Bhai Lalo, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਿੱਖ, ਨੇ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਅਤੇ ਸੇਵਾ ਰਾਹੀਂ ਸਿੱਖ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਜੀਵਤ ਰੱਖਿਆ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਜਨਮ 1452 ਈ. ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਮਲਿਕ ਭਾਗੋ ਨਾਲ ਘਟੀ ਘਟਨਾ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਮੂਲਭੂਤ ਸਬਕ ਹੈ।
Thank you for reading this post, don't forget to subscribe!ਸੰਖੇਪ ਜਾਣਕਾਰੀ:
Bhai Lalo (1452-1532 ਈ.) ਇੱਕ ਇਮਾਨਦਾਰ ਤਰਖਾਣ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਸੰਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਾਦੇ ਜੀਵਨ ਰਾਹੀਂ ਜੀਵਿਤ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ ਸੈਦਪੁਰ (ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਏਮਨਾਬਾਦ) ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ। ਮਲਿਕ ਭਾਗੋ ਨਾਲ ਘਟੀ ਘਟਨਾ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪੜਾਅ ਹੈ, ਜੋ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਕਮਾਈ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ
ਜਨਮ ਅਤੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ
Bhai Lalo ਦਾ ਜਨਮ 11 ਅੱਸੂ 1509 ਬਿਕਰਮੀ (24 ਸਤੰਬਰ 1452 ਈ.) ਨੂੰ ਸੈਦਪੁਰ (ਹੁਣ ਏਮਨਾਬਾਦ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ) ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਭਾਈ ਜਗਤ ਰਾਮ ਘਟੌੜਾ (ਰਾਮਗੜ੍ਹੀਆ) ਜਾਤੀ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਸਨ, ਜੋ ਤਰਖਾਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨਾਲੋਂ 17 ਸਾਲ ਵੱਡੇ ਹੋਣ ਕਰਕੇ, ਭਾਈ ਲਾਲੋ ਦਾ ਜੀਵਨ ਧਾਰਮਿਕ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਬੀਤਿਆ।
ਸਮਾਜਿਕ ਪਿਛੋਕੜ
15ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਜਾਤੀਗਤ ਵਿਤਕਰਾ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਸੀ। ਇਸ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ, ਭਾਈ ਲਾਲੋ ਦਾ ਤਰਖਾਣ ਦਾ ਪੇਸ਼ਾ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਦਾ ਸਾਧਨ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਸਮਾਜਿਕ ਸਮਾਨਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਵੀ। ਉਹ ਆਯੁਰਵੇਦਿਕ ਦਵਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਨਿਪੁੰਨ ਸਨ ਅਤੇ ਗਰੀਬਾਂ ਦਾ ਮੁਫ਼ਤ ਇਲਾਜ ਕਰਦੇ ਸਨ।
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ: ਜੀਵਨ ਦਾ ਮੋੜ
1507 ਈ. ਵਿੱਚ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਉਦਾਸੀ ਦੌਰਾਨ ਭਾਈ ਲਾਲੋ ਦੀ ਤਰਖਾਣ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ‘ਤੇ ਠਹਿਰਾਅ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਮੁਲਾਕਾਤ ਨੇ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਦਿਸ਼ਾ ਦਿੱਤੀ।
ਰੋਟੀ ਦੀ ਘਟਨਾ
Bhai Lalo ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਕੋਦਰੇ ਦੀ ਰੋਟੀ ਅਤੇ ਸਾਗ ਪਰੋਸਿਆ। ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਨੇ ਇਸ ਰੋਟੀ ਵਿੱਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵਰਗਾ ਸੁਆਦ ਪਾਇਆ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਸਮਝਾਇਆ: “ਇਹ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਕਮਾਈ ਗਈ ਰੋਟੀ ਦਾ ਸੁਆਦ ਹੈ, ਜੋ ਸੰਸਾਰਿਕ ਪਕਵਾਨਾਂ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹੈ”। ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਕਿਰਤ-ਨਾਮ-ਵੰਡ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਗਹਿਰਾਈ ਦਿੱਤਾ।
ਮਲਿਕ ਭਾਗੋ ਨਾਲ ਟਕਰਾਅ: ਨੈਤਿਕਤਾ vs ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ
ਏਮਨਾਬਾਦ ਦੇ ਅਮੀਰ ਅਧਿਕਾਰੀ ਮਲਿਕ ਭਾਗੋ ਨੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਭਵਯ ਭੋਜਨ ‘ਤੇ ਬੁਲਾਇਆ, ਪਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ Bhai Lalo ਦੇ ਸਾਦੇ ਘਰ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ।
ਚਮਤਕਾਰਿਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਦੋਵੇਂ ਰੋਟੀਆਂ ਨੂੰ ਨਚੋੜਿਆ:
- ਭਾਈ ਲਾਲੋ ਦੀ ਰੋਟੀ ਵਿੱਚੋਂ ਦੁੱਧ ਦੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਡਿੱਗੀਆਂ।
- ਮਲਿਕ ਭਾਗੋ ਦੀ ਪੂੜੀ ਵਿੱਚੋਂ ਖ਼ੂਨ ਨਿਕਲਿਆ।
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਸਮਝਾਇਆ: “ਮਲਿਕ ਭਾਗੋ! ਤੇਰੀ ਕਮਾਈ ਗਰੀਬਾਂ ਦੇ ਖ਼ੂਨ ‘ਤੇ ਟਿਕੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਲਾਲੋ ਦੀ ਰੋਟੀ ਪਵਿੱਤਰ ਮਿਹਨਤ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਹੈ”। - ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਤਿਲੰਗ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਵਿਰਾਸਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਖੂਹੀ ਭਾਈ ਲਾਲੋ
Bhai Lalo ਦਾ ਘਰ, ਜਿੱਥੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਠਹਿਰੇ ਸਨ, ਹੁਣ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਖੂਹੀ ਸਾਹਿਬ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਦਾ ਕੂਆਂ ਅੱਜ ਵੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਮਯ ਪਾਣੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਬਾਬਰ ਦੇ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਭੂਮਿਕਾ
1521 ਈ. ਵਿੱਚ ਬਾਬਰ ਦੇ ਹਮਲੇ ਸਮੇਂ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ Bhai Lalo ਦੇ ਘਰ ਠਹਿਰੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਰਚੇ ਬਾਬਰ ਵਾਣੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਸਮਾਜਿਕ ਅਨਿਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ
ਤਿੰਨ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਦਾ ਅਧਾਰ
- ਕਿਰਤ ਕਰੋ: ਭਾਈ ਲਾਲੋ ਨੇ ਕਦੇ ਵੀ ਬੇਈਮਾਨੀ ਨਾਲ ਪੈਸਾ ਨਹੀਂ ਕਮਾਇਆ।
- ਵੰਡ ਛਕੋ: ਆਪਣੀ ਕਮਾਈ ਦਾ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਲੰਗਰ ਅਤੇ ਚਿਕਿਤਸਾ ਵਿੱਚ ਖਰਚ ਕੀਤਾ।
- ਨਾਮ ਜਪੋ: ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਬਚਨਾਂ ਨੂੰ ਦੈਨਿਕ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਅਪਣਾਇਆ।
ਇਹ ਵੀ ਲੇਖ ਪੂਰੇ ਵਿਸਤਾਰ ਨਾਲ ਪੜੋ: Bhai Karamjit Singh Sunam: ਇਤਿਹਾਸਕ ਵਿਅਕਤੀ, ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਅਟੈਕ
ਅਕਸਰ ਪੁੱਛੇ ਜਾਂਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ (FAQ)
1. ਭਾਈ ਲਾਲੋ ਦਾ ਜਨਮ ਸਥਾਨ ਕਿੱਥੇ ਹੈ?
: ਵਰਤਮਾਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਏਮਨਾਬਾਦ (ਸੈਦਪੁਰ) ਵਿਖੇ।
2. ਮਲਿਕ ਭਾਗੋ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸੰਦੇਸ਼ ਕੀ ਹੈ?
: ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਕਮਾਈ ਗਈ ਰੋਟੀ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦੀ ਦੌਲਤ ਤੋਂ ਉੱਤਮ ਹੈ।
3. ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਖੂਹੀ ਸਾਹਿਬ ਕਿਉਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ?
: ਇੱਥੇ ਦਾ ਕੂਆਂ ਚਮਤਕਾਰੀ ਪਾਣੀ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
4. ਭਾਈ ਲਾਲੋ ਦੀ ਮੌਤ ਕਦੋਂ ਹੋਈ?
: ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਰੋਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤਾਰੀਖ ਨਹੀਂ, ਪਰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਜੀਵਨਕਾਲ ਵਿੱਚ ਹੀ ਮੌਤ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
5. ਸਿੱਖ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ ਭਾਈ ਲਾਲੋ ਦੀ ਕੀ ਮਹੱਤਤਾ ਹੈ?
: ਉਹ ਸਮਾਜਿਕ ਸਮਾਨਤਾ ਅਤੇ ਇਮਾਨਦਾਰ ਮਿਹਨਤ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹਨ।
ਸਿੱਟਾ
Bhai Lalo ਦਾ ਜੀਵਨ ਸਿਰਫ਼ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਾਤਰ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਨੈਤਿਕ ਸਾਹਸ ਅਤੇ ਆਤਮਿਕ ਸਮਰਪਣ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਹੈ। ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਅਤੇ ਲਾਲਚ ਦੇ ਇਸ ਦੌਰ ਵਿੱਚ, ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਸਾਨੂੰ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸਲੀ ਸਨਮਾਨ ਕਰਮਾਂ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰਤਾ ਤੋਂ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਨਾ ਕਿ ਜਾਤ ਜਾਂ ਦੌਲਤ ਤੋਂ। ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਖੂਹੀ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਅੱਜ ਵੀ ਲੱਖਾਂ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।
