ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਤਖਾਣਵੱਧ: ਇੱਕ ਨਿਡਰ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਅਮਰ ਕਹਾਣੀ
Thank you for reading this post, don't forget to subscribe!ਸ਼ਹੀਦ Bhai Darshan Singh Takhanwadh ਨੇ 1989 ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਸੰਘਰਸ਼ ਲਈ ਨਿਡਰਤਾ ਨਾਲ ਲੜਾਈ ਕਰਦਿਆਂ ਆਪਣਾ ਜੀਵਨ ਕੁਰਬਾਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸਦਾ ਲਈ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਅਮਰ ਹੋ ਗਏ।
ਜਨਮ ਅਤੇ ਮੁਢਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ: Bhai Darshan Singh Takhanwadh
ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੇ ਅਮਰ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਾਣਮੱਤਾ ਨਾਮ ਹੈ ਸ਼ਹੀਦ Bhai Darshan Singh Takhanwadh ਦਾ। ਉਹ ਸੰਤ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਦੇ ਮਹਾਨ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਵਿਚਾਰਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਕੇ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਲੜੇ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਜ਼ੁਲਮਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਦਿਆਂ ਸ਼ਹੀਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।
Bhai Darshan Singh Takhanwadh ਦਾ ਜਨਮ 1957 ਵਿੱਚ ਪਿੰਡ ਤਖਾਣਵੱਧ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਫਰੀਦਕੋਟ (ਹੁਣ ਮੋਗਾ) ਵਿਖੇ ਸਰਦਾਰ ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਮੁਖਤਿਆਰ ਕੌਰ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ। ਇਹ ਪਿੰਡ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਰਤੀ ਦਾ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਸਿੱਖੀ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਡੂੰਘੀਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਮੁਢਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਨਕੇ ਪਿੰਡ ਭਾਰੋਵਾਲ ਕਲਾਂ ਵਿਖੇ ਹੋਈ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬਚਪਨ ਦੇ ਦਿਨ ਗੁਜ਼ਾਰੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ।
ਇਹ ਸਮਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਉਹ ਸੁਨਹਿਰੀ ਪੜਾਅ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਸਿੱਖੀ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਦੀ ਛਾਂ ਹੇਠ ਵੱਡੇ ਹੋ ਰਹੇ ਸਨ। Bhai Darshan Singh Takhanwadh ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਬਚਪਨ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਨਿਮਰਤਾ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਗੋਰਾ ਰੰਗ, ਸੁੰਦਰ ਚਿਹਰਾ, ਨੀਲੀਆਂ ਅੱਖਾਂ, ਲੰਮਾ ਕੱਦ ਅਤੇ ਚੌੜਾ ਸੀਨਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਨੌਜਵਾਨ ਬਣਾਉਂਦਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਨੀਲੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਗੁਣ ਸਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪਰਿਵਾਰ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਦੋਸਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਨਾਲ “ਬਿੱਲਾ” ਕਹਿ ਕੇ ਬੁਲਾਉਂਦੇ ਸਨ।
ਇਹ ਨਾਮ Bhai Darshan Singh Takhanwadh ਦੀ ਪਛਾਣ ਦਾ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਿਆ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਰੀਰਕ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਅਤੇ ਸੁਹਜ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਬੈਠੀ ਉਸ ਨਿਡਰ ਆਤਮਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਸੀ ਜੋ ਅੱਗੇ ਚੱਲ ਕੇ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਿਸਾਲ ਬਣੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਚਪਨ ਦੀਆਂ ਇਹ ਯਾਦਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਵੀ ਜਿਉਂ ਦੀ ਤਿਉਂ ਜਿਊਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਸੰਤ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਣਾ
ਜੂਨ 1984 ਵਿੱਚ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ‘ਤੇ ਹੋਏ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, Bhai Darshan Singh Takhanwadh ਆਪਣੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨਾਲ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸ੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਇਹ ਉਹ ਸਮਾਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਆਪਣੇ ਹੱਕਾਂ ਅਤੇ ਸਮਾਨਤਾ ਦੀ ਲੜਾਈ ਲੜ ਰਹੀ ਸੀ ਅਤੇ ਸੰਤ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਇਸ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ।
ਸ੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ Bhai Darshan Singh Takhanwadh ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਸੰਤ ਜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਵਚਨ ਸੁਣੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖੀ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ, ਸੱਚਾਈ ਅਤੇ ਹੱਕ ਲਈ ਲੜਨ ਦੀ ਗੱਲ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਸੰਤ ਜੀ ਦੇ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਭਾਈ ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘੇ ਉੱਤਰ ਗਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖ ਆਜ਼ਾਦੀ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੰਤ ਜੀ ਦੇ ਕਈ ਪ੍ਰਵਚਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ, ਅਤੇ ਸੰਤ ਜੀ ਦੀ ਸੰਗਤ ਵਿੱਚ ਸਿੰਘਾਂ ਨਾਲ ਗੂੜ੍ਹੀ ਮਿੱਤਰਤਾ ਬਣਾਈ, ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਮੋੜ ਸਾਬਤ ਹੋਈ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਹੱਕੀ ਮੰਗਾਂ ਅਤੇ ਸੰਤ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਦੀ ਵਧਦੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਤੋਂ ਖਤਰਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਨੂੰ ਦਬਾਉਣ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ, ਪਰ ਸੰਤ ਜੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਹੋਰ ਬੁਲੰਦ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ।
ਸੰਤ ਜੀ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਿੱਖ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਗਏ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਥੀ ਜਿਵੇਂ ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਟੌਹੜਾ ਅਤੇ ਹਰਚੰਦ ਸਿੰਘ ਲੌਂਗੋਵਾਲ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਇਹ ਉਹ ਸਮਾਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੀ ਏਕਤਾ ਅਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਨੀਂਦਾਂ ਉਡਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਸਨ। ਸੰਤ ਜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਵਚਨਾਂ ਨੇ Bhai Darshan Singh Takhanwadh ਵਰਗੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਅੱਗ ਜਗਾਈ ਜੋ ਅੱਗੇ ਚੱਲ ਕੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਦਾ ਰਾਹ ਬਣੀ।
1984 ਦੀ ਤਬਾਹੀ: ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ
ਜੂਨ 1984 ਵਿੱਚ, ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਨੂੰ “ਸਬਕ ਸਿਖਾਉਣ” ਅਤੇ ਸੰਤ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਿੰਘਾਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦੇ ਮਨਸੂਬੇ ਨਾਲ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਹਮਲਾ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਇੱਕ ਸਿਆਹ ਅਧਿਆਇ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ‘ਤੇ ਡੂੰਘੀਆਂ ਸੱਟਾਂ ਮਾਰੀਆਂ।
ਇਸ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਸੰਤ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ, ਭਾਈ ਅਮਰੀਕ ਸਿੰਘ, ਬਾਬਾ ਥਾਰਾ ਸਿੰਘ, ਜਨਰਲ ਸੁਬੇਗ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਸ਼ਹੀਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀਆਂ। ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਢਾਹੁਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਸਭ ਤੋਂ ਭਾਰੀ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਿੱਖ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਮਸ਼ੀਨਗੰਨਾਂ ਨਾਲ ਮਾਰਿਆ। ਇਹ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦੇਣ ਲਈ ਸ੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਆਏ ਸਨ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਬੇਰਹਿਮ ਹਮਲੇ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣਨਾ ਪਿਆ।
ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੇ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੇ ਮਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਗੁੱਸਾ ਅਤੇ ਦਰਦ ਭਰ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸ ਦਾ ਅਸਰ ਸਾਰੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਨਵੰਬਰ 1984 ਵਿੱਚ, ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਫਾਸੀਵਾਦੀ ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸੀ ਸਮੂਹਾਂ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਨਾਲ ਹਿੰਦੂ ਭੀੜ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਸੜਕਾਂ ‘ਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਲੁੱਟਿਆ, ਗੈਂਗ ਰੇਪ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਮਾਰਿਆ।
ਇਹ ਸਿੱਖ ਨਸਲਕੁਸ਼ੀ ਦਾ ਇੱਕ ਭਿਆਨਕ ਮੰਜ਼ਰ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੇ ਜਖ਼ਮਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਡੂੰਘਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਪਰ ਇਸ ਸਾਰੇ ਜ਼ੁਲਮ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਹਾਰ ਨਾ ਮੰਨੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਚੇਤਨਾ ਜਾਗੀ ਅਤੇ ਉਹ ਨਿਡਰ ਹੋ ਕੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਅਤੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਭਾਰਤੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਾਈ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਕੁੱਦ ਪਏ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਿਡਰ ਸਿੱਖ ਯੋਧਿਆਂ ਵਿੱਚ Bhai Darshan Singh Takhanwadh ਦਾ ਨਾਮ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜਵਾਨੀ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤੀ।
ਸਿੱਖ ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ
1984 ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, Bhai Darshan Singh Takhanwadh ਨੇ ਸਿੱਖ ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਰਪਿਤ ਹੋ ਕੇ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਈ ਹੁਸਨ ਸਿੰਘ ਹੁਸਨਧਾਲਾ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਸਿੱਖ ਆਜ਼ਾਦੀ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਭਾਈ ਗੁਰਜੰਟ ਸਿੰਘ ਬੁੱਧਸਿੰਘਵਾਲਾ ਦੇ ਨਾਲ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਲਿਬਰੇਸ਼ਨ ਫੋਰਸ ਵਿੱਚ ਵੀ ਯੋਗਦਾਨ ਦਿੱਤਾ। ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਗੱਲ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਇੱਕ ਸਧਾਰਨ ਜੱਟ ਦੇ ਭੇਸ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਹ ਭੇਸ ਅਜਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਨਹੀਂ ਲਗਾ ਸਕਦਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਵਿਅਕਤੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਖਾੜਕੂ ਸਿੰਘ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਭੇਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਨੂੰ ਅੰਜਾਮ ਦੇਣ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਿੱਤੀ।
18 ਜੂਨ 1987 ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਘਟਨਾ ਵਾਪਰੀ, ਜਦੋਂ ਬਾਘਾ ਪੁਰਾਣਾ ਪੁਲਿਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੇ ਦੁਸ਼ਟ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਮੀਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ 9 ਵਜੇ ਦੇ ਕਰੀਬ ਖਾੜਕੂ ਸਿੰਘਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਨੇ ਉਸਦੇ ਪੁਲਿਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੇ ਗੇਟ ‘ਤੇ ਉਸਦੇ ਬੰਦੂਕਧਾਰੀਆਂ ਸਮੇਤ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ Bhai Darshan Singh Takhanwadh ਸਾਹਿਬ ਇਸ ਸਮੂਹ ਦੇ ਸਿੰਘਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸਨ।
ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਵਿੱਚ Bhai Darshan Singh Takhanwadh ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਭਾਈ ਗੁਰਜੰਟ ਸਿੰਘ ਬੁੱਧਸਿੰਘਵਾਲਾ, ਭਾਈ ਇਕਬਾਲ ਸਿੰਘ ਬੱਬਰ, ਭਾਈ ਹੁਸਨ ਸਿੰਘ ਹੁਸਨਧਾਲਾ ਅਤੇ ਭਾਈ ਲਖਾ ਸਿੰਘ ਧੂਲੇਕੇ ਵੀ ਸਨ। ਇਹ ਕਾਰਵਾਈ ਸਿੱਖ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮਿਸਾਲ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਦੇ ਜ਼ੁਲਮਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਸਿੱਖ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਤਾਕਤ ਅਤੇ ਹਿੰਮਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਇਆ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੇ ਭਾਈ ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਨਿਡਰਤਾ ਅਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਪ੍ਰਤੀ ਸਮਰਪਣ ਨੂੰ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਥੀ ਸਿੰਘਾਂ ਲਈ ਵੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਸੀ।
ਧੋਖਾ ਅਤੇ ਚੁਣੌਤੀਆਂ
ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਦੌਰਾਨ Bhai Darshan Singh Takhanwadh ਨੂੰ ਕਈ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਧੋਖਾ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਸਿੰਘ ਨੇ ਭਾਈ ਹੁਸਨ ਸਿੰਘ ਹੁਸਨਧਾਲਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਥੀ ਭਾਈ ਚੰਦ ਸਿੰਘ ਚੰਦਪੁਰਾਣਾ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਘਰ ਬੁਲਾਇਆ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਧੋਖੇ ਨਾਲ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਸੂਚਨਾ ਦੇ ਦਿੱਤੀ। ਜਦੋਂ ਦੋਵੇਂ ਸਿੰਘ ਘਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਏ, ਤਾਂ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਘੇਰ ਲਿਆ।
ਇਸ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਭਾਈ ਚੰਦ ਸਿੰਘ ਚੰਦਪੁਰਾਣਾ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਏ, ਜਦਕਿ ਭਾਈ ਹੁਸਨ ਸਿੰਘ ਹੁਸਨਧਾਲਾ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਜੀਵਤ ਫੜ ਲਿਆ ਅਤੇ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤਸੀਹੇ ਦਿੱਤੇ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਦੌਰਾਨ Bhai Darshan Singh Takhanwadh ਘਰ ਦੇ ਗੇਟ ‘ਤੇ ਸਨ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਬਚ ਨਿਕਲਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਗਏ। ਇਹ ਘਟਨਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੂਝ-ਬੂਝ ਅਤੇ ਹੁਸ਼ਿਆਰੀ ਦਾ ਸਬੂਤ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੁਸੀਬਤ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਧੋਖੇ ਨੇ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਮਨ ‘ਤੇ ਡੂੰਘਾ ਅਸਰ ਪਾਇਆ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਨਹੀਂ।
ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਈ ਗੁਰਜੰਟ ਸਿੰਘ ਬੁੱਧਸਿੰਘਵਾਲਾ ਦੀ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਲਿਬਰੇਸ਼ਨ ਫੋਰਸ ਵਿੱਚ ਪੱਕੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਭਾਈ ਗੁਰਜੰਟ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨੇੜਤਾ ਇੰਨੀ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸੱਜਾ ਹੱਥ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿੱਚ ਧਰਤੀ ਦੇ ਹਰ ਕੋਨੇ ਵਿੱਚ ਤਲਾਸ਼ੀ ਲੈ ਰਹੀ ਸੀ, ਪਰ Bhai Darshan Singh Takhanwadh ਦੀ ਭੇਸਬਦਲੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚੈਕਪੋਸਟਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਇਆ। ਇਹ ਸਮਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਉਹ ਦੌਰ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੰਘਰਸ਼ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਹੋ ਗਏ ਸਨ, ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਲੜਦੇ ਰਹੇ।
ਸ਼ਹੀਦੀ
ਅੰਤ ਵਿੱਚ, 11 ਮਈ 1989 ਨੂੰ, Bhai Darshan Singh Takhanwadh ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਥੀ ਸਿੰਘਾਂ ਨੂੰ ਪਿੰਡ ਕੌਂਕੇ ਕਲਾਂ ਵਿਖੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸੀ.ਆਰ.ਪੀ. ਕਮਾਂਡੋਜ਼ ਨੇ ਘੇਰ ਲਿਆ। ਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਦਿਨ ਸੀ ਜਦੋਂ ਸਿੱਖ ਯੋਧਿਆਂ ਦੀ ਨਿਡਰਤਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੀ ਬੇਰਹਿਮੀ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ। ਇੱਕ ਭਿਆਨਕ ਮੁਕਾਬਲਾ ਹੋਇਆ ਜੋ ਕਈ ਘੰਟਿਆਂ ਤੱਕ ਚੱਲਿਆ।
ਇਸ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸੀ.ਆਰ.ਪੀ. ਕਮਾਂਡੋ ਮਾਰੇ ਗਏ, Bhai Darshan Singh Takhanwadh ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਅਤੇ ਹਥਿਆਰਾਂ ਨਾਲ ਆਖਰੀ ਸਾਹ ਤੱਕ ਲੜਾਈ ਕੀਤੀ। ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ, ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲਈ ਅਤੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀ ਉਸ ਲੰਮੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਦਰਜ ਕਰਵਾ ਲਿਆ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਆਪਣੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਕੁਰਬਾਨ ਕੀਤੀਆਂ।
ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੇ ਸਿੱਖ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਅਮਰ ਕਹਾਣੀ ਜੋੜ ਦਿੱਤੀ। Bhai Darshan Singh Takhanwadh ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਦੁਖੀ ਕੀਤਾ, ਸਗੋਂ ਸਿੱਖ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਚੇਤਨਾ ਜਗਾਈ। ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਬਿੱਲਾ ਤਖਾਣਵੱਧ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਬਰਸੀ ਹਰ ਸਾਲ 11 ਮਈ ਨੂੰ ਪਿੰਡ ਤਖਾਣਵੱਧ ਵਿਖੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਘਰ ਵਿਖੇ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਨ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਨੂੰ ਜਿਊਂਦਾ ਰੱਖਣ ਦਾ ਇੱਕ ਮੌਕਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਸਮਾਪਤੀ
Bhai Darshan Singh Takhanwadh ਦੀ ਜੀਵਨ ਗਾਥਾ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਲਈ ਇੱਕ ਅਮਰ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨਿਡਰਤਾ, ਕੁਰਬਾਨੀ ਅਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਸਾਨੂੰ ਸਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਹੱਕ ਅਤੇ ਸੱਚ ਲਈ ਲੜਨ ਵਾਲੇ ਕਦੇ ਹਾਰਦੇ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਆਪਣੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਨਾਲ ਅਮਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜੀਵਨ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਸੁਨੇਹਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ੁਲਮ ਦੇ ਅੱਗੇ ਝੁਕਣਾ ਸਿੱਖੀ ਦਾ ਰਿਵਾਜ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਉਸ ਦਾ ਡਟ ਕੇ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨਾ ਸਾਡੀ ਸ਼ਾਨ ਹੈ।
ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਤਖਾਣਵੱਧ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ, ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੀ ਕੌਮ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਡੱਟ ਕੇ ਖੜ੍ਹਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੁਪਨੇ—ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਅਤੇ ਸਮਾਨਤਾ ਵਾਲੇ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ—ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਸਾਡੇ ਲਈ ਇੱਕ ਚਾਨਣ-ਮੁਨਾਰਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਅੱਗੇ ਦਾ ਰਾਹ ਦਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਲੇਖ ਨੂੰ ਵੀ ਪੂਰੇ ਵਿਸਤਾਰ ਨਾਲ ਪੜੋ: Shaheed Bhai Dara Singh Driver (ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਦਾਰਾ ਸਿੰਘ ਡਰਾਈਵਰ)
ਅਕਸਰ ਪੁੱਛੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਵਾਲ (FAQs)
- ਭਾਈ ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਤਖਾਣਵੱਧ ਦਾ ਜਨਮ ਕਦੋਂ ਅਤੇ ਕਿੱਥੇ ਹੋਇਆ ਸੀ?
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਨਮ 1957 ਵਿੱਚ ਪਿੰਡ ਤਖਾਣਵੱਧ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਫਰੀਦਕੋਟ (ਹੁਣ ਮੋਗਾ) ਵਿਖੇ ਸਰਦਾਰ ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਮੁਖਤਿਆਰ ਕੌਰ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ। - ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ “ਬਿੱਲਾ” ਕਿਉਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ?
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਨੀਲੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਕਾਰਨ ਪਰਿਵਾਰ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਦੋਸਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਨਾਲ “ਬਿੱਲਾ” ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ। - ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖ ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਿਵੇਂ ਯੋਗਦਾਨ ਦਿੱਤਾ?
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਈ ਹੁਸਨ ਸਿੰਘ ਹੁਸਨਧਾਲਾ ਅਤੇ ਭਾਈ ਗੁਰਜੰਟ ਸਿੰਘ ਬੁੱਧਸਿੰਘਵਾਲਾ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਸਿੱਖ ਆਜ਼ਾਦੀ ਅੰਦੋਲਨ ਅਤੇ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਲਿਬਰੇਸ਼ਨ ਫੋਰਸ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। - ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਕਦੋਂ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਹੋਈ?
11 ਮਈ 1989 ਨੂੰ ਪਿੰਡ ਕੌਂਕੇ ਕਲਾਂ ਵਿਖੇ ਸੀ.ਆਰ.ਪੀ. ਕਮਾਂਡੋਜ਼ ਨਾਲ ਇੱਕ ਭਿਆਨਕ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। - ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਕੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?
ਹਰ ਸਾਲ 11 ਮਈ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਬਰਸੀ ਪਿੰਡ ਤਖਾਣਵੱਧ ਵਿਖੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਘਰ ਵਿਖੇ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਤਖਾਣਵੱਧ ਦੀ ਅਮਰ ਕਹਾਣੀ ਨਾਲ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋਏ ਹੋ ਤਾਂ, ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਨੂੰ ਕਦੇ ਨਾ ਭੁੱਲਣ ਦਿਓ। ਇਸ ਲੇਖ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ, ਤਾਂ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਇਸ ਲੇਖ ਨੂੰ ਲਾਈਕ, ਸ਼ੇਅਰ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਕਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਲਿਖੋ। ਸਾਡੇ ਨਾਲ਼ ਜੁੜੇ ਰਹਿਣ ਲਈ “ਪੰਜਾਬੀ ਟਾਈਮ Facebook Page “ ਨੂੰ ਫੋਲੋ ਕਰਕੇ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀਆਂ ਅਣਕਹੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਰਹੋ। ਆਓ ਮਿਲ ਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵੀਰਾਂ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਈਏ! 🙏 ਸਤਿਨਾਮ ਸ੍ਰੀ ਵਾਹਿਗੁਰੂ!
✍️ About the Author – Kulbir Singh
Kulbir Singh is the founder of PunjabiTime.com, a powerful platform dedicated to reviving Punjabi culture, Sikh history, and the spirit of community storytelling. With a deep-rooted passion for his heritage, he writes emotionally compelling, well-researched content that connects generations.
Follow his work to discover stories that matter, voices that inspire, and a vision that unites. 🌍
© ਪੰਜਾਬੀ ਟਾਈਮ, 2025 — ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸੱਚੀ ਅਵਾਜ਼।
#SikhHistory #ShaheedLegacy #PunjabHero #KhalistanMovement #TrueStory #FearlessMartyr #SikhStruggle
