਪੁਲਿਸ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਮਾਤਾ, ਮਾਤਾ ਗੁਰਮੇਜ ਕੌਰ, ਕੋਲ ਗਈ ਅਤੇ ਕਿਹਾ, “ਤੁਹਾਡਾ ਪੁੱਤਰ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਆਉਣਾ ਪਵੇਗਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਪਛਾਣ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ।” ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੇ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਸੁਣੀ, ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਸ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਲੜਾਈ ਚੱਲ ਰਹੀ ਸੀ।
ਮਾਤਾ ਗੁਰਮੇਜ ਕੌਰ ਨੂੰ ਉਸ ਘਰ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਜਿਸ ਵਿੱਚ Bhai Balwinder Singh Gagobua ਸਾਹਿਬ ਲੜ ਰਹੇ ਸਨ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਉਹ ਘਰ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚੀਆਂ, ਥਾਣੇਦਾਰ ਸੁਬਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਬਜ਼ੁਰਗ ਔਰਤ ‘ਤੇ ਗੋਲੀ ਚਲਾਉਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ। ਸੀਆਰਪੀਐਫ ਦੇ ਜਵਾਨਾਂ ਨੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੁਆਂਢੀ ਘਰਾਂ ਦੀਆਂ ਛੱਤਾਂ ‘ਤੇ ਸਥਿਤੀਆਂ ਲਈਆਂ ਸਨ, ਆਪਣੀਆਂ ਐਸਐਸਆਰ ਅਸਾਲਟ ਰਾਈਫਲਾਂ ਨਾਲ ਮਾਤਾ ਗੁਰਮੇਜ ਕੌਰ ‘ਤੇ ਗੋਲੀਆਂ ਚਲਾਈਆਂ, ਅਤੇ ਉਹ ਤੁਰੰਤ ਸ਼ਹੀਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਗਈ। ਇਹ ਅਣਮਨੁੱਖੀ ਅਤੇ ਜ਼ਾਲਮਾਨਾ ਕਾਰਵਾਈ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਨੇ ਸਿਰਫ ਇਸ ਲਈ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਜੋ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਘਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।
ਮਾਤਾ ਗੁਰਮੇਜ ਕੌਰ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਨੇ Bhai Balwinder Singh Gagobua ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਝੰਜੋੜ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਹੁਣ ਉਹ ਬੰਕਰ ਵਾਲੇ ਘਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਕੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨਾਲ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਲੜਨਗੇ। ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਜਾਣਦੇ ਸਨ ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਤਾ ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦ ਕੀਤਾ, ਉਹ ਪਿੰਡ ਦੇ ਮਾਸੂਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਮਾਰਦੇ ਰਹਿਣਗੇ ਤਾਂ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਿਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਘਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦੇ ਹੋਏ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ‘ਤੇ ਗੋਲੀਆਂ ਚਲਾਉਣੀਆਂ ਜਾਰੀ ਰੱਖੀਆਂ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਉਹ ਦੁਸ਼ਮਣ ਵੱਲ ਵਧੇ, ਗਾਗੋਬੁਆ ਦੇ ਚੌਰਾਹੇ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਿਪਾਹੀ ਨੇ ਇੱਕ ਦਰੱਖਤ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਪਨਾਹ ਲਈ ਹੋਈ ਸੀ।
ਜਦੋਂ Bhai Balwinder Singh Gagobua ਸਾਹਿਬ ਉਸ ਦੀ ਰੇਂਜ ਵਿੱਚ ਆਏ, ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਨਾਈਪਰ ਰਾਈਫਲ ਤੋਂ ਗੋਲੀ ਚਲਾਈ। ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਸਿਰ ਵਿੱਚ ਗੋਲੀ ਲੱਗੀ ਅਤੇ ਲੰਬੇ ਅਤੇ ਭਿਆਨਕ ਮੁਕਾਬਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲਈ। ਭਾਰਤੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਸਰੂਪ ਦੇ ਨੇੜੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਵੀ ਡਰਦੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਮੁਕਾਬਲੇ ਲਈ ਪੰਜ ਬੁਲੇਟਪ੍ਰੂਫ ਟਰੈਕਟਰ ਬੁਲਾਏ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਟਰੈਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸਰੀਰ ‘ਤੇ ਚੜ੍ਹਾਇਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਪੁਸ਼ਟੀ ਹੋ ਸਕੇ ਕਿ ਉਹ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਦੁਸ਼ਮਣ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਹੋ ਗਿਆ, ਕਿ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ, ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਸਰੂਪ ਦੇ ਕੋਲ ਨੱਚਣ ਅਤੇ ਗਾਉਣ ਲੱਗ ਪਏ।
Bhai Balwinder Singh Gagobua ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਗੁਰਮੇਜ ਕੌਰ ਦੀਆਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੀਆਰਪੀਐਫ ਟਰੱਕ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਸੀਤਲ ਮੰਦਿਰ ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ। ਉੱਥੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਮੈਂਬਰ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਸਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਇਹ ਲੜਾਈ 30 ਘੰਟਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਚੱਲੀ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਇਹ ਬਹਿਸ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ਕਿ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਕਮਾਂਡੋ ਫੋਰਸ ਦੇ ਇਸ ਬਹਾਦਰ ਯੋਧੇ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਕਿਸ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗਾ।
ਸਮਾਪਤੀ
ਭਾਈ ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗਾਗੋਬੁਆ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਗੁਰਮੇਜ ਕੌਰ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਪੰਨਾ ਹੈ ਜੋ ਬਹਾਦਰੀ, ਕੁਰਬਾਨੀ ਅਤੇ ਇਨਸਾਫ ਦੀ ਲੜਾਈ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਬਣ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਸਾਨੂੰ ਸਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ੁਲਮ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਨਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਖੜ੍ਹਨਾ ਕਿੰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਆਪਣੀ ਬਹਾਦਰੀ ਨਾਲ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੂੰ ਸਬਕ ਸਿਖਾਇਆ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਗੁਰਮੇਜ ਕੌਰ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਨਾਲ ਇਹ ਸਾਬਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਸਿੱਖੀ ਦੀ ਆਤਮਾ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦੇ ਬਿਨਾਂ ਅਧੂਰੀ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਸਾਡੇ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਸੱਚ ਅਤੇ ਇਨਸਾਫ ਦੇ ਰਾਹ ‘ਤੇ ਚੱਲਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਸਾਨੂੰ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸਿੱਖੀ ਦੀ ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਲਾ ਅਤੇ ਪੰਥ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਲਈ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਸਦਾ ਅਮਰ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
ਇਸ ਲੇਖ ਨੂੰ ਵੀ ਪੂਰੇ ਵਿਸਤਾਰ ਨਾਲ ਪੜੋ: ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਉਰਫ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਡੀ.ਸੀ. Bhai Balwinder Singh DC
ਅਕਸਰ ਪੁੱਛੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਵਾਲ (FAQs)
1. ਭਾਈ ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗਾਗੋਬੁਆ ਕੌਣ ਸਨ?
ਭਾਈ ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗਾਗੋਬੁਆ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਕਮਾਂਡੋ ਫੋਰਸ ਦੇ ਇੱਕ ਬਹਾਦਰ ਜਰਨੈਲ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖ ਆਜ਼ਾਦੀ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।
2. ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਕਮਾਂਡੋ ਫੋਰਸ ਵਿੱਚ ਕਿਵੇਂ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਕੀਤੀ?
1987 ਵਿੱਚ, ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਭਾਈ ਜੱਸਾ ਸਿੰਘ ਘੁਕ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਪੰਥ ਦੀ ਸੇਵਾ ਲਈ ਇਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ।
3. ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਕਦੋਂ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਹੋਈ?
ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੇ 10 ਦਸੰਬਰ 1992 ਨੂੰ ਗਾਗੋਬੁਆ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਨਾਲ 30 ਘੰਟੇ ਚੱਲੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ਹੀਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।
4. ਮਾਤਾ ਗੁਰਮੇਜ ਕੌਰ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਕੀ ਸੀ?
ਮਾਤਾ ਗੁਰਮੇਜ ਕੌਰ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਚਾਲ ਵਜੋਂ ਸ਼ਹੀਦ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਜੋ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਬੰਕਰ ਵਾਲੇ ਘਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।
5. ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਾ ਕੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸੀ?
ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਨੇ ਸਿੱਖ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਨੇ ਸਿੱਖ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ।
ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗਾਗੋਬੁਆ ਦੀ ਅਮਰ ਕਹਾਣੀ ਨਾਲ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋਏ ਹੋ ਤਾਂ, ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਨੂੰ ਕਦੇ ਨਾ ਭੁੱਲਣ ਦਿਓ। ਇਸ ਲੇਖ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ, ਤਾਂ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਇਸ ਲੇਖ ਨੂੰ ਲਾਈਕ, ਸ਼ੇਅਰ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਕਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਲਿਖੋ। ਸਾਡੇ ਨਾਲ਼ ਜੁੜੇ ਰਹਿਣ ਲਈ “ਪੰਜਾਬੀ ਟਾਈਮ Facebook Page “ ਨੂੰ ਫੋਲੋ ਕਰਕੇ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀਆਂ ਅਣਕਹੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਰਹੋ। ਆਓ ਮਿਲ ਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵੀਰਾਂ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਈਏ! 🙏 ਸਤਿਨਾਮ ਸ੍ਰੀ ਵਾਹਿਗੁਰੂ!
✍️ About the Author – Kulbir Singh
Kulbir Singh is the founder of PunjabiTime.com, a powerful platform dedicated to reviving Punjabi culture, Sikh history, and the spirit of community storytelling. With a deep-rooted passion for his heritage, he writes emotionally compelling, well-researched content that connects generations.
Follow his work to discover stories that matter, voices that inspire, and a vision that unites. 🌍
© ਪੰਜਾਬੀ ਟਾਈਮ, 2025 — ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸੱਚੀ ਅਵਾਜ਼।
- Shaheed Bhai Avtar Singh Khanda Azaad – 1988–2023 | Fearless Voice of Khalistan Unity
- Shaheed General Labh Singh – 1952–1988 | Fearless Hero of Khalistan Struggle
- Shaheed Bhai Paramjit Singh Panjwar – 1960–2023 | Brave Commander of Khalistan Movement
- Shaheed Bhai Mengha Singh Babbar – 1952–1984 | First Martyr of 1984 Sikh Resistance
- Shaheed Bhai Major Singh Nagoke – 1948–1984 | Unyielding Sikh Martyrhip & Bravery
#SikhHistory #ShaheedLegacy #PunjabHero #TrueStory #FearlessWarrior #KhalistanCommandoForce #UntoldSacrifice
