9 ਜੁਲਾਈ 1990 ਨੂੰ ਕਪੂਰਥਲਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਲਿੱਟਾਂ ਵਿਖੇ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਭਾਈ Surjit Singh Sandhu ਸਮੇਤ 5 ਨਿਹੱਥੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਗੋਲੀ ਮਾਰ ਕੇ ਸ਼ਹੀਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
Thank you for reading this post, don't forget to subscribe!Surjit Singh Sandhu ਸੰਧੂ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ: ਸੱਚੇ ਸਿੱਖ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦਾ ਦਰਦਨਾਕ ਸਾਕਾ
ਜੀਵਨ ਦਾ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦੌਰ
ਭਾਈ Surjit Singh Sandhu ਦਾ ਜਨਮ ਕਪੂਰਥਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਪਿੰਡ ਲਿੱਟਾਂ ਵਿਖੇ ਸਰਦਾਰ ਦਰਬਾਰਾ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਗੁਰਮੇਜ ਕੌਰ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਘਰ ਪਿੰਡ ਲਿੱਟਾਂ-ਰਾਮਗੜ੍ਹ ਸੜਕ ‘ਤੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਬਣਿਆ ਸੀ। ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਭੈਣ ਬੀਬੀ ਸਰਬਜੀਤ ਕੌਰ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਭਾਈ ਬਲਵੀਰ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ ਸਨ। ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਗੁਰਬਾਣੀ ਅਤੇ ਸੇਵਾ-ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਰਹੇ।
ਜੁਝਾਰੂ ਸਫਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ
1987 ਵਿੱਚ, ਭਾਈ Surjit Singh Sandhu ਨੇ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਸਿੱਖ ਸਟੂਡੈਂਟਸ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਅਪਣਾਈ। ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਕਪੂਰਥਲਾ ਜੇਲ ਅਤੇ ਫਿਰ ਨਾਭਾ ਸੁਰੱਖਿਆ ਜੇਲ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ। ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਉਹ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਹੁਕਮਨਾਮਾ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਪਾਠ ਕਰਦੇ ਅਤੇ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੰਦੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਿਹਾਈ ਮੁਅੱਤਲ ਹੋਈ, ਪਰ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ। ਇਸ ਵਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਪਿੰਡ ਲਖਾਂਕੇ ਪੱਡਾ ਦੇ ਭਾਈ ਜਸਪਾਲ ਸਿੰਘ ਪਾਲਾ ਵੀ ਸੀ। ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਨਾਭਾ ਜੇਲ੍ਹ ਦੀ ਬੈਰਕ ਨੰਬਰ 4 ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਭਾਈ ਲਵਸ਼ੀਂਦਰ ਸਿੰਘ ਦਲੇਵਾਲ, ਭਾਈ ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋਂ, ਭਾਈ ਸਤਪਾਲ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋਂ, ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਜੁਝਾਰੂ ਸਿੰਘ ਵੀ ਕੈਦ ਸਨ।
*ਨੋਟ: ਨਾਭਾ ਜੇਲ੍ਹ ਦੇ ਬੈਰਕ ਨੰਬਰ 4 ਨੂੰ ਉਸ ਸਮੇਂ “ਜੁਝਾਰੂ ਸਿੰਘਾਂ ਦਾ ਗੜ੍ਹ” ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਸਿੱਖ ਰਾਜਬੰਦੀ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਗੁਰਬਾਣੀ, ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਦੀਆਂ ਦਾਸਤਾਨਾਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕਰਦੇ ਸਨ।
ਸਮਾਜਿਕ ਸੇਵਾ ਅਤੇ ਜੁਝਾਰੂ ਸੰਘਰਸ਼
ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਰਿਹਾਅ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਈ Surjit Singh Sandhu ਨੂੰ ਕਪੂਰਥਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸਟੂਡੈਂਟਸ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਦਹੇਜ-ਪ੍ਰਥਾ, ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਭੈੜੀ ਲਾਟ, ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਅਨਿਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਕਾਰਨ ਪੁਲਿਸ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਬੇ-ਮਤਲਬੀ ਛਾਪੇ ਮਾਰਨ ਲੱਗੀ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਭਾਈ ਸੰਧੂ ਖੇਤਰ ਦੇ ਜੁਝਾਰੂ ਸਿੰਘਾਂ ਨੂੰ ਰਹਿਣ-ਖਾਣ ਅਤੇ ਹਥਿਆਰ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਈ ਹੋ ਰਹੇ ਸਨ।
9 ਜੁਲਾਈ 1990: ਕਰੂਰ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦਾ ਦਿਨ
8 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ, ਭਾਈ ਜਸਪਾਲ ਸਿੰਘ ਪਾਲਾ ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਲਿੱਟਾਂ ਦੇ ਜੁਝਾਰੂ ਸਿੰਘ ਭਾਈ ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਲਿੱਟਨ ਭਾਈ Surjit Singh Sandhu ਦੇ ਘਰ ਆਏ। ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਛੱਤ ‘ਤੇ ਬਣੇ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਠਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ। ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਸਵੇਰੇ ਜਸਪਾਲ ਸਿੰਘ ਮਾਝੇ ਚਲੇ ਗਏ, ਪਰ ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਓਥੇ ਹੀ ਰੁਕੇ ਰਹੇ।
ਦੁਪਹਿਰ 2 ਵਜੇ: ਖੇਤਰ ਦਾ ਇੰਸਪੈਕਟਰ HS ਕਹਿਲੋਂ (ਜਿਸਦਾ ਪੁੱਤਰ ਜੁਝਾਰੂ ਸਿੰਘਾਂ ਦੁਆਰਾ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ) ਭਾਈ ਸੰਧੂ ਦੇ ਘਰ ਪਹੁੰਚਿਆ ਅਤੇ ਚੀਕਿਆ:
“ਅੱਜ ਸਾਨੂੰ ਪੱਕੀ ਖ਼ਬਰ ਮਿਲੀ ਹੈ ਕਿ ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਇੱਥੇ ਛੱਤ ‘ਤੇ ਲੁਕਿਆ ਹੈ! ਉਸਨੂੰ ਸਾਡੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰੋ!”
ਭਾਈ Surjit Singh Sandhu ਨੇ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਕਹਿਲੋਂ ਨੇ ਲੱਕੜੀ ਦੀ ਪੌੜੀ ਚੜ੍ਹਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਛੱਤ ਦੇ ਕਮਰੇ ਦਾ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਖੋਲ੍ਹਿਆ, ਤਾਂ ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਐਸੌਲਟ ਰਾਈਫਲ ਦੀ ਗੋਲੀ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਠਿਕਾਣੇ ਲਾ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਭਾਈ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਬਾਂਹ ਵਿੱਚ ਵੀ ਗੋਲੀ ਲੱਗੀ। ਘਾਇਲ ਹੋਣ ਤੇ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਰਾਈਫਲ ਚੁੱਕੀ ਅਤੇ ਪੁਲਿਸ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਲੱਗੇ।
ਦੋ ਜੁਝਾਰੂ ਸਿੰਘਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ
ਭਾਈ Surjit Singh Sandhu ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਨੱਸ ਗਏ, ਤਾਂ ਜੋ ਪੁਲਿਸ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਲੱਗੇ ਅਤੇ ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬਚ ਨਿਕਲਣ। ਪਰ ਸਿਰਫ਼ 4-5 ਪੁਲਿਸ ਵਾਲੇ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਗਏ। ਸੁਰੱਖ ਪਿੰਡ ਵਿਖੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਹੋਇਆ, ਜਿੱਥੇ ਭਾਈ Surjit Singh Sandhu ਨੇ ਸ਼ਹਾਦਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।
ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਵਾਇਰਲੈਸ ਰਾਹੀਂ ਹੋਰ ਫ਼ੌਜਾਂ ਬੁਲਾ ਲਈਆਂ। ਕਪੂਰਥਲਾ, ਜਲੰਧਰ, ਅਤੇ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਦੀਆਂ ਪੁਲਿਸ-ਸੀਆਰਪੀਐਫ਼ ਟੁਕੜੀਆਂ ਪਿੰਡ ਲਿੱਟਾਂ ‘ਤੇ ਟੁੱਟ ਪਈਆਂ। ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਕੈਂਟੋਨਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਭਾਈ ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਲਿੱਟਨ ਨੇ ਇਕੱਲੇ ਹੀ ਕਈ ਘੰਟੇ ਤੱਕ ਸੀਆਰਪੀਐਫ਼ ਅਤੇ ਪੁਲਿਸ ਨਾਲ ਲੜਾਈ ਜਾਰੀ ਰੱਖੀ। ਆਖ਼ਰਕਾਰ ਉਹ ਵੀ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਏ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਈ ਦਸਤੇ ਦੇ ਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਲੈ ਗਏ।
ਕਰੂਰਤਾ ਦਾ ਸਿਖਰ: ਨਿਹੱਥੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਹੱਤਿਆ
ਸ਼ਾਮ 5 ਵਜੇ, SSP HS ਕਹਿਲੋਂ (ਜਿਸਨੂੰ ਮਾਝੇ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਸਿੰਘਾਂ ਨੂੰ ਯਾਤਨਾਵਾਂ ਦੇਣ ਅਤੇ ਝੂਠੀਆਂ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮਾਰਨ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ) ਨੇ ਬਦਲੇ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਵਿੱਚ ਭਾਈ Surjit Singh Sandhu ਦੇ ਘਰ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਅੱਤਿਆਚਾਰ ਦਾ ਨਵਾਂ ਅਧਿਆਇ ਲਿਖਿਆ:
- ਸਰਦਾਰ ਦਰਬਾਰਾ ਸਿੰਘ (95 ਸਾਲ)
- ਮਾਤਾ ਗੁਰਮੇਜ ਕੌਰ (90 ਸਾਲ)
- ਭਾਈ ਬਲਵੀਰ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ (ਵੱਡਾ ਭਰਾ)
- ਭਾਈ ਮੇਘਾ ਸਿੰਘ (ਭੈਣ ਦੇ ਪਤੀ, ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਫ਼ੌਜੀ)
- ਭਾਈ ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬਿੰਦਰ (13 ਸਾਲ, ਭੈਣ ਦਾ ਪੁੱਤਰ)
ਭਾਈ ਮੇਘਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਹਿਲੋਂ ਨੂੰ ਗੁਹਾਰ ਲਗਾਈ:
“ਮੈਂ ਇਸ ਮੁਲਕ ਲਈ ਤਿੰਨ ਜੰਗਾਂ ਲੜੀਆਂ ਹਨ! ਅਸੀਂ ਇਸ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬੇਖ਼ਬਰ ਹਾਂ!”
ਪਰ ਕਹਿਲੋਂ ਨੇ ਇੱਕ ਨਾ ਸੁਣੀ। ਪੰਜਾਂ ਨਿਹੱਥੇ ਬੇਗੁਨਾਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਲਾਈਨ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹਾ ਕੇ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨਾਲ ਗੋਲੀਆਂ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ।
ਇਤਿਹਾਸਕ ਪ੍ਰਮਾਣ: ਇਸ ਘਟਨਾ ਦੇ ਸ਼ਾਹਿਦ ਸਰਬਜੀਤ ਸਿੰਘ ਵਿਰਕ (ਪਰਿਵਾਰਕ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ) ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਲਿੱਤਣ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1990–95 ਦਰਮਿਆਨ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਕਮਿਸ਼ਨਾਂ ਅੱਗੇ ਗਵਾਹੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।
ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ: ਧਰਤੀ ਵੀ ਰੋ ਪਈ
10 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ, ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਭਾਈ ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਲਿੱਟਨ ਦਾ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ। ਇਸੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ, ਭਾਈ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਸਰਦਾਰ ਦਰਬਾਰਾ ਸਿੰਘ, ਮਾਤਾ ਗੁਰਮੇਜ ਕੌਰ, ਭਾਈ ਬਲਵੀਰ ਸਿੰਘ, ਭਾਈ ਮੇਘਾ ਸਿੰਘ, ਅਤੇ 13 ਸਾਲ ਦੇ ਬਿੰਦਰ ਦੀਆਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਚਿਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਸਾਫ਼ ਦੱਸ ਰਹੀਆਂ ਸਨ: ਧਰਤੀ ਕੰਬ ਗਈ ਸੀ, ਅਸਮਾਨ ਰੋ ਰਿਹਾ ਸੀ।
ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ: ਸੱਚ ਦੀ ਜਿੱਤ ਲਈ ਅਮਰ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ
ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ Surjit Singh Sandhu, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ, ਭਰਾ, ਅਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾਜ਼ਦਾ ਭਤੀਜੇ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਸਾਨੂੰ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ੁਲਮ ਦੀ ਰਾਤ ਚਾਹੇ ਕਿੰਨੀ ਹੀ ਲੰਬੀ ਕਿਉਂ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਸੱਚ ਅਤੇ ਨੇਕੀ ਦੀ ਫ਼ਜ਼ਾ ਜ਼ਰੂਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ਹੀਦ ਸਾਡੇ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਸਫ਼ੇ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਰਾਹ-ਦਰਸ਼ਕ ਕਿਰਨ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਰਤੀ, ਇਸਦੇ ਨਦੀਆਂ ਦਾ ਪਾਣੀ, ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕ ਰਹਿਣਗੇ, ਇਹ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਬਣੀਆਂ ਰਹਿਣਗੀਆਂ।
ਇਸ ਲੇਖ ਨੂੰ ਵੀ ਪੂਰੇ ਵਿਸਤਾਰ ਨਾਲ ਪੜੋ: ਸ਼ਹੀਦ Bhai Tarsem Singh ਸੇਮਾ: ਇੱਕ ਜੁਝਾਰੂ ਦੀ ਅਮਰ ਗਾਥਾ (?–1987)
ਅਕਸਰ ਪੁੱਛੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਵਾਲ (FAQs)
- ਭਾਈ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ ਦਾ ਜਨਮ ਅਤੇ ਸ਼ਹਾਦਤ ਕਦੋਂ ਹੋਈ?
ਭਾਈ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ ਦਾ ਜਨਮ 1962 ਵਿੱਚ ਕਪੂਰਥਲਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਲਿੱਟਾਂ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ। 9 ਜੁਲਾਈ, 1990 ਨੂੰ ਸੁਰੱਖ ਪਿੰਡ ਵਿਖੇ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸ਼ਹਾਦਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। - ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਕਿਹੜੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਗੋਲੀਆਂ ਮਾਰੀਆਂ?
ਸਰਦਾਰ ਦਰਬਾਰਾ ਸਿੰਘ (95), ਮਾਤਾ ਗੁਰਮੇਜ ਕੌਰ (90), ਭਾਈ ਬਲਵੀਰ ਸਿੰਘ (ਭਰਾ), ਭਾਈ ਮੇਘਾ ਸਿੰਘ (ਜੀਜਾ), ਅਤੇ ਭਾਈ ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬਿੰਦਰ (13 ਸਾਲ, ਭਤੀਜਾ)। - SSP HS ਕਹਿਲੋਂ ਕੌਣ ਸੀ? ਉਸਦਾ ਪੁੱਤਰ ਕਿਉਂ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ?
HS ਕਹਿਲੋਂ ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਦਾ ਕੁਖਿਆਤ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸੀ ਜੋ ਸਿੱਖ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਯਾਤਨਾਵਾਂ ਦੇ ਕੇ ਮਾਰਦਾ ਸੀ। ਜੁਝਾਰੂ ਸਿੰਘਾਂ ਨੇ ਉਸਦੇ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਇਸਲਈ ਮਾਰਿਆ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਸਿੱਖ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਦਰਦ ਨੂੰ ਸਮਝ ਸਕੇ। - ਭਾਈ ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਕਿਵੇਂ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ?
ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਭਾਈ ਸੰਧੂ ਦੇ ਘਰ ਛੱਤ ‘ਤੇ ਪੁਲਿਸ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਈ ਸੀਆਰਪੀਐਫ਼ ਜਵਾਨ ਮਾਰ ਕੇ ਅੰਤਿਮ ਸਾਹਾਂ ਤੱਕ ਲੜੇ। - ਇਸ ਘਟਨਾ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਗਵਾਹ ਕੌਣ ਹਨ?
ਪਿੰਡ ਲਿੱਟਾਂ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗ, ਪਰਿਵਾਰਕ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਸਰਬਜੀਤ ਸਿੰਘ ਵਿਰਕ, ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਰਿਪੋਰਟਾਂ (1992–95) ਇਸ ਦੇ ਸਾਖਸ਼ੀ ਹਨ।
#ShaheedSurjitSandhu #PunjabDarkDays #SikhGenocide1984 #KapurthalaMartyrs #TruthOfPunjab #HumanRightsViolation #NeverForget1984
ਤੁਹਾਡੀ ਸਹਿਯੋਗੀ ਆਵਾਜ਼ ਬਣੋ!
ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ, ਇਸ ਦਰਦਨਾਕ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਦੁਖੀ ਹੋਏ ਹੋ, ਤਾਂ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਇਸ ਲੇਖ ਨੂੰ ਲਾਈਕ, ਸ਼ੇਅਰ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਕਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਲਿਖੋ। ਸਾਡੇ ਨਾਲ਼ ਜੁੜੇ ਰਹਿਣ ਲਈ “ਪੰਜਾਬੀ ਟਾਈਮ Facebook Page “ ਨੂੰ ਫੋਲੋ ਕਰਕੇ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀਆਂ ਅਣਕਹੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਰਹੋ। ਆਓ ਮਿਲ ਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵੀਰਾਂ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਈਏ! 🙏 ਸਤਿਨਾਮ ਸ੍ਰੀ ਵਾਹਿਗੁਰੂ!
ਸੂਚਨਾ: ਇਹ ਲੇਖ ਪਰਿਵਾਰਕ ਸਦੱਸਾਂ, ਪਿੰਡ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ, ਅਤੇ 1990–95 ਦੀਆਂ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ‘ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੈ। ਕੋਈ ਵੀ ਤੱਥ ਗ਼ਲਤ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਸੁਧਾਰ ਲਈ ਸਾਨੂੰ contact@punjabitime.com ‘ਤੇ ਸੁਨੇਹਾ ਭੇਜੋ।
