ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਚੰਨਾ: ਇੱਕ ਬੇਬਾਕ ਯੋਧੇ ਦੀ ਅਣਥੱਕ ਕੁਰਬਾਨੀ
ਸ਼ਹੀਦ Bhai Charanjit Singh Channa ਦੀ ਬੇਬਾਕ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦੀ ਕਹਾਣੀ, ਜੋ ਬੱਬਰ ਖ਼ਾਲਸਾ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਹਿਰ ਦੇ ਮੋਹਰੀ ਯੋਧੇ ਸਨ।
ਜਾਣ-ਪਛਾਣ: Bhai Charanjit Singh Channa
ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਪੰਨਿਆਂ ਵਿੱਚ 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਆਖਰੀ ਦਹਾਕੇ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ਵਜੋਂ ਦਰਜ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹੱਕਾਂ ਅਤੇ ਸਵੈਮਾਣ ਲਈ ਇੱਕ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਆਵਾਜ਼ ਉਠਾਈ। ਇਹ ਉਹ ਸਮਾਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਅਸਥਾਨ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ‘ਤੇ ਹਮਲੇ ਨੇ ਸਾਰੀ ਕੌਮ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਨੂੰ ਝੰਜੋੜ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਦਰਦ ਅਤੇ ਅਨਿਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਲਹਿਰ ਉੱਠੀ, ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਂ ਸੀ ਸਿੱਖ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਹਿਰ।
ਇਸ ਲਹਿਰ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਸੀ ਖ਼ਾਲਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ, ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਰਾਜ ਜਿੱਥੇ ਸਿੱਖ ਆਪਣੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਨਾਲ ਜੀ ਸਕਣ। ਇਸ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਬੱਬਰ ਖ਼ਾਲਸਾ ਵਰਗੇ ਸੰਗਠਨ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਲਈ ਆਪਣੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਦੀ ਬਾਜ਼ੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਹਾਦਰ ਯੋਧਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਨਾਂ ਸੀ ਸ਼ਹੀਦ Bhai Charanjit Singh Channa, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜਵਾਨੀ ਦੇ ਸੁਨਹਿਰੀ ਦਿਨ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੀ ਸੇਵਾ ਅਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਅਰਪਣ ਕਰ ਦਿੱਤੇ।
Bhai Charanjit Singh Channa ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਰਾਜਨੀਤਿਕ, ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਹਾਲਤਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਜੀਵੰਤ ਚਿੱਤਰ ਹੈ। ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਸਾਨੂੰ ਉਸ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਲੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਦਹਿਸ਼ਤ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਨਿਰਦੋਸ਼ ਸਿੱਖ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਰਾਤ ਦੇ ਹਨੇਰੇ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਮਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਦੀ ਆਸ ਅਤੇ ਡਰ ਦੋਵੇਂ ਇਕੱਠੇ ਤੈਰਦੇ ਸਨ।
Bhai Charanjit Singh Channa ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਸੰਘਰਸ਼, ਬਹਾਦਰੀ ਅਤੇ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦਾ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ, ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜਦੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਕਦੇ ਭੁੱਲ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ। ਇਸ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸ਼ਹਾਦਤ ਤੱਕ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਦੇਖਾਂਗੇ, ਅਤੇ ਇਹ ਜਾਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਾਂਗੇ ਕਿ ਉਹ ਕਿਵੇਂ ਇੱਕ ਸਾਧਾਰਣ ਪਿੰਡ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਤੋਂ ਸਿੱਖ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਹਿਰ ਦੇ ਇੱਕ ਮੋਹਰੀ ਯੋਧੇ ਬਣ ਗਏ।
ਅਰੰਭਕ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ
Bhai Charanjit Singh Channa ਦਾ ਜਨਮ 5 ਜਨਵਰੀ 1964 ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਰੋਪੜ ਦੇ ਪਿੰਡ ਝੱਲਣ ਖੁਰਦ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਸਰਦਾਰ ਰਾਮ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਹਰਬੰਸ ਕੌਰ ਦੇ ਘਰ ਜਨਮੇ ਇਸ ਬੱਚੇ ਦੀ ਪਰਵਰਿਸ਼ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਈ। ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਅੱਠ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਨ: ਬੀਬੀ ਰਾਜਵਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਬੀਬੀ ਸੁਰਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਭਾਈ ਦਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ, ਬੀਬੀ ਮਹਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਬੀਬੀ ਰਣਜੀਤ ਕੌਰ, ਭਾਈ ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ, ਭਾਈ ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਭਾਈ ਸਤਪਾਲ ਸਿੰਘ।
ਇਹ ਪਰਿਵਾਰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਸੰਸਾਰ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਹਰ ਮੈਂਬਰ ਨੇ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਦੇ ਸੁਖ-ਦੁੱਖ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਪਾਇਆ। ਪਿੰਡ ਝੱਲਣ ਖੁਰਦ ਦੀ ਧਰਤੀ, ਜੋ ਆਪਣੀ ਸਾਦਗੀ ਅਤੇ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਨੇ Bhai Charanjit Singh Channa ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਬਚਪਨ ਨੂੰ ਸੰਵਾਰਨ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪਿੰਡ ਦੇ ਸਥਾਨਕ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚੋਂ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅੱਠਵੀਂ ਜਮਾਤ ਤੱਕ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ।
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, Bhai Charanjit Singh Channa ਨੇ ਰੋਪੜ ਦੇ ਇੱਕ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ ਅਤੇ 1980 ਵਿੱਚ ਦਸਵੀਂ ਜਮਾਤ ਪਾਸ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਉਹ ਸਮਾਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਜੀਵਨ ਸਿਰਫ਼ ਕਿਤਾਬਾਂ ਅਤੇ ਸਕੂਲ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ, ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਧਾਰਮਿਕ ਜਜ਼ਬੇ ਨੂੰ ਵੀ ਜਗਾਇਆ। ਦਸਵੀਂ ਜਮਾਤ ਪਾਸ ਕਰਨ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ, ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਛਕ ਲਿਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਅੰਮ੍ਰਿਤਧਾਰੀ ਸਿੱਖ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।
ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਰਸਮ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸਿੱਖੀ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਅਤੇ ਸੇਵਾ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਡੂੰਘਾ ਕਰਨ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਸੀ। ਸਿੱਖਿਆ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਰਾਹ ਚੁਣਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰੀਕਲ ਦਾ ਕੰਮ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਤੱਕ ਇੱਕ ਇਲੈਕਟ੍ਰੀਸ਼ੀਅਨ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਿਹਨਤ ਅਤੇ ਲਗਨ ਨਾਲ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰ ਨੌਜਵਾਨ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ।
ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਡੀ.ਸੀ.ਐਮ. ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਸ ਵਿੱਚ ਨੌਕਰੀ ‘ਤੇ ਲੱਗ ਗਏ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਿਹਨਤ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਨਾਂ ਬਣਾਇਆ। ਪਰ ਇਹ ਸਾਧਾਰਣ ਜਿਹੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਿਨ ਨਹੀਂ ਚੱਲ ਸਕੀ, ਕਿਉਂਕਿ 1984 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੇ Bhai Charanjit Singh Channa ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਰੁਖ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲਈ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ।
ਸਿੱਖ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਾ
1984 ਦਾ ਸਾਲ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਾਲੇ ਅਧਿਆਏ ਵਜੋਂ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੂਨ 1984 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਬਲਿਊ ਸਟਾਰ ਦੇ ਨਾਂ ਹੇਠ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਨਿਰਦੋਸ਼ ਸਿੱਖ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਏ। ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਧਾਰਮਿਕ ਅਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੀ ਆਤਮਾ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਡੂੰਘਾ ਘਾਵ ਸੀ। Bhai Charanjit Singh Channa, ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਅੰਮ੍ਰਿਤਧਾਰੀ ਸਿੱਖ ਨੌਜਵਾਨ ਸਨ, ਇਸ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖੀ ਦੀ ਸੇਵਾ ਅਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਲਾਟ ਜਾਗ ਉੱਠੀ।
ਇਸ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਛਾਪੇ ਮਾਰਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਸਬੂਤ ਜਾਂ ਜਾਂਚ ਦੇ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸੇ ਦੌਰਾਨ, Bhai Charanjit Singh Channa ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਪਿੰਡ ਝਲਾਂ ਖੁਰਦ ‘ਤੇ ਵੀ ਇੱਕ ਰਾਤ ਫੌਜ ਨੇ ਛਾਪਾ ਮਾਰਿਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ।ਫੌਜ ਨੇ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਕਈ ਝੂਠੇ ਕੇਸ ਲਗਾਏ ਗਏ। ਇਹ ਕੇਸ ਸਿਰਫ਼ ਕਾਗਜ਼ੀ ਕਾਰਵਾਈ ਨਹੀਂ ਸਨ, ਸਗੋਂ ਸਿੱਖ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਦਬਾਉਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਖਾਮੋਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸਨ।
Bhai Charanjit Singh Channa ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਡੱਕ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਤਸੀਹੇ ਦਿੱਤੇ ਗਏ। ਪਰ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਹੌਸਲਾ ਇਸ ਅਨਿਆਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਡੋਲਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇਹ ਗੁਣਵਾਨਤਾ ਸਿੱਖੀ ਦੇ ਉਸ ਸਿਧਾਂਤ ਤੋਂ ਆਈ ਸੀ, ਜੋ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਸਿਖਾਇਆ – “ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਲਾ” ਵਿੱਚ ਰਹਿਣਾ। ਸਾਲ 1986 ਵਿੱਚ, ਜਸਟਿਸ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬੈਂਸ ਨੇ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਕੇਸ ਦੀ ਸੁਣਵਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਬਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਲਈ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸੀ।
ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਾਪਸ ਆਏ ਅਤੇ ਮੋਰਿੰਡਾ ਦੀ ਇੱਕ ਸ਼ੂਗਰ ਮਿੱਲ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਸੋਚਣਾ ਕਿ ਉਹ ਹੁਣ ਇੱਕ ਸ਼ਾਂਤ ਜੀਵਨ ਜੀਅ ਸਕਣਗੇ, ਇੱਕ ਸੁਪਨਾ ਹੀ ਰਿਹਾ। ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੰਗ ਕਰਨਾ ਨਹੀਂ ਛੱਡਿਆ। ਜੇਕਰ Bhai Charanjit Singh Channa ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਘਟਨਾ ਵਾਪਰਦੀ, ਤਾਂ ਪੁਲਿਸ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੀ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰ ਲੈਂਦੀ। ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਹਰ ਸਿੱਖ ਨੌਜਵਾਨ ਦੀ ਹਕੀਕਤ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਨਿਆਂ ਅਤੇ ਜ਼ੁਲਮ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਸੀ।
ਇੱਕ ਥਾਣੇਦਾਰ ਕੰਸ, ਜੋ ਆਪਣੀ ਬੇਰਹਿਮੀ ਅਤੇ ਨਿਰਦੋਸ਼ ਸਿੱਖ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ‘ਤੇ ਦਹਿਸ਼ਤ ਫੈਲਾਉਣ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, Bhai Charanjit Singh Channa ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਦੁਸ਼ਮਣ ਬਣ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ ਵੀ ਕੰਸ ਨੂੰ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਦਾ, ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਜਾਂਦਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਥਾਣੇ ਲੈ ਜਾਂਦਾ, ਅਤੇ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤਸੀਹੇ ਦਿੰਦਾ। ਇਹ ਤਸੀਹੇ ਸਿਰਫ਼ ਸਰੀਰਕ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਮਾਨਸਿਕ ਵੀ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਕਸਦ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਹੌਸਲੇ ਨੂੰ ਤੋੜਨਾ ਸੀ। ਪਰ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਇਸ ਜ਼ੁਲਮ ਦਾ ਜਵਾਬ ਆਪਣੀ ਅਡੋਲ ਇਰਾਦੇ ਨਾਲ ਦਿੱਤਾ।
ਇੱਕ ਦਿਨ, ਜਦੋਂ ‘ਕੰਸ’ Bhai Charanjit Singh Channa ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰਨ ਆਇਆ, ਤਾਂ ਉਹ ਘਰ ‘ਤੇ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਕੰਸ ਨੇ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਮਾਤਾ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਭਾਈ ਸਤਪਾਲ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ। ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਥਾਣੇ ਲਿਜਾ ਕੇ ਪੁੱਛਗਿੱਛ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਪਰ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਠਿਕਾਣੇ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੇ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਡੂੰਘਾ ਫੈਸਲਾ ਪੱਕਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ – ਉਹ ਕਦੇ ਵੀ ਜਿੰਦੇ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਹੱਥ ਨਹੀਂ ਆਉਣਗੇ।
ਬੱਬਰ ਖ਼ਾਲਸਾ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ
Bhai Charanjit Singh Channa ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਅਗਲਾ ਪੜਾਅ ਬੱਬਰ ਖ਼ਾਲਸਾ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਬੱਬਰ ਖ਼ਾਲਸਾ ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਜਥੇਬੰਦੀ ਸੀ, ਜੋ ਸਿੱਖ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਹਿਰ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਬਣੀ। ਇਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਸੀ ਖ਼ਾਲਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ, ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਜ਼ਾਲਮ ਨੀਤੀਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ। ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਇਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਕੇ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਕਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਕੀਤੀਆਂ।
ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਦਿਨੋ-ਦਿਨ ਲੰਮੀ ਹੁੰਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ, ਜੋ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਸਬੂਤ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਨਹੀਂ ਸਨ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਯੋਧਾ ਸਨ, ਜਿਸ ਨੇ ਜ਼ੁਲਮ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਆਵਾਜ਼ ਬੁਲੰਦ ਕਰਨ ਦਾ ਰਾਹ ਚੁਣਿਆ ਸੀ।
- Bhai Charanjit Singh Channa ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਕਾਰਵਾਈ ਸੀ ਸਤਲੁਜ ਦਰਿਆ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਤਬਦੀਲ ਕਰਨ ਦੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ।
- ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਰਾਹੀਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਦੂਜੇ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਭੇਜਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਬੁਰਾ ਅਸਰ ਪੈਣਾ ਸੀ।
ਪੰਜਾਬ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਦਾ ਅੰਨਦਾਤਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਲਈ ਪਾਣੀ ਉਸ ਦੀ ਜਾਨ ਹੈ। ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ, Bhai Charanjit Singh Channa ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਭਾਈ ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੱਟਾਣਾ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਇੱਕ ਸਾਹਸੀ ਕਦਮ ਚੁੱਕਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੇ ਇੰਚਾਰਜ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਨੇ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਇੰਨਾ ਝਟਕਾ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਅੱਜ ਤੱਕ ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨੂੰ ਹੱਥ ਨਹੀਂ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ।
ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਕਾਰਵਾਈ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਰਤੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਜਿੱਤ ਸੀ। Bhai Charanjit Singh Channa ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਭਾਈ ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੱਟਾਣਾ ਦੀ ਜੋੜੀ ਇਸ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਿਸਾਲ ਬਣ ਗਈ। ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਦੋਸਤੀ ਅਤੇ ਭਾਈਵਾਲੀ ਦਿਨੋ-ਦਿਨ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੁੰਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਉਹ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਦੇ ਸਾਥੀ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਦੀ ਤਾਕਤ ਵੀ ਸਨ। 1990 ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਸਿੱਖ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਹਿਰ ਆਪਣੀ ਉਚਾਈ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਈ, ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਇੱਕ ਵੱਖਰੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਅਮਰੀਕਾ ਜਾਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ।
ਇਹ ਉਹ ਸਮਾਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਲਿਜਾਣ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ। ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦਿਲ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਰਤੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਭਾਈ ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੱਟਾਣਾ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਦਲਜੀਤ ਡੱਲੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਕਾਲੇ ਬਿੱਲੀਆਂ ਦੇ ਇੱਕ ਗਰੁੱਪ ਨੇ ਖਾੜਕੂ ਸਿੰਘਾਂ ਦੇ ਨਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਗੰਦ ਪਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਜੁਲਾਈ 1991 ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਵਾਪਸ ਆ ਗਏ। ਇਹ ਵਾਪਸੀ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਯਾਤਰਾ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਆਪਣੀ ਕੌਮ ਅਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਪ੍ਰਤੀ ਵਫ਼ਾਦਾਰੀ ਦਾ ਸਬੂਤ ਸੀ।
ਸ਼ਹਾਦਤ ਦੀ ਯਾਤਰਾ
ਸਿੱਖ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਹਿਰ ਦੇ ਇਸ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਜ਼ਾਲਮ ਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਸਖ਼ਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਸੇ ਸਮੇਂ, ਐਸ.ਐਸ.ਪੀ. ਸੁਮੇਧ ਸੈਣੀ, ਜੋ ਆਪਣੀ ਬੇਰਹਿਮੀ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਦੀ ਕਾਰ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਬੰਬਾਂ ਨਾਲ ਉਡਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਵਿੱਚ ਭਾਈ ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੱਟਾਣਾ ਦਾ ਨਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਗੁਪਤ ਏਜੰਟ ਅਜੀਤ ਫੂਲਾ ਨੂੰ ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘ ਦੀ ਵੇਸ਼ਭੂਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ।
21 ਤੋਂ 30 ਅਗਸਤ 1991 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਅਜੀਤ ਫੂਲਾ ਨੂੰ ਜੱਟਾਣਾ ਪਿੰਡ ਦਾ ਰਸਤਾ ਪੁੱਛਦੇ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ। ਉਸੇ ਰਾਤ, ਭਾਈ ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੱਟਾਣਾ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਇਹ ਇੱਕ ਕਾਇਰਤਾਪੂਰਨ ਕਾਰਵਾਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਸਿੱਖ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਪਹਿਲੂ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ। Bhai Charanjit Singh Channa ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਭਾਈ ਜੱਟਾਣਾ ਨੂੰ ਹੌਸਲਾ ਦਿੱਤਾ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਆ। ਭਾਈ ਜੱਟਾਣਾ ਨੇ ਇਸ ਜ਼ੁਲਮ ‘ਤੇ ਮੁਸਕਰਾਉਂਦਿਆਂ ਕਿਹਾ, “ਚੱਲੋ, ਮੈਂ ਵੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਰਾਹ ‘ਤੇ ਚੱਲਾਂਗਾ।”
4 ਸਤੰਬਰ 1991 ਨੂੰ, ਬੱਬਰ ਖ਼ਾਲਸਾ ਨੇ ਪਟਿਆਲਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੀਟਿੰਗ ਰੱਖੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ Bhai Charanjit Singh Channa ਅਤੇ ਭਾਈ ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੱਟਾਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ। ਇਹ ਮੀਟਿੰਗ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਅਗਲੀ ਰਣਨੀਤੀ ਤੈਅ ਕਰਨ ਲਈ ਸੀ। ਮੀਟਿੰਗ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਆਉਂਦੇ ਸਮੇਂ, ਇੱਕ ਮੁਖਬਰ ਨੇ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਸੂਚਨਾ ਦਿੱਤੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਿਪਸੀ ਨੂੰ ਸਾਧੂਗੜ੍ਹ ਦੀ ਚੈਕਪੋਸਟ ‘ਤੇ ਰੋਕਿਆ ਗਿਆ।
ਭਾਈ ਜੱਟਾਣਾ ਕੋਲ ਜਸਬੀਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਮ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਜਾਅਲੀ ਆਈ.ਡੀ. ਕਾਰਡ ਸੀ, ਜੋ ਇੱਕ ਸੀ.ਬੀ.ਆਈ. ਅਧਿਕਾਰੀ ਦਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਡਰਾਈਵਰ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਭਾਈ ਜੱਟਾਣਾ ਨੇ ਆਪਣਾ ਆਈ.ਡੀ. ਕਾਰਡ ਦਿਖਾਇਆ, ਤਾਂ ਚੈਕਪੋਸਟ ‘ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਪੁਲਿਸ ਅਫਸਰਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣ ਦਿੱਤਾ। ਪਰ ਇਹ ਸ਼ਾਂਤੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਰ ਨਹੀਂ ਟਿਕ ਸਕੀ।
ਦਲਜੀਤ ਡੱਲੀ, ਜੋ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਜਿਪਸੀ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਸੀ, ਚੈਕਪੋਸਟ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚਿਆ ਅਤੇ ਅਫਸਰਾਂ ‘ਤੇ ਚੀਕਿਆ, “ਓਏ, ਤੁਹਾਡੇ ਪਿਓ ਚੈਕਪੋਸਟ ਪਾਰ ਕਰ ਗਏ ਹਨ। ਤੁਸੀਂ ਇੱਥੇ ਕੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ?” ਇਹ ਸੁਣਦੇ ਹੀ, ਪੁਲਿਸ ਨੇ Bhai Charanjit Singh Channa ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਜਿਪਸੀ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਤੇਜ਼ ਰਫਤਾਰ ਨਾਲ ਗੱਡੀ ਚਲਾਉਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ, ਪਰ ਪਿੰਡ ਸੈਦਪੁਰ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਮੋੜ ‘ਤੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਿਪਸੀ (ਨੰਬਰ CHO1 8206) ਰਫਤਾਰ ਕਾਰਨ ਉਲਟ ਗਈ।
ਇਸ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ Bhai Charanjit Singh Channa ਸਾਹਿਬ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਈ ਜੱਟਾਣਾ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਲਾਕੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਚਲੇ ਜਾਣ, ਪਰ ਭਾਈ ਜੱਟਾਣਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀ ਨੂੰ ਇਕੱਲਾ ਛੱਡਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਫਿਰ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਦੋਸਤੀ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਸਾਈ-ਨਾਈਡ ਦੀਆਂ ਕੈਪਸੂਲ ਲੈ ਕੇ ਸ਼ਹਾਦਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲਈ।
ਸ਼ਹਾਦਤ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ
Bhai Charanjit Singh Channa ਅਤੇ ਭਾਈ ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੱਟਾਣਾ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਅੱਗ ਵਾਂਗ ਫੈਲ ਗਈ। ਸਿੱਖ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ, ਦੋਵੇਂ ਭਾਈਚਾਰੇ ਇਸ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਦੁਖੀ ਹੋਏ। ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਦੋ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਪੂਰੀ ਲਹਿਰ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਅਤੇ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਸੀ। ਫਤਹਿਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਕਾਲਜ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਇੰਨਾ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਸੀ ਕਿ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਝੁਕਣਾ ਪਿਆ ਅਤੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਸਰੂਪ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਸੌਂਪਣੇ ਪਏ। ਦੋਵਾਂ ਸਿੰਘਾਂ ਦਾ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਪੂਰੇ ਸਤਿਕਾਰ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦਿਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਦਾ ਲਈ ਸਾਂਭ ਲਿਆ।
ਇਹ ਸ਼ਹਾਦਤ ਸਿੱਖ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਬਣ ਗਈ। ਇਸ ਨੇ ਇਹ ਸੁਨੇਹਾ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਜ਼ੁਲਮ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਨਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਖੜ੍ਹਨਾ ਸਿੱਖੀ ਦਾ ਅਸਲ ਸਿਧਾਂਤ ਹੈ। Bhai Charanjit Singh Channa ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਭਾਈ ਜੱਟਾਣਾ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਨੇ ਸਿੱਖ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਊਰਜਾ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਇਹ ਸਾਬਤ ਕੀਤਾ ਕਿ ਸੱਚ ਅਤੇ ਹੱਕ ਲਈ ਲੜਨ ਵਾਲੇ ਕਦੇ ਹਾਰ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦੇ।
ਸਮਾਪਤੀ
ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਚੰਨਾ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਸ਼ਹਾਦਤ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਇੱਕ ਅਟੁੱਟ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ, ਸਮਰਪਣ ਅਤੇ ਕੁਰਬਾਨੀ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਸਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸੱਚ ਅਤੇ ਹੱਕ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਜਾਨ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ। ਉਹ ਇੱਕ ਸਾਧਾਰਣ ਪਿੰਡ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਤੋਂ ਸਿੱਖ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਹਿਰ ਦੇ ਇੱਕ ਮੋਹਰੀ ਯੋਧੇ ਬਣੇ, ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਜਵਾਨੀ ਦੇ ਦਿਨ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਅਰਪਣ ਕਰ ਦਿੱਤੇ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਸੁਨੇਹਾ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਜ਼ੁਲਮ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਝੁਕਣਾ ਸਿੱਖੀ ਦਾ ਰਾਹ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਉਸ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਸੱਚ ਦੀ ਜਿੱਤ ਲਈ ਲੜਨਾ ਸਾਡਾ ਫਰਜ਼ ਹੈ। ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਯਾਦ ਸਾਡੇ ਦਿਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਦਾ ਜਿਉਂਦੀ ਰਹੇਗੀ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਸਾਡੇ ਲਈ ਇੱਕ ਚਾਨਣ ਮੁਨਾਰਾ ਬਣ ਕੇ ਸਾਨੂੰ ਰਾਹ ਵਿਖਾਉਂਦੀ ਰਹੇਗੀ।
ਇਸ ਲੇਖ ਨੂੰ ਵੀ ਪੂਰੇ ਵਿਸਤਾਰ ਨਾਲ ਪੜੋ: Shaheed Bhai Bikramjit Singh Narla: ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਬਿਕਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨਾਰਲਾ
ਅਕਸਰ ਪੁੱਛੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਵਾਲ (FAQs)
- ਭਾਈ ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਚੰਨਾ ਕੌਣ ਸਨ?
ਭਾਈ ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਚੰਨਾ ਬੱਬਰ ਖ਼ਾਲਸਾ ਦੇ ਇੱਕ ਮੋਹਰੀ ਮੈਂਬਰ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਹਿਰ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। - ਭਾਈ ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਚੰਨਾ ਦਾ ਜਨਮ ਕਦੋਂ ਅਤੇ ਕਿੱਥੇ ਹੋਇਆ?
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਨਮ 5 ਜਨਵਰੀ 1964 ਨੂੰ ਪਿੰਡ ਝੱਲਣ ਖੁਰਦ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਰੋਪੜ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। - ਭਾਈ ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਚੰਨਾ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਕਦੋਂ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਹੋਈ?
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ 4 ਸਤੰਬਰ 1991 ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੌਰਾਨ ਸਾਈ-ਨਾਈਡ ਲੈ ਕੇ ਹੋਈ। - ਭਾਈ ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਚੰਨਾ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀ ਸੀ?
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਤਲੁਜ ਦਰਿਆ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਤਬਦੀਲ ਕਰਨ ਦੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ। - ਭਾਈ ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਚੰਨਾ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦਾ ਕੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੋਇਆ?
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਫਤਹਿਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਕਾਲਜ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ।
ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਚੰਨਾ ਦੀ ਅਮਰ ਕਹਾਣੀ ਨਾਲ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋਏ ਹੋ ਤਾਂ, ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਨੂੰ ਕਦੇ ਨਾ ਭੁੱਲਣ ਦਿਓ। ਇਸ ਲੇਖ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ, ਤਾਂ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਇਸ ਲੇਖ ਨੂੰ ਲਾਈਕ, ਸ਼ੇਅਰ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਕਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਲਿਖੋ। ਸਾਡੇ ਨਾਲ਼ ਜੁੜੇ ਰਹਿਣ ਲਈ “ਪੰਜਾਬੀ ਟਾਈਮ Facebook Page “ ਨੂੰ ਫੋਲੋ ਕਰਕੇ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀਆਂ ਅਣਕਹੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਰਹੋ। ਆਓ ਮਿਲ ਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵੀਰਾਂ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਈਏ! 🙏 ਸਤਿਨਾਮ ਸ੍ਰੀ ਵਾਹਿਗੁਰੂ!
✍️ About the Author – Kulbir Singh
Kulbir Singh is the founder of PunjabiTime.com, a powerful platform dedicated to reviving Punjabi culture, Sikh history, and the spirit of community storytelling. With a deep-rooted passion for his heritage, he writes emotionally compelling, well-researched content that connects generations.
Follow his work to discover stories that matter, voices that inspire, and a vision that unites. 🌍
© ਪੰਜਾਬੀ ਟਾਈਮ, 2025 — ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸੱਚੀ ਅਵਾਜ਼।
#SikhHistory #ShaheedLegacy #PunjabHero #TrueStory #BabbarKhalsa #KhalistanMovement #FearlessWarrior
