ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਨੰਦਾਚੋੜ 1963–1987: ਖ਼ਾਲਿਸਤਾਨੀ ਸ਼ਹੀਦ ਦੀ ਅਮਰ ਗਾਥਾ
Thank you for reading this post, don't forget to subscribe!ਸ਼ਹੀਦ Bhai Gurdev Singh ਨੰਦਾਚੋੜ (1963–1987) ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦੀ ਦਰਦਨਾਕ ਕਹਾਣੀ। 1984 ਵਿੱਚ ਸਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ‘ਤੇ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜੁਝਾਰੂ ਬਣੇ, ਜ਼ੁਲਮਾਂ ਸਹਿੰਦੇ ਹੋਏ 15 ਸਤੰਬਰ 1987 ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।
ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਰੌਸ਼ਨੀਆਂ
ਸ਼ਹੀਦ Bhai Gurdev Singh ਨੰਦਾਚੋੜ ਦਾ ਜਨਮ 24 ਦਸੰਬਰ 1963 ਨੂੰ ਪਿੰਡ ਨੰਦਾਚੋੜ (ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ) ਵਿਖੇ ਸਰਦਾਰ ਚੰਨਣ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਜਗੀਰ ਕੌਰ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ। ਛੇ ਭੈਣ-ਭਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਸਨ: ਬੀਬੀ ਸਵਰਨ ਕੌਰ (ਜੇਠੀ), ਭਾਈ ਗੁਰਦੀਪ ਸਿੰਘ, ਬੀਬੀ ਜਸਵਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਭਾਈ ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ, ਬੀਬੀ ਹਰਜਿੰਦਰ ਕੌਰ ਅਤੇ ਭਾਈ ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਅੱਠਵੀਂ ਜਮਾਤ ਪਾਸ ਕੀਤੀ ਤੇ ਫਿਰ ਪਿਤਾ ਨਾਲ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਕਰਨ ਲੱਗੇ। ਕੁੱਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੀ ਆਟਾ ਚੱਕੀ ਚਲਾਉਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ, ਜਿਸਦਾ ਸਾਰਾ ਕੰਮ ਖ਼ੁਦ ਹੀ ਸੰਭਾਲਦੇ ਸਨ। ਇਹ ਸਾਦਗੀ ਅਤੇ ਮਿਹਨਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚਰਿੱਤਰ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਸੀ, ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ਸ਼ੀਲ ਜੀਵਨ ਦਾ ਆਧਾਰ ਬਣੀ।
ਧਰਮ ਯੁੱਧ ਮੋਰਚੇ: ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਸੂਰਜ ਦਾ ਉਦਯ
1982 ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਸੰਤ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਨੇ ਧਰਮ ਯੁੱਧ ਮੋਰਚਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ Bhai Gurdev Singh ਨੇ ਆਪਣੀ ਪੰਥਕ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸਮਝਦੇ ਹੋਏ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਮੋਰਚੇ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਵਾਰ ਸਵੈ-ਇੱਛਕ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ ਦਿੰਦੇ, ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਰਿਹਾ ਹੋ ਕੇ ਮੋਰਚੇ ਨਾਲ ਹੋਰ ਜੁੜ ਜਾਂਦੇ। ਧੀਰੇ-ਧੀਰੇ ਉਹ ਸੰਤ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਅਤੇ ਭਾਈ ਅਮਰੀਕ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੋ ਗਏ।
ਪਿੰਡ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕਰਕੇ ਸ਼੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਲੈ ਜਾਣਾ, ਧਰਮ ਯੁੱਧ ਮੋਰਚੇ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਲਈ ਗੰਭੀਰ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰੇ ਕਰਨਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਿਯਮਿਤ ਕਾਰਜ ਬਣ ਗਿਆ। ਮੋਰਚੇ ਦੌਰਾਨ ਉਹ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਨਿਵਾਸ (ਸ਼੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ) ਵਿਖੇ ਰਹਿੰਦੇ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਅਕਾਲੀ ਫ਼ੈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਸਿੰਘਾਂ—ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਭਾਈ ਕੰਵਰ ਸਿੰਘ ਧਾਮੀ, ਜੱਥੇਦਾਰ ਜਗਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨਿਹੰਗ, ਭਾਈ ਸਵਰਨ ਸਿੰਘ ਨਿਹੰਗ, ਭਾਈ ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਖੁੱਡਾ, ਭਾਈ ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬੋਹਲੇਵਾਲ—ਨਾਲ ਰਹਿ ਕੇ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ।
ਜੂਨ 1984: ਦਿਲ ਨੂੰ ਹਿਲਾ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਤਬਾਹੀ
ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਜੂਨ 1984 ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੇ ਦਿਲ ਸ਼੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਮੀਰੀ-ਸ਼੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਸਾਹਿਬ ’ਤੇ ਟੈਂਕਾਂ ਤੋਪਾਂ ਨਾਲ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ Bhai Gurdev Singh ਦਾ ਦਿਲ ਗੁੱਸੇ ਨਾਲ ਭਰ ਗਿਆ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਜ਼ਾਲਮਾਂ ਨੂੰ ਸਬਕ ਸਿਖਾਉਣ ਲਈ ਅਗਲੀ ਰਣਨੀਤੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ। ਕੁੱਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਘਰੋਂ ਨਿਕਲ ਕੇ ਖ਼ਾਲਿਸਤਾਨ ਲਈ ਲੜ ਰਹੇ ਆਪਣੇ ਜੁਝਾਰੂ ਭਰਾਵਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜ ਗਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੋਰਿਲਾ ਯੁੱਧ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਲੈਣ ਲਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਪਾਰ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਭਾਈ ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ ਸੱਟਾ (ਪਿੰਡ ਅਟਾਲਗੜ੍ਹ, ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ) ਵੱਲੋਂ ਮਿਲੀ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਉਹ ਕਈ ਜੁਝਾਰੂ ਸਿੰਘਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ, ਹਥਿਆਰ ਚਲਾਉਣ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਲਈ, ਅਤੇ ਵਧੇਰੇ ਸਮਾਂ ‘ਵਾਹਿਗੁਰੂ’ ਦੇ ਨਾਮ ਦੇ ਜਾਪ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਇਆ।
ਜੁਝਾਰੂ ਜੀਵਨ: ਸੰਘਰਸ਼ ਅਤੇ ਬਹਾਦਰੀ ਦੀਆਂ ਮਿਸਾਲਾਂ
ਲਗਭਗ ਡੇਢ ਸਾਲ ਬਾਅਦ Bhai Gurdev Singh ਰਾਤੋ-ਰਾਤ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਪਹੁੰਚੇ। ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਹੈਰਾਨੀ ਹੋਈ। ਉਹ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤਾ ਘਰ ਰਹੇ, ਫਿਰ ਚਲੇ ਗਏ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਸਟੂਡੈਂਟਸ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ (ਭਾਈ ਦਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬਿੱਟੂ ਗਰੁੱਪ) ਦੇ ਨਾਲ ਸਿੱਖ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਲੱਗੇ। ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਘਰ ਜੁਝਾਰੂ ਸਿੰਘ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਅਤੇ ਰਹਿਣ ਲਈ ਆਉਣ-ਜਾਣ ਲੱਗੇ। ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਮਹਾਨ ਭਗਤੀ ਨਾਲ ਸਿੰਘਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ।
ਭੂਕੇ ਹਵਲਦਾਰ ਦਾ ਅੰਤ
Bhai Gurdev Singh ਨੇ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤ ਭਾਈ ਸਰਬਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੋਹਲ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਤਾਂਦੇ ਵਿਖੇ ਦਿਨ ਦਿਹਾੜੇ ਜ਼ਾਲਮ ਹਵਲਦਾਰ ਸਵਰਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਠਿਕਾਣੇ ਲਾਇਆ। ਇਹ ਹਵਲਦਾਰ ਪਦੋਨਤੀ ਅਤੇ ਇਨਾਮ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਵਿੱਚ ਜੁਝਾਰੂ ਸਿੰਘਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਤੜਪਾਉਂਦਾ ਸੀ।
ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਬਾਜ਼ਾਰ ’ਚ ਤਿੰਨ ਮੁਖ਼ਬਰਾਂ ਦਾ ਸਫ਼ਾਇਆ
ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਪੁਲਿਸ ਮੁਖ਼ਬਰਾਂ ਨੂੰ ਠਿਕਾਣੇ ਲਾਇਆ। ਇਹ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਅਤੇ ਖ਼ਾਲਿਸਤਾਨੀ ਸੰਗਰਾਮ ਲਈ ਸਮਰਪਣਭਾਵ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਸਨ।
ਸ਼ਹਾਦਤ: ਜ਼ੁਲਮਾਂ ਦਾ ਅੰਤ ਅਤੇ ਅਮਰ ਜੋਤ
13 ਸਤੰਬਰ 1987 ਨੂੰ Bhai Gurdev Singh ਪਿੰਡ ਖੈਰਾ (ਕਪੂਰਥਲਾ) ਵਿਖੇ ਕਿਸੇ ਘਰ ਠਹਿਰੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀ ਭਾਈ ਸਰਬਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੋਹਲ ਨੂੰ ਲੱਭ ਰਹੇ ਸਨ, ਜੋ ਪੁਲਿਸ ਕੈਦ ਕਰ ਚੁੱਕੀ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਹੀ ਇੱਕ ਮੁਖ਼ਬਰ ਨੇ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਟਿਕਾਣੇ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਦੇ ਦਿੱਤੀ। ਜਲੰਧਰ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਰਾਤ ਨੂੰ ਸੁੱਤੇ ਪਏ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ।
ਗੜ੍ਹਸ਼ੰਕਰ ਪੁਲਿਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ’ਤੇ ਨਿਰਦਈ ਯਾਤਨਾਵਾਂ
ਪੁਲਿਸ ਨੇ Bhai Gurdev Singh ਨੂੰ ਗੜ੍ਹਸ਼ੰਕਰ ਪੁਲਿਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਲੈ ਜਾ ਕੇ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਸ਼ਰਮਸਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਯਾਤਨਾਵਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ:
- ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ’ਤੇ ਗਰਮ ਪ੍ਰੈੱਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
- ਗਰਮ ਸਲਾਖਾਂ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚੋਂ ਪਾਈਆਂ ਗਈਆਂ।
ਇਹ ਸਭ ਕੁੱਝ ਸਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਉਹ ਪੁਰਾਤਨ ਸਿੰਘਾਂ ਵਾਂਗ ‘ਵਾਹਿਗੁਰੂ’ ਦਾ ਜਾਪ ਕਰਦੇ ਰਹੇ ਅਤੇ ਖ਼ਾਲਿਸਤਾਨ ਲਹਿਰ ਦਾ ਇੱਕ ਵੀ ਭੇਦ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਨਾ ਦੱਸਿਆ। 15 ਸਤੰਬਰ 1987 ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਦੀਆਂ ਅੰਨ੍ਹੀਆਂ ਯਾਤਨਾਵਾਂ ਕਾਰਨ Bhai Gurdev Singh ਨੰਦਾਚੋੜ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਏ। ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਝੂਠੀ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਛਾਪੀ ਗਈ।
ਸ਼ਹਾਦਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ: ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਦਰਦ ਅਤੇ ਕੌਮੀ ਸਨਮਾਨ
ਸ਼ਹਾਦਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਲਾਸ਼ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸੌਂਪੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ “ਗੁਮਨਾਮ” ਵਿਅਕਤੀ ਵਜੋਂ ਸਾੜ ਦਿੱਤਾ। ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਨਾਲ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਇੱਕ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫ਼ਰ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦ ਲਾਸ਼ ਦੀ ਫੋਟੋ ਲਈ। 24 ਸਤੰਬਰ 1987 ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦ Bhai Gurdev Singh ਨੰਦਾਚੋੜ ਅਲੀਆਸ ਹਕਮ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਸ਼੍ਰੀ ਅਖੰਡ ਪਾਠ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ। ਦਮਦਮੀ ਟਕਸਾਲ ਦੇ ਰਾਗੀ ਸਿੰਘਾਂ ਨੇ ਕੀਰਤਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਅਸੰਖ ਭਗਤਾਂ ਨੇ ਇਸ ਖ਼ਾਲਿਸਤਾਨੀ ਯੋਧੇ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਭੇਟ ਕੀਤੀ।
ਅੰਤਿਕਾ: ਅਮਰ ਬਲੀਦਾਨ ਦੀ ਯਾਦ
ਸ਼ਹੀਦ Bhai Gurdev Singh ਨੰਦਾਚੋੜ ਦੀ ਜੀਵਨੀ ਸਿਰਫ਼ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਪੰਨਾ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਸਿੱਖੀ ਦੇ ਬਲੀਦਾਨ, ਸੱਚਾਈ ਅਤੇ ਗੌਰਵ ਦੀ ਜੀਉਂਦੀ ਜਾਗਦੀ ਮਿਸਾਲ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਹਰ ਸਾਹ, ਹਰ ਕਦਮ, ਹਰ ਯਾਤਨਾ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੀ ਆਨ, ਬਾਨ ਅਤੇ ਸ਼ਾਨ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਸੀ। ਅੱਜ ਵੀ ਜਦੋਂ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸੁਣਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, Bhai Gurdev Singh ਦਾ ਨਾਂ ਸਿਰ ਚੁੱਕ ਕੇ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ—ਇੱਕ ਯੋਧਾ ਜਿਸਨੇ ਹਸਦੇ-ਖੇਡਦੇ ਸ਼ਹਾਦਤ ਨੂੰ ਗਲੇ ਲਾਇਆ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਅਮਰ ਜੋਤ ਸਾਨੂੰ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਕਿ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਕਦੇ ਵਿਅਰਥ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੀਆਂ। ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਾਡੇ ਦਿਲਾਂ ਵਿੱਚ ਜੀਵੇਗਾ, ਸਾਨੂੰ ਸੱਚੇ, ਨਿਰਭੈ ਅਤੇ ਧਰਮ ਲਈ ਜੂਝਣ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦਿੰਦਾ ਰਹੇਗਾ।
ਇਸ ਲੇਖ ਨੂੰ ਵੀ ਪੂਰੇ ਵਿਸਤਾਰ ਨਾਲ ਪੜੋ: ਸ਼ਹੀਦ Bhai Satwinder Singh Nikku : ਸਿੱਖ ਸੰਘਰਸ਼ ਦਾ ਅਮਰ ਸੂਰਮਾ (1965–1992)
ਅਕਸਰ ਪੁੱਛੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਵਾਲ (FAQs)
ਭਾਈ ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਨੰਦਾਚੋੜ ਦਾ ਜਨਮ ਕਦੋਂ ਅਤੇ ਕਿੱਥੇ ਹੋਇਆ ਸੀ?
ਭਾਈ ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਨਮ 24 ਦਸੰਬਰ 1963 ਨੂੰ ਪਿੰਡ ਨੰਦਾਚੋੜ (ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ) ਵਿਖੇ ਸਰਦਾਰ ਚੰਨਣ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਜਗੀਰ ਕੌਰ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ।
1984 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀ ਸੀ?
ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਅੱਠਵੀਂ ਜਮਾਤ ਤੱਕ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ, ਪਿਤਾ ਨਾਲ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਆਟਾ ਚੱਕੀ ਚਲਾਈ।
ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਗੋਰਿਲਾ ਯੁੱਧ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਕਿੱਥੇ ਮਿਲੀ?
ਜੂਨ 1984 ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਹੱਦ ਪਾਰ ਕਰਕੇ ਗੋਰਿਲਾ ਯੁੱਧ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਲਈ।
ਭਾਈ ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਕਦੋਂ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਸ਼ਹੀਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ?
ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ 13 ਸਤੰਬਰ 1987 ਨੂੰ ਪਿੰਡ ਖੈਰਾ (ਕਪੂਰਥਲਾ) ਵਿਖੇ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਗੜ੍ਹਸ਼ੰਕਰ ਪੁਲਿਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ’ਤੇ ਕਰੜੀਆਂ ਯਾਤਨਾਵਾਂ ਦੇਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 15 ਸਤੰਬਰ 1987 ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਸ਼ਹਾਦਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਲਾਸ਼ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ?
ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਲਾਸ਼ ਨੂੰ “ਗੁਮਨਾਮ” ਦੱਸ ਕੇ ਗ਼ੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸਾੜ ਦਿੱਤਾ, ਪਰ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਇੱਕ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫ਼ਰ ਤੋਂ ਸ਼ਹੀਦ ਦੀ ਫੋਟੋ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਸਫ਼ਲਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।
#KhalistanMartyrs #SikhHistory #PunjabHeroes #ShaheedBhagatSinghLegacy #1984SikhGenocide #TruthAboutIndia #NeverForget1984
ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਜੁੜੋ
ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਨੰਦਾਚੋੜ ਦੀ ਅਮਰ ਕਹਾਣੀ ਨਾਲ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋਏ ਹੋ, ਤਾਂ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਇਸ ਲੇਖ ਨੂੰ ❤️ ਲਾਈਕ ਕਰੋ, 💬 ਕਮੈਂਟਸ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਸਾਂਝੇ ਕਰੋ, ਅਤੇ 📣 ਸ਼ੇਅਰ ਕਰਕੇ ਹੋਰਾਂ ਤੱਕ ਇਸ ਸੱਚਾਈ ਨੂੰ ਪਹੁੰਚਾਓ। ਪੰਜਾਬੀ ਟਾਈਮ ਨੂੰ ਫੌਲੋ ਕਰਕੇ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ, ਸ਼ਹਾਦਤਾਂ ਅਤੇ ਕੌਮੀ ਵਿਰਸੇ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਅਸਲੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਪੜ੍ਹੋ। 👉 [@PunjabiTime]
ਨੋਟ: ਇਹ ਲੇਖ ਸਿਰਫ਼ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇਤਿਹਾਸਕ ਜਾਣਕਾਰੀ ’ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੈ। ਕੋਈ ਕਾਲਪਨਿਕ ਤੱਥ ਜੋੜਿਆ ਨਹੀਂ ਗਿਆ। ਸਾਰੇ ਨਾਂ, ਤਾਰੀਖ਼ਾਂ ਅਤੇ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਦੋ-ਪੱਖੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
