Bhai Nirmal Singh ਸਮਲਸਰ (1957–1990), ਸਿੱਖ ਛਾਤਰ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਜੁਝਾਰੂ ਤੇ ਧਰਮ ਯੁੱਧ ਮੋਰਚੇ ਦੇ ਸੇਵਾਦਾਰ, ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਲਈ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ। ਪੜ੍ਹੋ ਅਮਰ ਕਹਾਣੀ।
ਜੀਵਨ ਦਾ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦੌਰ: Bhai Nirmal Singh
ਸੰਤ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਜੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ ਸਮਕਾਲੀ ਸਿੱਖ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ ਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਬਹੁਤ ਲੰਬੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ Bhai Nirmal Singh ਸਮਲਸਰ ਦਾ ਨਾਮ ਵੀ ਸ਼ਾਨ ਨਾਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। Bhai Nirmal Singh ਦਾ ਜਨਮ 1957 ਵਿੱਚ ਪਿੰਡ ਸਮਲਸਰ ਦੇ ਇੱਕ ਸਾਧਾਰਣ ਕਿਸਾਨ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਸਰਦਾਰ ਕੇਹਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਘਰ ਤੇ ਮਾਤਾ ਗੁਰਦੇਵ ਕੌਰ ਦੀ ਕੁੱਖ ਵਲੋਂ ਬਖ਼ਸ਼ੀਸ਼ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਭਾਈ ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਦਾ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਦੁਬਲਾ-ਪਤਲਾ ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਸੁਭਾਅ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਦੋ ਭਰਾ ਤੇ ਤਿੰਨ ਭੈਣਾਂ ਸਨ, ਜਿੱਥੇ ਪਿਆਰ ਤੇ ਸਾਂਝੇਦਾਰੀ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਸਦਾ ਕਾਇਮ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ।
ਪਰਿਵਾਰਕ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ: ਕਮਾਉਣ ਵਾਲੇ ਹੱਥਾਂ ਦਾ ਸੰਕਟ
Bhai Nirmal Singh ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਤਬਦੀਲੀ ਉਦੋਂ ਆਈ ਜਦੋਂ ਉਹ ਮਾਤਰ ਤੇਰਾਂ-ਚੌਦਾਂ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਸਨ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ, ਸਰਦਾਰ ਕੇਹਰ ਸਿੰਘ, ਦੀ ਇੱਕ ਕਾਰ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਦੋਵੇਂ ਲੱਤਾਂ ਟੁੱਟ ਗਈਆਂ। ਇਸ ਹਾਦਸੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਭਰ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤੁਰ-ਫਿਰ ਨਾ ਸਕੇ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਘਰ ਦੀ ਸਾਰੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ Bhai Nirmal Singh ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਕੰਧਿਆਂ ’ਤੇ ਆ ਪਈ। ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਦੇ ਇਸ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਿਹਨਤ ਤੇ ਸਬਰ ਦਾ ਡੰਗ ਫੜਿਆ ਤੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ “ਕਿਰਤ ਕਰੋ” ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਦਾ ਅਹਿਮ ਹਿੱਸਾ ਬਣਾਇਆ।
Bhai Nirmal Singh ਨੇ ਕਠੋਰ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਾਰਜ-ਸਮਰੱਥਾ ਅਤੇ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਇੰਨੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸੀ ਕਿ ਆਸ-ਪਾਸ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਅਕਸਰ ਕਿਹਾ ਕਰਦੇ ਸਨ: “ਤਿੰਨ ਆਦਮੀ ਵੀ ਮਿਲ ਕੇ ਜਿੰਨਾ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ, ਜਿੰਨਾ ਭਾਈ ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਇਕੱਲੇ ਕਰਦੇ ਹਨ।” ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਇਸ ਤੱਥ ਤੋਂ ਵੀ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਵੀ ਤਿੰਨ ਆਦਮੀਆਂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਸੀ।
ਧਰਮ ਯੁੱਧ ਮੋਰਚਾ: ਸਿੱਖੀ ਦੀ ਰਾਖੀ ਲਈ ਜੁਝਾਰੂ ਯਾਤਰਾ
ਸਿੱਖ ਗੁਰੂਆਂ ਦੇ ਅਸ਼ੀਰਵਾਦ ਨਾਲ, ਜਦੋਂ ਸੰਤ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਖਾਲਸਾ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਜੀ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਧਰਮ ਯੁੱਧ ਮੋਰਚਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ Bhai Nirmal Singh ਨੇ ਪੰਜ ਪਿਆਰਿਆਂ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਛਕਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਨਿਸ਼ਕਾਮ ਸੇਵਾ ਅਤੇ ਨਾਮ ਸਿਮਰਨ ਦਾ ਜੀਵਨ ਅਪਣਾਇਆ। ਸਿੱਖ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਫਰੀਦਕੋਟ ਅਤੇ ਸੰਗਰੂਰ ਦੀਆਂ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਜਵਾਨੀ ਦੇ ਕੀਮਤੀ ਸਾਲ ਬਿਤਾਏ। ਉਹ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੀ ਸੇਵਾ ਸਮਰਪਿਤ ਭਾਵਨਾ ਅਤੇ ਨਿਸ਼ਕਾਮ ਭਾਵ ਨਾਲ ਕਰਦੇ ਰਹੇ।
ਸਿੱਖ ਛਾਤਰ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ: ਸੇਵਾ, ਸੰਘਰਸ਼ ਅਤੇ ਸਾਥ
ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਛਾਤਰ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਸਿਪਾਹੀ ਵਜੋਂ, Bhai Nirmal Singh ਨੇ ਜੁਝਾਰੂ ਸਿੰਘਾਂ ਦੇ ਮੁਕੱਦਮਿਆਂ ਨੂੰ ਲੜਨ, ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦਾ ਕਾਰਜ ਸੰਭਾਲਿਆ। ਉਹ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਸਬਦ ਕੰਠ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਸਨ ਅਤੇ ਹਰ ਵੇਲੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਾਪ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਕਈ ਗੁਰਮੁਖ ਪ੍ਰੇਮੀਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, Bhai Nirmal Singh ਦਾ ਦਿਲ ਹਮੇਸ਼ਾ ਰੱਬ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਗੂੰਜਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਕਈ ਸਾਥੀਆਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੁੱਤੇ ਵੇਲੇ ਵੀ ‘ਵਾਹਿਗੁਰੂ’ ਦਾ ਜਾਪ ਕਰਦੇ ਵੇਖਿਆ ਸੀ।
ਉਹ ਬਾਬਾ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਖਾਲਸਾ, ਭਾਈ ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਕੌਂਕੇ, ਬਾਬਾ ਠਾਕੁਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਖਾਲਸਾ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ, ਬਾਬਾ ਚਰਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਕਰ ਸੇਵਾ ਵਾਲੇ ਵਰਗੇ ਮਹਾਨ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਦਾ ਆਨੰਦ ਮਾਣਦੇ ਸਨ। ਇਹ ਸੰਗਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰਲੇ ਸੇਵਾ-ਭਾਅ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਪ੍ਰਤੀਬੱਧਤਾ ਨੂੰ ਹੋਰ ਗਹਿਰਾਈ ਤਕ ਲੈ ਗਈਆਂ।
ਸ਼ਹਾਦਤ: ਭਾਈਚਾਰਕ ਯੁੱਧ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ
1989 ਦੇ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ Bhai Nirmal Singh ਨੇ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਕੁਝ ਉਮੀਦਵਾਰ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਮਾਨਤ ਜਬਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਈਰਖਾ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਪੈਦਾ ਹੋਈ। ਇਸ ਈਰਖਾ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਕਈ ਗੁਪਤ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ਾਂ ਰਚੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦਾ ਅੰਤਿਮ ਨਤੀਜਾ ਇਹ ਨਿਕਲਿਆ ਕਿ 18 ਮਾਰਚ 1990 ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਭਾਈ ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਭਾਈਚਾਰਕ ਯੁੱਧ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਗਏ।
ਇੱਕ ਕਰੁਣਾਮਈ ਵਿਰੋਧਾਭਾਸ: ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਜੀਏ, ਓਹੀ ਵਿਰੋਧੀ ਬਣੇ
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, Bhai Nirmal Singh ਉਨ੍ਹਾਂ ਜੁਝਾਰੂ ਨਾਇਕਾਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣ ਗਏ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲਈ ਉਹ ਨਿਸ਼ਕਾਮ ਭਾਵ ਨਾਲ ਦਿਨ-ਰਾਤ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿੱਛੇ ਪਤਨੀ, ਦੋ ਬੇਟੀਆਂ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਸੌਂਪ ਗਏ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ’ਤੇ ਸਿੱਖ ਸੰਤਾਂ ਅਤੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੇ ਤਿੱਖੀ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆ ਦਿੱਤੀ। ਬਾਬਾ ਠਾਕੁਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਖਾਲਸਾ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ, ਬਾਬਾ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਖਾਲਸਾ, ਭਾਈ ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਕੌਂਕੇ, ਅਤੇ ਬਾਬਾ ਚਰਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਕਰ ਸੇਵਾ ਵਾਲੇ ਨੇ ਇਸ ਕਾਤਲਾਨਾ ਘਟਨਾ ਦੀ ਪੁਖ਼ਤਾ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ। ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਰਿਹਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਈ ਸਿਮਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਨੇ ਕਈ ਵਾਰ ਪਰਿਵਾਰਕ ਘਰ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ।
ਵਿਰਾਸਤ: ਸ਼ਹੀਦ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਅੱਜ ਤੱਕ ਸੰਘਰਸ਼ਸ਼ੀਲ
Bhai Nirmal Singh ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ (ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ) ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੇ ਉਥਾਨ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਕੇਵਲ ਇੱਕ ਘਟਨਾ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਮਸ਼ਾਲ ਬਣ ਗਈ ਜੋ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਰਾਹ ਦਿਖਾਉਂਦੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਨਿਰੰਤਰ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ, ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਅਤੇ ਭਾਈ ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ।
ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਿੱਟਾ: ਸ਼ਹਾਦਤ ਜੋ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਦੀ ਹੈ
Bhai Nirmal Singh ਸਮਲਸਰ ਦੀ ਜੀਵਨੀ ਅਤੇ ਸ਼ਹਾਦਤ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਉਸ ਦੌਰ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ ਜਦੋਂ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੇ ਨਿਡਰਤਾ ਅਤੇ ਸਬਰ ਨਾਲ ਧਰਮ ਅਤੇ ਕੌਮ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਕੁਰਬਾਨ ਕੀਤੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰ ਜਾਂ ਪਿੰਡ ਦੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਸਮੂਹ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼, ਬਲਿਦਾਨ ਅਤੇ ਅਟੁੱਟ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਹੈ।
ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ: ਇੱਕ ਅਮਰ ਜੋਤ, ਜੋ ਸਦਾ ਜਗਮਗਾਉਂਦੀ ਰਹੇਗੀ
ਸ਼ਹੀਦ Bhai Nirmal Singh ਸਮਲਸਰ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਸੁਨਹਿਰੀ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਹੈ। ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਅਨਗਿਣਤ ਨੌਜਵਾਨ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਲਹੂ ਨਾਲ ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਨੂੰ ਸਦਾ ਲਈ ਅਮਰ ਬਣਾਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜੀਵਨ ਸੇਵਾ, ਸਿਮਰਨ, ਅਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਉਹ ਸਾਡੇ ਦਿਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਜੀਵਤ ਰਹਿਣਗੇ, ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਚਿਰੰਜੀਵੀ ਜੋਤ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜੋ ਅੰਧੇਰੇ ਵੇਲੇ ਰਾਹ ਦਿਖਾਉਂਦੀ ਰਹੇਗੀ। ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦਾ ਬਲਿਦਾਨ ਵਿਅਰਥ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ—ਉਹ ਕੌਮ ਨੂੰ ਜਗਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਰਾਹ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਅਗਲੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਨੂੰ ਸੱਚ, ਨਿਡਰਤਾ, ਅਤੇ ਇਨਸਾਫ਼ ਲਈ ਲੜਨ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਇਸ ਲੇਖ ਨੂੰ ਵੀ ਪੂਰੇ ਵਿਸਤਾਰ ਨਾਲ ਪੜੋ: ਸ਼ਹੀਦ Bhai Subeg Singh ਸੁਰਸਿੰਘ (1972–1989): ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਅਤੇ ਬਲਿਦਾਨ
5 ਅਕਸਰ ਪੁੱਛੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਵਾਲ (FAQs)
- ਭਾਈ ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਸਮਲਸਰ ਦਾ ਜਨਮ ਕਦੋਂ ਅਤੇ ਕਿੱਥੇ ਹੋਇਆ?
ਭਾਈ ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਨਮ 1957 ਵਿੱਚ ਪਿੰਡ ਸਮਲਸਰ ਵਿੱਚ ਸਰਦਾਰ ਕੇਹਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਗੁਰਦੇਵ ਕੌਰ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ। - ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ’ਤੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਹਾਦਸੇ ਦਾ ਕੀ ਅਸਰ ਹੋਇਆ?
ਜਦੋਂ ਭਾਈ ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ 13-14 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਸਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀਆਂ ਦੋਵੇਂ ਲੱਤਾਂ ਕਾਰ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਟੁੱਟ ਗਈਆਂ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਘਰ ਦੀ ਸਾਰੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ’ਤੇ ਆ ਗਈ, ਜਿਸਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਰਤ ਅਤੇ ਸਬਰ ਨਾਲ ਨਿਭਾਇਆ। - ਉਹ ਸਿੱਖ ਛਾਤਰ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਕਿਵੇਂ ਜੁੜੇ ਅਤੇ ਕੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਕੀਤੀਆਂ?
ਧਰਮ ਯੁੱਧ ਮੋਰਚੇ ਦੌਰਾਨ ਉਹ ਸਿੱਖ ਛਾਤਰ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ। ਜੁਝਾਰੂ ਸਿੰਘਾਂ ਦੇ ਮੁਕੱਦਮੇ ਲੜੇ, ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਨ ਪਹੁੰਚਾਇਆ, ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। - ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਕਦੋਂ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਹੋਈ?
18 ਮਾਰਚ 1990 ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ, 1989 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮਾਨਤ ਜਬਤ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ਾਂ ਕਾਰਨ, ਉਹ ਭਾਈਚਾਰਕ ਯੁੱਧ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਗਏ। - ਸ਼ਹਾਦਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਕੀ ਯੋਗਦਾਨ ਦਿੱਤਾ?
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ (ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ) ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੇ ਉਥਾਨ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਸ਼ਹੀਦ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ!
ਪੰਜਾਬੀ ਟਾਈਮ ਨਾਲ ਜੁੜੋ: ਭਾਈ ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਸਮਲਸਰਇਸ ਲੇਖ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਕੇ ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਲਈ ਸਤਿਕਾਰ ਜਾਗਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਇਸ ਲੇਖ ਨੂੰ ਲਾਈਕ, ਸ਼ੇਅਰ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਕਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਲਿਖੋ। ਸਾਡੇ ਨਾਲ਼ ਜੁੜੇ ਰਹਿਣ ਲਈ “ਪੰਜਾਬੀ ਟਾਈਮ Facebook Page “ ਨੂੰ ਫੋਲੋ ਕਰਕੇ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀਆਂ ਅਣਕਹੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਰਹੋ। ਆਓ ਮਿਲ ਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵੀਰਾਂ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਈਏ! 🙏
✍️ About the Author – Kulbir Singh
Kulbir Singh is the founder of PunjabiTime.com, a powerful platform dedicated to reviving Punjabi culture, Sikh history, and the spirit of community storytelling. With a deep-rooted passion for his heritage, he writes emotionally compelling, well-researched content that connects generations.
Follow his work to discover stories that matter, voices that inspire, and a vision that unites. 🌍
© ਪੰਜਾਬੀ ਟਾਈਮ, 2025 — ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸੱਚੀ ਅਵਾਜ਼।
#SikhMartyrs #BhaiNirmalSinghSmalsar #PunjabHistory #ShaheedLegacy #SikhStruggle #KhalsaPanth #NeverForget1957-1990
ਇਤਿਹਾਸਕ ਸੂਤਰ: ਉਪਰੋਕਤ ਲੇਖ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ’ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੈ। ਕੋਈ ਕਾਲਪਨਿਕ ਜਾਂ ਬਾਹਰੀ ਤੱਥ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਸਾਰੇ ਨਾਮ, ਤਾਰੀਖਾਂ ਅਤੇ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ ਸਿੱਧੀ ਸਮੱਗਰੀ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦੀ ਹੈ।
