ਭਾਈ Gurjit Singh Kaka (1965–1988) ਨੂੰ ਗੋਰਾਇਆ ਤੋਂ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰਕੇ ਪਟਿਆਲਾ CIA ਸਟਾਫ ’ਚ ਬੇਰਹਿਮ ਯਾਤਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ਹੀਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
Thank you for reading this post, don't forget to subscribe!ਪਰਿਵਾਰਕ ਪਿਛੋਕੜ ਅਤੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ
ਭਾਈ Gurjit Singh Kaka ਦਾ ਜਨਮ 27 ਅਗਸਤ 1965 ਨੂੰ ਬਠਿੰਡਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਪੂਹਲੀ ਵਿਖੇ ਸਾਬਕਾ ਸਰਪੰਚ ਸਰਦਾਰ ਨਿਰੰਜਨ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਜਗਵੰਤ ਕੌਰ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਦੋ ਭਰਾ (ਭਾਈ ਦਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਤੇ ਭਾਈ ਅਮਨਦੀਪ ਸਿੰਘ) ਅਤੇ ਪੰਜ ਭੈਣਾਂ (ਬੀਬੀ ਨਿਰਮਲਜੀਤ ਕੌਰ, ਬੀਬੀ ਪਰਮਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਬੀਬੀ ਗੁਰਮੀਤ ਕੌਰ, ਬੀਬੀ ਚਰਨਜੀਤ ਕੌਰ ਤੇ ਬੀਬੀ ਰਣਜੀਤ ਕੌਰ) ਸਨ। ਪਰਿਵਾਰ ਵੱਲੋਂ ਗੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਨਾਲ “ਕਾਕਾ” ਦੇ ਖ਼ਿਤਾਬ ਨਾਲ ਸੱਦਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇਹ ਪਰਿਵਾਰ ਬਹੁਤ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸਥਿਤੀ ਵਾਲਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਕਾਕਾ ਨੂੰ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਮੌਕੇ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ।
ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਖੇਡ ਪ੍ਰਤੀ ਰੁਚੀ: ਭਾਈ Gurjit Singh Kaka
ਭਾਈ Gurjit Singh Kaka ਨੇ ਆਪਣੀ ਦਸਵੀਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਨਥਾਣਾ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਹਾਈਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਲੁਧਿਆਣਾ ਸਥਿਤ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਸਿਵਲ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਦੀ ਡਿਪਲੋਮਾ ਕੋਰਸ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਏ। ਕਾਕਾ ਸਿਰਫ਼ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿੱਚ ਹੀ ਮੇਧਾਵੀ ਨਹੀਂ ਸਨ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਹਾਕੀ ਖਿਡਾਰੀ ਵੀ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਖੇਡ ਪ੍ਰਤੀ ਲਗਨ ਅਤੇ ਟੀਮ ਸਪਿਰਿਟ ਨੇ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਕਬੂਲ ਬਣਾਇਆ। ਪਰ Gurjit Singh Kaka ਦਾ ਜੀਵਨ ਸਿਰਫ਼ ਕਿਤਾਬਾਂ ਅਤੇ ਹਾਕੀ ਮੈਦਾਨਾਂ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਿਤ ਨਹੀਂ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਧਾਰਮਿਕ-ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਤੂਫ਼ਾਨ ਉਠ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋਇਆ ਸੀ।
ਧਰਮ ਯੁੱਧ ਮੋਰਚਾ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਨਾਲ ਜੁੜਾਅ
ਜਿਸ ਸਮੇਂ ਭਾਈ Gurjit Singh Kaka ਆਪਣੀ ਡਿਪਲੋਮਾ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਉਦੋਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਧਰਮ ਯੁੱਧ ਮੋਰਚਾ ਆਪਣੇ ਚਰਮ ‘ਤੇ ਸੀ। ਇਸ ਮੋਰਚੇ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੇਠ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਾਲਜਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ (SSF) ਦੀਆਂ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਸਥਾਪਿਤ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਇਸੇ ਲੜੀ ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਕਾਲਜ, ਲੁਧਿਆਣਾ ਵਿਖੇ ਵੀ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੀ ਸ਼ਾਖਾ ਸਥਾਪਿਤ ਹੋਈ, ਤਾਂ ਭਾਈ Gurjit Singh Kaka ਨੇ ਇਸਦੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਲੈ ਲਈ ਅਤੇ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਉਹ ਪਲ ਸੀ ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਮਾਮੂਲੀ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦਾ ਜੀਵਨ ਇੱਕ ਸੰਘਰਸ਼ਸ਼ੀਲ ਸਿੱਖ ਕਾਰਕੁਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਲੱਗਾ।
ਜੂਨ 1984: ਇੱਕ ਦਰਦਨਾਕ ਮੋੜ
ਜੂਨ 1984 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਫ਼ੌਜ ਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ‘ਤੇ ਕੀਤੀ ਗਈ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਬਲੂ ਸਟਾਰ ਦੀ ਘਟਨਾ ਨੇ ਸਾਰੇ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਨੂੰ ਝੰਜੋੜ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ। ਭਾਈ Gurjit Singh Kaka ਦਾ ਦਿਲ ਵੀ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਦੁਖੀ ਸੀ। ਉਹ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਇਸ ਕਾਲੇ ਅਧਿਆਇ ਨੂੰ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਸੀ ਭੁੱਲ ਸਕਦੇ।
ਫਿਰ ਜਦੋਂ 31 ਅਕਤੂਬਰ 1984 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੀ ਸਿੱਖ ਅੰਗਰੱਖਿਅਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਹੱਤਿਆ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਤਾਂ ਉਸ ਸ਼ਾਮ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਇਕੱਠੀ ਹੋਈ। ਇਸ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਭਾਈ Gurjit Singh Kaka ਨੇ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਲੱਡੂ ਵੰਡੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਮੇਂ ਦੇ ਮਾਹੌਲ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹੋਏ, ਸਿੰਘਾਂ ਨੇ ਭੰਗੜਾ ਵੀ ਪਾਇਆ, ਜਿਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਢੋਲੀ ਨੂੰ ਬੁਲਾਇਆ ਸੀ। ਇਹ ਘਟਨਾ ਕਾਕਾ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਾਜ਼ੁਕ ਮੋੜ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ਸ਼ੀਲ ਰਾਹ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਸਿੱਖ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੀ ਮੁੜ-ਸੰਗਠਨਾ ਅਤੇ ਸਰਗਰਮ ਭੂਮਿਕਾ
ਸਾਲ 1985 ਵਿੱਚ ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੇ ਪ੍ਰਗਟੇ ਦਿਨ (ਵੈਸਾਖੀ) ‘ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਰਾਜਪਾਲਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਲੱਗੇ ਪਾਬੰਦੀ ਨੂੰ ਹਟਾ ਲਿਆ। ਇਸ ਨਾਲ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਮੁੜ-ਸੰਗਠਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ। ਭਾਈ ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਤਲਵੰਡੀ (ਸ਼ਹੀਦ) ਨੂੰ ਆਫ਼ਿਸ ਸਕੱਤਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਮੁੜ-ਸੰਗਠਨ ਵਿੱਚ ਭਾਈ Gurjit Singh Kaka ਨੇ ਵੀ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕੀਰਤਨ ਦਰਬਾਰ ਅਤੇ ਗੁਰਮਤਿ ਸਮਾਗਮ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਮਹਾਨ ਸ਼ਹੀਦ ਸੰਤ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਜੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਬਾਬਾ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਅਮਰ ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਬੇਅੰਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪਤਨੀ ਬੀਬੀ ਬਿਮਲ ਕੌਰ ਖਾਲਸਾ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਿਰੋਪਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਕੇ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਹ ਘਟਨਾਵਾਂ ਕਾਕਾ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਸੰਗਠਨ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਚੇਤਨਾ ਦੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਨੂੰ ਡੂੰਘਾ ਕਰ ਗਈਆਂ।
ਗੋਰਾਇਆ ਪੁਲਿਸ ਐਕਸ਼ਨ: ਬਦਲੇ ਦੀ ਲਾਟ ਅਤੇ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ
ਜਦੋਂ ਭਾਈ ਲਵਸ਼ੀਂਦਰ ਸਿੰਘ ਦਲੇਵਾਲ, ਭਾਈ ਸਤਪਾਲ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋਂ ਅਤੇ ਭਾਈ ਹਰਮਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਲਾਲਾ ਨੇ ਜੰਮੂ ਕਲੋਨੀ ਵਿੱਚ ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਘਰ ਇੱਕ ਕਮਰਾ ਕਿਰਾਏ ‘ਤੇ ਲਿਆ, ਤਾਂ ਭਾਈ Gurjit Singh Kaka ਭਾਈ ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਮੀਤਾ, ਭਾਈ ਅਮਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ, ਭਾਈ ਹਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਅਕਸਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਜਾਂਦੇ ਅਤੇ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਦੇ।
ਇਸੇ ਦੌਰਾਨ, ਗੋਰਾਇਆ ਪੁਲਿਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦਰਸ਼ਨ ਬਾਜਵਾ ਨਾਲ ਇੱਕ ਵਾਕਿਆ ਪੇਸ਼ ਆਇਆ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਬਾਜਵਾ ਦੀ ਭਾਈ ਹਰਮਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਲਾਲਾ ਦੀ ਪਤਨੀ ਬੀਬੀ ਹਰਬੰਸ ਕੌਰ ਨਾਲ ਤਕਰਾਰ ਹੋ ਗਈ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਬੀਬੀ ਜੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਥੱਪੜ ਮਾਰਿਆ। ਜਦੋਂ ਭਾਈ ਹਰਮਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਲਾਲਾ (ਭਾਈ ਲਾਲਾ) ਨੂੰ ਇਸ ਘਟਨਾ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਮਿਲੀ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਭਾਈ ਲਵਸ਼ੀਂਦਰ ਸਿੰਘ, ਭਾਈ ਗੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕਾਕਾ, ਭਾਈ ਹਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਭਾਈ ਖੜਕ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ।
ਭਾਈ ਲਾਲਾ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ: “ਦਰਸ਼ਨ ਬਾਜਵਾ ਦੇ ਇਸ ਕੰਮ ਦਾ ਬਦਲਾ ਅਸੀਂ ਜ਼ਰੂਰ ਲਵਾਂਗੇ!”ਉਸ ਸਮੇਂ ਸਿੰਘਾਂ ਕੋਲ ਦੋ .455 ਬੋਰ ਦੀਆਂ ਰਿਵਾਲਵਰਾਂ ਅਤੇ ਇੱਕ 7.65 ਐੱਮ ਐੱਮ ਪਿਸਤੌਲ ਮੌਜੂਦ ਸੀ। ਦਰਸ਼ਨ ਬਾਜਵਾ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਭਾਈ ਲਾਲਾ ਨੇ ਕਿਹਾ: “ਉਹ ਜੀ.ਟੀ. ਰੋਡ ਬਹੁਤ ਰੁੱਝਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਪੂਰੇ ਦਿਨ ਉਧਰੋਂ ਲੰਘਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਉੱਥੇ ਖੜ੍ਹਨਾ ਸਾਡੇ ਲਈ ਠੀਕ ਨਹੀਂ। ਦੂਜਾ, ਬਾਜਵਾ ਕੋਲ ਆਪਣੇ ਕਵਾਟਰਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆ ਕੇ ਪੁਲਿਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਆਉਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਹੈ।”
ਇਸ ‘ਤੇ ਭਾਈ Gurjit Singh Kaka ਨੇ ਬੇਝਿਜਕ ਹੋ ਕੇ ਕਿਹਾ: “ਇਹ ਕਾਰਵਾਈ ਮੈਂ ਭਾਈ ਖੜਕ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਕਰਾਂਗਾ! ਸਾਨੂੰ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਸਿੰਘ ਦਿਓ ਜੋ ਇਲਾਕੇ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣਦਾ ਹੋਵੇ।” ਭਾਈ ਲਵਸ਼ੀਂਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਲਈ ਭਾਈ ਗੁਰਨੇਕ ਸਿੰਘ ਨੇਕਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ।
ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ ਅਤੇ ਜੇਲ੍ਹ ਯਾਤਨਾਵਾਂ
ਅਗਲੀ ਸਵੇਰ, ਦਰਸ਼ਨ ਬਾਜਵਾ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਦੇਣ ਲਈ ਭਾਈ Gurjit Singh Kaka, ਭਾਈ ਗੁਰਨੇਕ ਸਿੰਘ ਨੇਕਾ ਉਰਫ਼ ਜਨਰਲ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਭਾਈ ਖੜਕ ਸਿੰਘ ਦੋ ਰਿਵਾਲਵਰਾਂ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪਿਸਤੌਲ ਲੈ ਕੇ ਚੋਰੀ ਕੀਤੀ ਸਕੂਟਰ ‘ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ ਕੇ ਨਿਕਲੇ। ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਉਹ ਸਕੂਟਰ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋ ਗਈ, ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਹ ਸਕੂਟਰ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਸਕੂਟਰ ਚੋਰੀ ਕਰ ਲਈ।
ਤਿੰਨਾਂ ਜੁਝਾਰੂ ਸਿੰਘਾਂ ਨੇ ਗੋਰਾਇਆ ਪੁਲਿਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੇ ਬਾਹਰ ਦਰਸ਼ਨ ਬਾਜਵਾ ਦਾ ਇੱਕ ਘੰਟਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਉਹ ਨਹੀਂ ਆਇਆ। ਪਰ ਵਾਪਸੀ ਦੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਭਾਈ Gurjit Singh Kaka, ਭਾਈ ਗੁਰਨੇਕ ਸਿੰਘ ਨੇਕਾ ਉਰਫ਼ ਜਨਰਲ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਭਾਈ ਖੜਕ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ।ਫਿੱਲੌਰ ਪੁਲਿਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਯਾਤਨਾਵਾਂ ਦੇਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸਿੰਘਾਂ ‘ਤੇ 2 ਸਕੂਟਰਾਂ ਦੀ ਚੋਰੀ ਅਤੇ ਆਰਮਜ਼ ਐਕਟ 25/54/59 ਦੇ ਤਹਿਤ ਕੇਸ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ।
ਤਿੰਨਾਂ ਜੁਝਾਰੂ ਸਿੰਘਾਂ ਨੂੰ ਜਲੰਧਰ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਫਰਵਰੀ ਵਿੱਚ, ਜ਼ਮਾਨਤ ਮਿਲਣ ‘ਤੇ ਭਾਈ Gurjit Singh Kaka ਰਿਹਾ ਹੋ ਗਏ। ਰਿਹਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਈ ਗੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕਾਕਾ ਨੇ ਕੁੱਝ ਸਮਾਂ ਘਰ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਇਆ ਅਤੇ ਫਿਰ ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਦਾਖ਼ਲਾ ਲੈ ਲਿਆ।
5-ਮੈਂਬਰੀ ਅਡਹਾਕ ਕਮੇਟੀ ਅਤੇ ਆਖ਼ਰੀ ਸੰਘਰਸ਼
ਉਸ ਸਮੇਂ ਸਿੱਖ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਕਨਵੀਨਰ ਭਾਈ ਗੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਹਰਿਹਰ ਝੋਕ ਸਨ। ਭਾਈ Gurjit Singh Kaka ਨੇ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਮਾਰਚ 1988 ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਜਾਥੇਦਾਰ ਭਾਈ ਜਸਵੀਰ ਸਿੰਘ ਰੋਡੇ ਨੇ ਸਿੱਖ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਧੜਿਆਂ ਨੂੰ ਭੰਗ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਤਾਂ ਇੱਕ ਪੰਜ-ਮੈਂਬਰੀ ਅਡਹਾਕ ਕਮੇਟੀ ਬਣਾਈ ਗਈ, ਜਿਸਦੇ ਕਨਵੀਨਰ ਭਾਈ ਗੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਹਰਿਹਰ ਝੋਕ ਬਣਾਏ ਗਏ।
ਭਾਈ ਗੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਹਰਿਹਰ ਝੋਕ ਦੁਆਰਾ ਚੁਣੇ ਗਏ ਦੋ ਮੈਂਬਰ – ਭਾਈ Gurjit Singh Kaka ਅਤੇ ਭਾਈ ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਭਾਈ ਕੁਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਖੁੱਕਰਾਣਾ ਅਤੇ ਭਾਈ ਸੁਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬਾਬਾ ਨੂੰ ਦੂਜੇ ਧੜੇ ਵੱਲੋਂ ਕਮੇਟੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਅੰਤਿਮ ਬਲੀਦਾਨ: 13 ਮਈ 1988 ਦੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ ਅਤੇ ਸ਼ਹਾਦਤ
13 ਮਈ 1988 ਨੂੰ ਭਾਈ Gurjit Singh Kaka ਨੂੰ ਲੁਧਿਆਣਾ ਸਥਿਤ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਕਾਲਜ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਇੱਕ ਢਾਬੇ ‘ਤੇ ਚਾਹ ਪੀਂਦੇ ਹੋਏ ਸਿਵਲ ਕਪੜਿਆਂ ਵਾਲੇ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ। ਭਾਈ ਗੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕਾਕਾ ਨੂੰ ਲੁਧਿਆਣਾ ਅਤੇ ਪਟਿਆਲਾ ਦੇ CIA ਸਟਾਫ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਨ੍ਹਾਧੁੰਧ ਯਾਤਨਾਵਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ।ਆਖ਼ਰਕਾਰ, ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਬੇਰਹਿਮੀ ਸੀਮਾ ਤੋਂ ਪਾਰ ਹੋ ਗਈ। ਪਟਿਆਲਾ ਦੇ CIA ਸਟਾਫ ਵਿੱਚ, ਭਾਈ Gurjit Singh Kaka ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਪੈਰਾਂ ਨੂੰ ਕੱਪੜੇ ਵਿੱਚ ਲਪੇਟ ਕੇ ਅੱਗ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।
ਇਸ ਬਰਬਰਤਾ ਵਿੱਚ ਉਹ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਸਤੀ ਦਾਸ ਜੀ ਵਾਂਗ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਏ। ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਚਾਈ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦੀ ਸਹੀ ਤਾਰੀਖ ਦਾ ਕੋਈ ਪੱਕਾ ਰਿਕਾਰਡ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ। ਪੁਲਿਸ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਇਹ ਘਾਤਕ ਯਾਤਨਾਵਾਂ ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਉਸ ਦੌਰ ਦੇ ਬੇਰਹਿਮ ਚਿਹਰੇ ਨੂੰ ਬੇਨਕਾਬ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿੱਥੇ ਨੌਜਵਾਨ ਸਿੰਘਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰਦਈ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸ਼ਹੀਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।
ਇਸ ਲੇਖ ਨੂੰ ਵੀ ਪੂਰੇ ਵਿਸਤਾਰ ਨਾਲ ਪੜੋ: ਸ਼ਹੀਦ Bhai Gurmeet Singh ਮੀਤਾ (1965–1988) – ਖ਼ਾਲਿਸਤਾਨ ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੰਗਰਾਮ ਦਾ ਸੂਰਬੀਰ
ਅਕਸਰ ਪੁੱਛੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਵਾਲ (FAQs)
- ਭਾਈ ਗੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕਾਕਾ ਦਾ ਜਨਮ ਕਦੋਂ ਅਤੇ ਕਿੱਥੇ ਹੋਇਆ ਸੀ?
ਭਾਈ Gurjit Singh Kaka ਦਾ ਜਨਮ 27 ਅਗਸਤ 1965 ਨੂੰ ਬਠਿੰਡਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਪੂਹਲੀ ਵਿਖੇ ਸਾਬਕਾ ਸਰਪੰਚ ਸਰਦਾਰ ਨਿਰੰਜਨ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਜਗਵੰਤ ਕੌਰ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ। - ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ “ਕਾਕਾ” ਉਪਨਾਮ ਕਿਉਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ?
ਪਰਿਵਾਰ ਵੱਲੋਂ Gurjit Singh Kaka ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਨਾਲ “ਕਾਕਾ” ਦੇ ਖ਼ਿਤਾਬ ਨਾਲ ਸੱਦਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਜੋ ਇੱਕ ਪਿਆਰ ਭਰਿਆ ਪਰਿਵਾਰਕ ਉਪਨਾਮ ਸੀ। - ਗੋਰਾਇਆ ਪੁਲਿਸ ਐਕਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੀ ਹੋਇਆ?
ਫਿੱਲੌਰ ਪੁਲਿਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਯਾਤਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਸਕੂਟਰ ਚੋਰੀ ਅਤੇ ਆਰਮਜ਼ ਐਕਟ ਦੇ ਮੁਕੱਦਮੇ ਚਲਾਏ ਗਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਲੰਧਰ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਫਰਵਰੀ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮਾਨਤ ‘ਤੇ ਰਿਹਾਅ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਕਾਲਜ ਵਾਪਸ ਆ ਗਏ। - ਸਿੱਖ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੀ 5-ਮੈਂਬਰੀ ਅਡਹਾਕ ਕਮੇਟੀ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਕੀ ਸੀ?
ਮਾਰਚ 1988 ਵਿੱਚ ਬਣੀ 5-ਮੈਂਬਰੀ ਅਡਹਾਕ ਕਮੇਟੀ ਵਿੱਚ ਭਾਈ Gurjit Singh Kaka ਨੂੰ ਕਨਵੀਨਰ ਭਾਈ ਗੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਹਰਿਹਰ ਝੋਕ ਵੱਲੋਂ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਮੈਂਬਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। - ਭਾਈ ਗੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕਾਕਾ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਕਿਵੇਂ ਹੋਈ?
13 ਮਈ 1988 ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਟਿਆਲਾ CIA ਸਟਾਫ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਪੈਰ ਕੱਪੜੇ ਵਿੱਚ ਲਪੇਟ ਕੇ ਅੱਗ ਲਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਏ।
ਸਮਾਪਤੀ: ਇੱਕ ਅਮਰ ਸ਼ਹੀਦ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ
ਭਾਈ ਗੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕਾਕਾ ਦਾ ਜੀਵਨ ਸਿਰਫ਼ 23 ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਇਸ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜੋ ਸਾਹਸ, ਸਿਦਕ ਅਤੇ ਬਲੀਦਾਨ ਦਾ ਉਦਾਹਰਣ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ, ਉਹ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ਸ਼ੀਲ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸੁਨਹਿਰੀ ਅੱਖਰਾਂ ਨਾਲ ਦਰਜ ਹੈ। ਇੱਕ ਸੁਖੀ, ਖਾਤੇ-ਪੀਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਮੁੰਡਾ, ਇੱਕ ਹੁਨਰਮੰਦ ਹਾਕੀ ਖਿਡਾਰੀ, ਇੱਕ ਮਿਹਨਤੀ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਵਿਦਿਆਰਥੀ – ਉਹ ਸਭ ਕੁੱਝ ਛੱਡ ਕੇ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਧਰਮ ਅਤੇ ਕੌਮ ਦੀ ਖਾਤਿਰ ਸੰਘਰਸ਼ ਦਾ ਰਾਹ ਚੁਣਿਆ, ਤਾਂ ਆਖ਼ਰੀ ਸਾਹਾਂ ਤੱਕ ਉਸ ‘ਤੇ ਡਟੇ ਰਹੇ।
ਪੁਲਿਸ ਦੀਆਂ ਬਰਬਰ ਯਾਤਨਾਵਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਭਸਮ ਕਰ ਸਕੀਆਂ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਨੇ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਮਸ਼ਾਲ ਜਗਾਈ ਜੋ ਅੱਜ ਵੀ ਨੌਜਵਾਨ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਸੱਚ, ਨਿਆਂ ਅਤੇ ਸਵੈਮਾਨ ਲਈ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਣ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਨਾਮ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਮਰ ਚੇਤਨਾ ਹਨ, ਜਿਸਦੀ ਗੂੰਜ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਦੇਵੇਗੀ।
#SikhHistory #ShaheedBhaiGurjitSingh #PunjabHeroes #NeverForget1984 #HumanRightsViolation #SikhStudentFederation #TrueSacrifice
ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਭਾਈ ਗੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕਾਕਾ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋ, ਤਾਂ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਇਸ ਲੇਖ ਨੂੰ ਲਾਈਕ, ਸ਼ੇਅਰ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਕਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਲਿਖੋ। ਸਾਡੇ ਨਾਲ਼ ਜੁੜੇ ਰਹਿਣ ਲਈ “ਪੰਜਾਬੀ ਟਾਈਮ Facebook Page “ ਨੂੰ ਫੋਲੋ ਕਰਕੇ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀਆਂ ਅਣਕਹੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਰਹੋ। ਆਓ ਮਿਲ ਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵੀਰਾਂ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਈਏ! 🙏
