ਅਮਰੀਕੀ ਮੱਧਸਥਤਾ ਨਾਲ 10 ਮਈ 2025 ਨੂੰ ਹੋਇਆ India And Pakistan ceasefire ਕੁਝ ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਤੁਰੰਤ ਤੁੱਟ ਗਿਆ। ਕਸ਼ਮੀਰ-ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਬਲੈਕਆਉਟ, drone ਹਮਲੇ ਅਤੇ LOC ’ਤੇ ਭਾਰੀ ਗੋਲਾਬਾਰੀ ਦੀਆਂ ਤਾਜ਼ਾ ਰਿਪੋਰਟਾਂ, ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਪਰਸਪਰ ਦੋਸ਼ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕੂਟਨੀਤਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਜਾਣੋ।
ਭੂਮੀਕਾ India And Pakistan
10 ਮਈ 2025 ਨੂੰ ਦੁਪਹਿਰ 5 ਵਜੇ ਲਾਗੂ ਹੋਇਆ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ “ਪੂਰਾ ਤੇ ਤੁਰੰਤ ਅਗਰੋਕ” ਕੁਝ ਹੀ ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ ਟੁੱਟ ਗਿਆ, ਜਦੋਂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀਆਂ ਗੋਲਾਬਾਰੀ ਤੇ ਡਰੋਨ-ਹਮਲਿਆਂ ਦੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਆਈਆਂ। ਰਾਤ ਪੌਣੀ ਦਸ ਵਜੇ ਤੱਕ ਪੰਜਾਬ-ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਕਈ ਜ਼ਿਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਬਿਜਲੀ ਗ੍ਰਿਡ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਅਤੇ ਲੋਕ-ਗੁਰਦਵਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਨ ਲੈਂਦੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੇ।
ਇਤਿਹਾਸਕ ਸੰਦਰਭ
ਇੱਕ ਹਫ਼ਤਾ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ India And Pakistan ਹਵਾਈ ਸਟ੍ਰਾਈਕਾਂ, ਡਰੋਨ ਹਮਲਿਆਂ ਅਤੇ ਟੈਂਕ-ਮਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੇ Truth Social ’ਤੇ “ਫੁੱਲ ਐਂਡ ਇਮੀਡੀਏਟ ਟ੍ਰੂਸ” ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕਰ ਕੇ ਦੱਖਣ ਏਸ਼ੀਆ ਨੂੰ ਬੜੀ ਰਾਹਤ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਮੈਦਾਨੀ ਹਕੀਕਤ ਨੇ ਇਸ ‘ਸੁਣਹਿਰੀ ਉਮੀਦ’ ਨੂੰ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਹੀ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ।
ਉਲੰਘਣਾ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਰਾਤ
India And Pakistan ਵਿੱਚ Ceasefire ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ LOC ’ਤੇ ਪਹਿਲਾ ਮਾਰਟਰ ਦਾਗਿਆ ਗਿਆ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਨੇ ਨਾਗਰਿਕ ਬੱਸ-ਸਟੈਂਡ ’ਤੇ ਸਿੱਧਾ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ; ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ ਹੇਠ ਸਰਹੱਦੀ ਪਿੰਡਾਂ ’ਤੇ ਭਾਰੀ ਬੰਬਾਰੀ ਹੋਈ।
ਬਲੈਕਆਉਟ
ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ, ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ, ਹੋਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਅਤੇ ਰਾਜੌਰੀ-ਪੂੰਛ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਤੱਕ ਪੂਰਾ ਬਲੈਕਆਉਟ ਰਿਹਾ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਕਤਾਈ ਰੋਕ ਦਿੱਤੀ; ਹਸਪਤਾਲ ਜੈਨਰੇਟਰਾਂ ‘ਤੇ ਚੱਲੇ; ਸਕੂਲਾਂ ਨੇ ਆਨਲਾਈਨ ਕਲਾਸਾਂ ਕੈਂਸਲ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ।
ਨਾਗਰਿਕ ਨੁਕਸਾਨ
ਸੁਮੇਟਰੀ ਅੰਕੜਿਆਂ ਮੁਤਾਬਕ 66 ਨਾਗਰਿਕ ਮਾਰੇ ਗਏ, 120 ਤੋਂ ਵੱਧ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋਏ। ਘਰ, ਮੰਡੀਆਂ ਅਤੇ ਗ੍ਰੇਨ-ਸਾਇਲੋ ਨੁਕਸਾਨੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੇ ਗਏ; ਦੁੱਧ-ਸਪਲਾਈ ਅਤੇ ਤਾਜ਼ਾ ਸਬਜ਼ੀਆਂਥੱਲੇ ਡਿਸਟ੍ਰਿਬਿਊਸ਼ਨ ਕੁੱਝ ਘੰਟਿਆਂ ਲਈ ਠੱਪ ਰਹੀ।
ਕਿਸਾਨ ਤੇ ਵਪਾਰ
ਗੈਂਹੂੰ–ਕਟਾਈ ਸੀਜ਼ਨ ‘ਚ ਬਿਜਲੀ ਕੱਟ ਤੋਂ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਰੁਕ ਗਈ। ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਮੰਡੀਆਂ ਬੰਦ ਹੋਣ ਨਾਲ ਦਿਨ-ਦਿਢੌਰੇ ਭਾਵਾਂ ‘ਚ 15 ਫ਼ੀਸਦ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ। ਸਰਹੱਦੀ ਰੇਲ ਰੱਦ ਹੋ ਜਾਣ ਨਾਲ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੂੰ ਘਰ ਵਾਪਸੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੋ ਗਈ।
ਦੋਸ਼-ਪ੍ਰਤਿਦੋਸ਼
ਭਾਰਤ ਦਾ ਦਾਅਵਾ
ਭਾਰਤੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਾਰ-ਦੀ ਫੌਜ ਨੇ ਨਾਗਰਿਕ ਇਲਾਕਿਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ; “ਸਟੀਕ ਜਵਾਬ” ਦੇ ਤਹਿਤ ਟੈਂਕ-ਸ਼ੈੱਲਿੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਜਵਾਬ
ISPR ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਵਾਇੁ ਸੈਨਾ ਨੇ ਨੂਰ ਖਾਨ ਏਅਰ-ਬੇਸ ‘ਤੇ ਤਿੰਨ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਫਾਈਰ ਕੀਤੀਆਂ; ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ‘ਚ “ਬੇਫਿਟਿੰਗ ਰਿਪਲਾਈ” ਦਾ ਉਲਲੇਖ ਕੀਤਾ।
ਸਾਇਬਰ ਅਤੇ ਡਰੋਨ ਖ਼ਤਰਾ
ਦੋਵੇਂ ਧਿਰਾਂ India And Pakistan ਨੇ ਡਰੋਨ ਸੁਆਰਮ ਅਤੇ ਸਾਇਬਰ ਹਮਲੇ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ‘ਤੇ ਹਾਈ ਅਲਰਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ। ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ‘ਤੇ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਦਬਾਅ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ
ਮੱਧਸਥਤਾ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼
ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਅਤੇ G7 ਨੇ ਤੁਰੰਤ ਡੀ-ਇਸਕਲੇਸ਼ਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ। ਵੱਡੇ ਰਾਸ਼ਟਰਾਂ ਨੇ ਦੋਹਾਂ ਬਲਾਕਾਂ ਨੂੰ ਵਾਰਤਾਲਾਪ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ।
ਮੁੱਖ ਹਮਾਇਤੀ
ਇੱਕ ਪੂਰਬੀ ਮਹਾਰਾਜ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ “ਖੇਤਰ ਅਖੰਡਤਾ” ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਇਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਦਿੱਲੀ ‘ਚ ਨਵੀਂ ਕੂਟਨੀਤਿਕ ਹਲਚਲ ਵੇਖੀ ਗਈ।
ਭਵਿੱਖੀ ਡਾਈਲਾਗ
ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ India And Pakistan ਦੇ DGMO 12 ਮਈ ਨੂੰ ਮੁੜ ਮਿਲ ਕੇ “ਫਾਇਰ ਗਰਿੱਡ” ਦੁਬਾਰਾ ਐਕਟੀਵੇਟ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨਗੇ; ਇਹ ਮਕੈਨਿਜ਼ਮ ਨਾ ਬਣਿਆ ਤਾਂ 2003 ਜਿਹਾ “ਕੋਲਡ ਪੀਸ” ਹੋਰ ਲੰਮਾ ਖਿੱਚ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਅਗਲੇ ਕਦਮ
• ਸਰਹੱਦ ‘ਤੇ ਇਮਰਜੈਂਸੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਬਹਾਲੀ
• ਡਰੋਨ ਤੇ ਸਾਇਬਰ ਹਮਲਿਆਂ ‘ਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਲਈ ਸਾਂਝੀ ਪੈਟਰੋਲ
• ਨਾਗਰਿਕ ਰਾਹਤ ਪੈਕੇਜ ਅਤੇ ਰਿਹੈਬਿਲਿਟੇਸ਼ਨ ਫੰਡ ਦਾ ਐਲਾਨ
FAQs (Punjabi)
ਅਗਲਾ ਕਦਮ ਕੀ ਹੈ? – ਦੋਹਾਂ ਦੇਸਾਂ India And Pakistan ਦੇ DGMO 12 ਮਈ ਨੂੰ ਫੌਜੀ hotline ’ਤੇ ਮੁੜ ਮੀਟਿੰਗ ਕਰਨਗੇ।
ceasefire ਕਦੋਂ ਤੋੜਿਆ ਗਿਆ? – ਸ਼ਾਮ 5 ਵਜੇ ਲਾਗੂ ceasefire ਦੇ ਤਿੰਨ ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ LOC ’ਤੇ ਪਹਿਲੀ ਗੋਲਾਬਾਰੀ ਹੋਈ।
ਬਲੈਕਆਉਟ ਕਿਹੜੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਹੋਇਆ? – ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, ਜਲੰਧਰ ਅਤੇ ਜੰਮੂ ਰਾਜੌਰੀ–ਪੂੰਛ ਸਕਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਤ ਭਰ ਬਿਜਲੀ ਕੱਟੀ ਗਈ।
ਹੁਣ ਤਕ ਕਿੰਨੇ ਹਤਾਹਤ? – ਮਿਲੀ ਭਿੰਨ-ਭਿੰਨ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਘੱਟੋਂ-ਘੱਟ 66 ਨਾਗਰਿਕ ਮੌਤਾਂ ਅਤੇ 120 ਜ਼ਖ਼ਮੀ।
ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਕੀ ਹੈ? – ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ, EU, ਸਾਊਦੀ-ਤੁਰਕੀ ਨੇ ਤਣਾਅ ਘਟਾਉਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ; ਚੀਨ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਸਹਿਯੋਗ ਦੁਹਰਾਇਆ।
ਨਤੀਜਾ
ਇਹ ceasefire ਟੁੱਟਣਾ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੱਖਣ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਅਸਲ ਅਮਨ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਘਰੇਲੂ ਰਾਜਨੀਤਕ ਇੱਛਾ, ਆਤੰਕਵਾਦ-ਰੋਕਥਾਮ ਅਤੇ ਨਾਗਰਿਕ ਸੰਵਾਦ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਦ ਤੱਕ ਇਹ ਤਿੰਨਾਂ ਕਦਮ ਇਕੱਠੇ ਅੱਗੇ ਨਹੀਂ ਵਧਦੇ, ceasefire ਸਿਰਫ਼ ਕਾਗਜ਼ ਰਹਿ ਜਾਵੇਗਾ ਤੇ ਸਰਹੱਦ ‘ਤੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਆਮ ਆਦਮੀ ਹੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਕੀਮਤ ਭਰੇਗਾ। Last News Ceasefire…
