---Advertisement---

Sidhu Moose Wala: ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਅਵਾਜ਼ ਜੋ ਪੰਜਾਬੀ ਦਿਲਾਂ ‘ਚ ਅਮਰ ਰਹੇਗੀ

Sidhu Moose Wala smiling and sitting in a field.
---Advertisement---

Sidhu Moose Wala — ਪੰਜਾਬੀ ਜੱਟ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਅਤੇ ਨੌਜਵਾਨੀ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਕ ਕਹਾਣੀ। ਪੜ੍ਹੋ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ, ਮਿਹਨਤ, ਅਤੇ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ‘ਚ ਬਣੀ ਅਪਾਰ ਲੋਕਪ੍ਰਿਯਤਾ ਬਾਰੇ।

ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਬਚਪਨ (ਮੂਸਾ ਪਿੰਡ)

Sidhu Moose Wala, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅਸਲੀ ਨਾਂ ਸ਼ੁਭਦੀਪ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ ਸੀ, 11 ਜੂਨ 1993 ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮਾਨਸਾ ਦੇ ਛੋਟੇ ਪਿੰਡ ਮੂਸਾ ਵਿੱਚ ਜਨਮ ਲਿਆ । ਇੱਕ ਆਮ ਕਿਸਾਨ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਹੋਏ ਸਿੱਧੂ ਨੇ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਕਰਨਾ ਸਿੱਖ ਲਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਬਲਕੌਰ ਸਿੰਘ ਰਿਟਾਇਰਡ ਸਰਕਾਰੀ ਕਰਮਚਾਰੀ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਹਨ ਜਦਕਿ ਮਾਤਾ ਚਰਨ ਕੌਰ ਨੇ 2018 ਵਿੱਚ ਪਿੰਡ ਮੂਸਾ ਦੀ ਸਰਪੰਚ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ ।

ਪਿੰਡ ਦੇ ਸਾਦੇ ਮਾਹੌਲ ਨੇ Sidhu Moose Wala ਦੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਲਈ ਜਜ਼ਬਾ ਜਗਾਇਆ। ਉਹ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਹੀ ਰੈਪ ਸਟਾਰ ਟੂਪੈਕ ਸ਼ਕੂਰ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸਨ ਅਤੇ ਕਾਲਜ ਦੌਰਾਨ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਹਰਵਿੰਦਰ ਬਿੱਟੂ ਕੋਲੋਂ ਰਵਾਇਤੀ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਤਾਲੀਮ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਿਮਰ ਸ਼ੁਰੂਆਤਾਂ ਨੇ ਉਸਦੀ ਸ਼ਖਸਿਅਤ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪੰਜਾਬੀ ਪਹਿਚਾਨ ਲਈ ਡੂੰਘੀ ਚਾਹ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ।

ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤਕ ਯਾਤਰਾ

ਕਾਲਜ ਦੀ ਪੜਾਈ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ Sidhu Moose Wala ਨੇ ਆਪਣੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਨੂੰ ਉਡਾਨ ਦੇਣ ਲਈ ਵਿਦੇਸ਼ ਦਾ ਰੁਖ ਕੀਤਾ। 2016 ਵਿੱਚ ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕਲ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਉਪਰੰਤ ਉਹ ਕੈਨੇਡਾ ਚਲੇ ਗਏ । ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਬਰੈਂਪਟਨ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਨਵਾਂ ਠਿਕਾਣਾ ਬਣਾਇਆ, ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਉਭਰਦੇ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ । ਉੱਥੇ ਹੰਬਰ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ, ਸਿੱਧੂ ਆਪਣੀ ਸੰਗੀਤਕ ਯਾਤਰਾ ਵੀ ਜਾਰੀ ਰੱਖੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪਰਵਾਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਕੇ ਗੀਤ ਲਿਖਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ।

ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਧਰਤੀ ’ਤੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹੋਏ, 2017 ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਹੀ ਉਸਦਾ ਪਹਿਲਾਂ ਗਾਣਾ “G Wagon” ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਇਆ । ਪਰਾਈ ਧਰਤੀ ’ਤੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦਿਨ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਸਨ — ਪਰਦੇਸ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਬਣਾਉਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਕੰਮ ਸੀ — ਪਰ Sidhu Moose Wala ਨੇ ਹੌਸਲਾ ਨਹੀਂ ਹਾਰਿਆ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਲਈ ਆਪਣੀ ਲਗਨ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਰਹੇ।

ਪਹਿਲੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਅਤੇ ‘So High’ ਨਾਲ ਬ੍ਰੇਕਥਰੂ

ਪਰਦੇਸ ਵਿੱਚ ਮਹਿਨਤ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਦਿਆਂ Sidhu Moose Wala ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ, ਪਰ ਜਲਦੀ ਹੀ ਉਸਦੀ ਮੇਹਨਤ ਰੰਗ ਲਿਆਈ। ਆਪਣਾ ਗਾਇਕ ਬਣਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਉਹ ਹੋਰ ਗਾਇਕਾਂ ਲਈ ਗਾਣਿਆਂ ਦੇ ਬੋਲ ਲਿਖਦਾ ਸੀ – 2016 ਵਿੱਚ ਨਿੰਜਾ ਦੁਆਰਾ ਗਾਏ ਗੀਤ “ਲਾਇਸੰਸ” ਦੇ ਬੋਲ ਸਿੱਧੂ ਨੇ ਹੀ ਲਿਖੇ ਸਨ । ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਗਾਇਕ ਵਜੋਂ ਮਨਵਾਉਣ ਦੀ ਤਲਬ ਵਿੱਚ, 2017 ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ “So High” ਨਾਮਕ ਗਾਣਾ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਇਆ ਜੋ ਆਉਂਦੇ ਹੀ ਧਮਾਕੇਦਾਰ ਹਿੱਟ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ ।

ਇਹ ਗੈਂਗਸਟਰ ਰੈਪ ਝਲਕ ਵਾਲਾ ਟਰੈਕ ਸੀ ਜਿਸਦਾ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਪ੍ਰੋਡਯੂਸਰ Byg Byrd ਸੀ, ਅਤੇ ਇਸ ਗੀਤ ਲਈ ਸਿੱਧੂ ਨੂੰ 2017 ਦੇ Brit Asia TV Music Awards ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਗੀਤਕਾਰ ਦਾ ਇਨਾਮ ਮਿਲਿਆ । ਇਸ ਮੁੱਖ ਕਾਮਯਾਬੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿੱਧੂ ਨੇ ਪਿੱਛੇ ਮੁੜ ਕੇ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ। 2018 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਹਿੱਟ ਗੀਤ ਜਿਵੇਂ “Issa Jatt”, “It’s All About You” ਅਤੇ “Just Listen” ਆਏ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਥਾਂ ਪੱਕੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ । “So High” ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗਾਣਿਆਂ ਦੀ ਕਾਮਯਾਬੀ ਨੇ ਸਿੱਧੂ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਦਾ ਅੰਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਉਡਾਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ।

ਸ਼ੋਹਰਤ ਦੀ ਚੋਟੀ ਅਤੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਾਅ

Sidhu Moose Wala with his father Balkaur Singh – ਪੰਜਾਬੀ ਪਿਤਾ-ਪੁੱਤਰ ਦੀ ਯਾਦਗਾਰੀ ਤਸਵੀਰ
Sidhu Moose Wala With Father

2018-19 ਆਉਂਦੇ-ਆਉਂਦੇ ਸਿੱਧੂ ਮੂਸੇ ਵਾਲਾ ਪੰਜਾਬੀ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਘਰ-ਘਰ ਵਿੱਚ ਜਾਣਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਡੇਬਿਊ ਐਲਬਮ PBX 1 (2018) ਨੇ ਚਾਰਟਾਂ ’ਤੇ ਧੂੰਮ ਮਚਾਈ ਅਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਬਿਲਬੋਰਡ ਐਲਬਮ ਚਾਰਟ ’ਤੇ ਵੀ ਸਥਾਨ ਬਣਾਇਆ । ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਮੁੰਡੇ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਇਸ ਗਲੋਬਲ ਸਫਲਤਾ ਨੇ ਸਾਬਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਸੰਘਰਸ਼ ਅਤੇ ਸਪਨੇ ਮਿਲਕੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਵਿਸ਼ਵ ਮੰਚ ’ਤੇ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਸਿੱਧੂ ਦੀ ਲਿਰਿਕੀ ਸ਼ੈਲੀ ਬੇਮਿਸਾਲ ਸੀ — ਇਸ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਗਾਥਾ ਦੀ ਸੁਗੰਧ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਹਿਪ-ਹਾਪ ਦਾ ਮਿਸ਼ਰਣ ਮਿਲਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਅਕਸਰ ਆਪਣੇ ਗੀਤਾਂ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੇ ਜੱਟ ਸਿੱਖ ਵਿਰਸੇ ਅਤੇ ਕੌਮ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਸੀ , ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਨੌਜਵਾਨ ਉਹਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਦਰਪਣ ਵਜੋਂ ਵੇਖਦੇ ਸਨ।

ਉਸਦੀ ਬੇਝਿਝਕ ਬੋਲਚਾਲ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ’ਤੇ ਅਜਿਹਾ ਜਾਦੂ ਕਰ ਗਈ ਕਿ ਭਾਵੇਂ ਕਈ ਵਾਰੀ ਉਸਦੇ ਬੋਲਾਂ ਵਿਚ ਹਿੰਸਕ ਲਹਜ਼ੇ ਕਾਰਨ ਵਿਵਾਦ ਖੜੇ ਹੋਏ, ਤਦ ਵੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕਾਂ ਨੇ ਉਸਦਾ ਸਾਥ ਨਹੀਂ ਛੱਡਿਆ। ਕਲਾਕਾਰ ਉਸਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਪੁੱਜਾਣ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਲੈਜੈਂਡ ਮੰਨਣ ਲੱਗ ਪਏ । ਦੌਲਤ ਅਤੇ ਸ਼ੋਹਰਤ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਸਿੱਧੂ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਅਤੇ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਕਈਆਂ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਲਈ ਰੋਲ ਮਾਡਲ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ।

ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਕਦਮ ਅਤੇ 2022 ਚੋਣ

2021 ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਸਿੱਧੂ ਮੂਸੇ ਵਾਲਾ ਨੇ ਸਭ ਨੂੰ ਹੈਰਾਨ ਕਰਦਿਆਂ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੇ ਮੰਚ ’ਤੇ ਕਦਮ ਰੱਖਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ (ਕਾਂਗਰਸ) ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਕੇ 2022 ਦੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਮਾਨਸਾ ਤੋਂ ਚੋਣ ਲੜਨ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕੀਤਾ । ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਦੀ ਉਸਦੀ ਇੱਛਾ ਨੂੰ ਕਈ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕਾਂ ਨੇ ਸਰਾਹਿਆ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੁਝ ਲੋਕ ਅਸਮੰਜਸੇ ਵਿੱਚ ਸਨ ਕਿ ਕੀ ਇਕ ਸਿੰਗਰ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਹੋ ਸਕੇਗਾ। ਚੋਣ ਮੁਹਿੰਮ ਦੌਰਾਨ Sidhu Moose Wala ਨੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਬਾਰੇ ਆਵਾਜ਼ ਬੁਲੰਦ ਕਰਨ ਦੇ ਵਾਅਦੇ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ “ਪਿੰਡ ਦੇ ਗੱਭਰੂ” ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ।

ਹਾਲਾਂਕਿ ਨਤੀਜਾ ਉਸਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਆਇਆ – ਫ਼ਰਵਰੀ 2022 ਦੀ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਉਹ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਡਾ. ਵਿਜੇ ਸਿੰਗਲਾ ਤੋਂ 63,323 ਵੋਟਾਂ ਦੇ ਭਾਰੀ ਮਾਰਜਨ ਨਾਲ ਹਾਰ ਗਿਆ । ਹਾਰ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਸਿੱਧੂ ਨੇ ਹਿੰਮਤ ਨਹੀਂ ਹਾਰੀ ਅਤੇ ਵਾਪਸ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਓਰ ਰੁਖ ਕੀਤਾ। ਚੋਣ ਨਤੀਜੇ ਤੋਂ ਕੁਝ ਹਫ਼ਤੇ ਬਾਅਦ ਹੀ ਉਸਨੇ “Scapegoat” ਨਾਮਕ ਗੀਤ ਰਿਲੀਜ਼ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਹਾਰ ’ਤੇ ਦੁੱਖ ਤੇ ਹਿਰਾਸਤ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਕੁਝ ਕੜਵੇ ਸਵਾਲ ਵੀ ਉਠਾਏ।

ਸਿੱਧੂ ਮੂਸੇ ਵਾਲਾ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ: https://en.wikipedia.org/wiki/Sidhu_Moose_Wala

ਵਿਵਾਦ ਅਤੇ ਛਵੀ ਦੇ ਦੋ ਪਾਸੇ

Sidhu Moose Wala ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਲੋਕਪ੍ਰਿਯਤਾ ਕਈ ਵਾਰ ਵਿਵਾਦਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜੁੜੀ ਰਹੀ। ਉਸੱਤੇ ਆਕਸਰ ਦੋਸ਼ ਲੱਗੇ ਕਿ ਉਸਦੇ ਗੀਤਾਂ ਵਿੱਚ ਬੰਦੂਕ-ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਮਹਿਮਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਕਈ ਵਾਰ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਮਾਮਲਿਆਂ ਨਾਲ ਖਿਲ਼ਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮਈ 2020 ਵਿੱਚ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ’ਤੇ ਦੋ ਵੀਡੀਓ ਵਾਇਰਲ ਹੋਏ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿੱਚ ਸਿੱਧੂ ਪੰਜਾਬੀ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਕੁਝ ਜਵਾਨਾਂ ਸਮੇਤ AK-47 ਰਾਇਫਲ ਨਾਲ ਨਿਸ਼ਾਨੇਬਾਜ਼ੀ ਦੀ ਪ੍ਰੈਕਟਿਸ ਕਰਦਾ ਦੇਖਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ।

ਇਸ ਮਾਮਲੇ ’ਚ ਛੇ ਪੁਲਿਸ ਕਰਮਚਾਰੀ ਮੁਅੱਤਲ ਹੋਏ ਅਤੇ ਬਰਨਾਲਾ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਸਿੱਧੂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਹਥਿਆਰ ਕਾਨੂੰਨ ਅਧੀਨ ਕੇਸ ਦਰਜ ਕੀਤਾ। ਜੁਲਾਈ 2020 ਵਿੱਚ, ਸਿੱਧੂ ਨੂੰ ਇਸ ਕੇਸ ਵਿੱਚ ਜਮਾਨਤ ਮਿਲ ਗਈ ਅਤੇ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਸਹਿਯੋਗ ਦੇਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਉਹੀ ਮਹੀਨੇ ਇੱਕ ਗੀਤ “Sanju” ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਆਪਣੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਦਰਜ FIR ਨੂੰ ਮਾਣ ਦੇ ਬਿਲੇਗੀ ਇੰਨਾਮ ਵਾਂਗ ਦਰਸਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ।

Gwacheya Gurbaksh

Sidhu Moose Wala thinking deeply in pind de khetaan vich – ਪੰਜਾਬੀ ਰੂਹ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਇੱਕ ਪਲ।

ਇਸ ਗੀਤ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਅਦਾਕਾਰ ਸੰਜੇ ਦੱਤ ਦੇ ਹਥਿਆਰ ਮਾਮਲੇ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਸੀ। ਦਸੰਬਰ 2020 ਵਿੱਚ ਉਹ ਫਿਰ ਵਿਵਾਦਾਂ ’ਚ ਆ ਜਦੋਂ ਉਸਦੇ ਗੀਤ “Panjab” ਵਿੱਚ ਖਾਲਿਸਤਾਨੀ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਅਗਵੇਂ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਦੀ ਵਡਿਆਈ ਕੀਤੀ ਗਈ । ਪਹਿਲੀ ਕੋਵਿਡ ਲਹਿਰ ਦੌਰਾਨ, Sidhu Moose Wala ਨੇ ਮਾਰਚ 2020 ਵਿੱਚ “Gwacheya Gurbaksh” ਗੀਤ ਰਿਲੀਜ਼ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ’ਚ ਉਸਨੇ ਇਟਲੀ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਆਏ ਗੁਰਬਕਸ਼ ਸਿੰਘ (ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਕੋਵਿਡ-19 ਮਰੀਜ਼) ਦਾ ਮਜ਼ਾਕ ਉਡਾਇਆ, ਜਿਸ ਤੇ ਉਸਦੀ ਕੜੀ ਆਲੋਚਨਾ ਹੋਈ ।

ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਸਿੱਧੂ ਦੇ ਕੁਝ ਗੀਤਾਂ ਨੇ ਧਰਮ ਅਤੇ ਸਮਾਜਕ ਮਸਲਿਆਂ ’ਤੇ ਤਕਰਾਰ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ। 2022 ਦੀ ਚੋਣ ਹਾਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਏ ਉਸਦੇ ਗੀਤ “Scapegoat” ਵਿੱਚ ਸਿੱਧੂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਭਰੇ ਦਿਲ ਦੀ ਭੜਾਸ ਕੱਢਦਿਆਂ ਕੁਝ ਵੋਟਰਾਂ ਨੂੰ ‘ਗੱਦਾਰ’ ਤੱਕ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਵਿਰੋਧ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣਿਆ ।

ਮਾਈ ਭਾਗੋ

ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਤੰਬਰ 2019 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਇੱਕ ਗਾਣੇ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਮਹਾਨ ਵਿਅਕਤੀ ਮਾਈ ਭਾਗੋ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਅਣਜਾਣੇ ਵਿੱਚ ਗਲਤ ਸ਼ਬਦ ਵਰਤੇ, ਜਿਸ ਲਈ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਨ केवल ਮਾਫ਼ੀ ਮੰਗੀ ਸਗੋਂ ਮਾਰਚ 2020 ਵਿੱਚ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਪੇਸ਼ ਹੋ ਕੇ ਮਾਫੀਨਾਮਾ ਵੀ ਦਿੱਤਾ ।

ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਸਾਰੇ ਵਿਵਾਦ ਉਸਦੇ ਸਾਥ ਚਲਦੇ ਰਹੇ, ਪਰ Sidhu Moose Wala ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕਾਂ ਦੀ ਵਫ਼ਾਦਾਰੀ ਘਟਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਵਰਦੀ ਹੀ ਰਹੀ। ਸਿੱਧੂ ਨੇ ਕਈ ਵਾਰ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਚੋਟ ਪਹੁੰਚਾਉਣਾ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਉਹ ਉਹੀ ਗੱਲਾਂ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਉਸਨੂੰ ਹਕੀਕਤ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਸਦੀ ਬੇਬਾਕ ਸ਼ਾਇਰੀ ਨੇ ਜਿੱਥੇ ਕੁਝ ਵਿਰੋਧੀ ਬਣਾਏ, ਓਥੇ ਬੇਹਿਸਾਬ ਚਾਹਵਾਨ ਵੀ ਬਣੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਸਿੱਧੂ ਸੱਚ ਬੋਲਣ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਬਣ ਗਿਆ।

ਦਰਦਨਾਕ ਕਤਲ ਅਤੇ ਨਿਆਇਕ ਲਹਿਰ

29 ਮਈ 2022 ਦੀ ਸ਼ਾਮ Sidhu Moose Wala ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਇੱਕ ਦਰਦਨਾਕ ਮੋੜ ’ਤੇ ਮੌਤ ਗਈ। ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਸਿੱਧੂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਘਟਾਉਣ ਦੇ ਕੇਵਲ ਇਕ ਦਿਨ ਬਾਅਦ, ਜਦੋਂ ਸਿੱਧੂ ਆਪਣੀ SUV ਗੱਡੀ ਵਿੱਚ ਦੋਸਤਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਨੇੜਲੇ ਜਵਾਹਰਕੇ ਕੱਸਬੇ ਕੋਲੋਂ ਗੁਜ਼ਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਤਦੋਂ ਅਚਾਨਕ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਉਸਦੀ ਗੱਡੀ ’ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਤਾਬੜ-ਤੋੜ ਗੋਲੀਆਂ ਚਲਾਈਆਂ । ਇਸ ਸੁਨਿਯੋਜਿਤ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ Sidhu Moose Wala ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਤੇ ਪੂਰੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਸਦਮੇ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਛਾ ਗਿਆ।

ਖ਼ਬਰ ਸੁਣਦੇ ਹੀ ਦੇਸ਼-ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸੋਗ ਅਤੇ ਗੁੱਸੇ ਦੀ ਲਹਿਰ ਦੌੜ ਪਈ। ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਉਸਦੀ ਅੰਤਿਮ ਯਾਤਰਾ ਲਈ ਮੂਸਾ ਪਹੁੰਚੇ ਅਤੇ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਸੂਆਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਪਿਆਰੇ ਕਲਾਕਾਰ ਨੂੰ ਅਲਵਿਦਾ ਕਿਹਾ । ਕਤਲ ਦੇ ਕੇਵਲ ਕੁਝ ਘੰਟਿਆਂ ਬਾਅਦ, ਕੈਨੇਡਾ-ਆਧਾਰਿਤ ਗੈਂਗਸਟਰ ਗੋਲਡੀ ਬਰਾਰ ਨੇ ਇਕ ਸੁਨੇਹੇ ਰਾਹੀਂ ਇਸ ਹੱਤਿਆ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਲੈ ਲਈ ਅਤੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਹ ਕਾਂਡ 2021 ਵਿੱਚ ਮਾਰੇ ਗਏ ਯੂਥ ਲੀਡਰ ਵਿਕੀ ਮਿਦੂਖੇੜਾ ਦੇ ਕਤਲ ਦਾ ਬਦਲਾ ਸੀ ।

ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਮੰਨੂ ਅਤੇ ਜਗਰੂਪ ਸਿੰਘ ਰੂਪਾ

ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਇਸ ਵਾਕਏ ਨੂੰ ਗੈਂਗ ਵਿੱਥੋਂ ਦੀ ਰੰਜਸ਼ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਲਗਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ। ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਕਿ ਇਸ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਕਆਤ ਗੈਂਗਸਟਰ ਲਾਰੈਂਸ ਬਿਸ਼ਨੋਈ ਦਾ ਹੱਥ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਮੁੱਖ ਯੋਜਕ ਵਜੋਂ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ । ਅਗਲੇ ਕੁਝ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸ਼ਕੀਅਤਾਂ ਨੂੰ ਗਿਰਫ਼ਤਾਰ ਕਰ ਗਿਆ ਅਤੇ 20 ਜੁਲਾਈ 2022 ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਮੁਲਜ਼ਮਾਂ ਵਿਚੋਂ ਦੋ ਸ਼ੂਟਰ — ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਮੰਨੂ ਅਤੇ ਜਗਰੂਪ ਸਿੰਘ ਰੂਪਾ — ਪੁਲਿਸ ਮੁਠਭੇੜ ਵਿੱਚ ਮਾਰੇ ਗਏ ।

ਇਸ ਕੇਸ ਦੀ ਜਾਂਚ ਹੁਣ ਕੇਂਦਰੀ ਏਜੰਸੀਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਤਰ ’ਤੇ ਵੀ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਜਾਰੀ ਹੈ। Sidhu Moose Wala ਦੇ ਪਿਤਾ ਬਲਕੌਰ ਸਿੰਘ ਅੱਜ ਵੀ ਅਦਾਲਤਾਂ ਦੇ ਧੱਕੇ ਖਾ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਵੱਡੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਕੋਲੋਂ ਇਹੀ ਬੇਨਤੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਦੇ ਕਾਤਲਾਂ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਸਜ਼ਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਏ। ਕਾਨੂੰਨੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹਜੇ ਜਾਰੀ ਹੈ, ਪਰ ਜਨਤਕ ਦਬਾਅ ਹੈ ਕਿ ਸਿੱਧੂ ਲਈ ਇਨਸਾਫ਼ ਬਣਦਾ ਮਿਲੇ ਅਤੇ ਐਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੁਹਰਾਏ ਨਾ ਜਾਣ।

ਮਰਨੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀ ਮਸ਼ਹੂਰੀ ਅਤੇ ਵਰਲਡਵਾਇਡ ਖ਼ਿਰਾਜ਼

ਭਾਵੇਂ Sidhu Moose Wala ਅੱਜ ਸਾਡੇ ਦਰਮਿਆਨ ਨਹੀਂ, ਪਰ ਉਸਦੀ ਯਾਦ ਅਤੇ ਮਿਥਾਸ ਅਜੇ ਵੀ ਜਿੰਦਾ ਹੈ। ਹੱਤਿਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਿਸ਼-ਵਿਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਸਿੱਧੂ ਨੂੰ ਭਰਪੂਰ ਖ਼ਿਰਾਜਾਂ ਮਿਲੀਆਂ। ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸ਼ਖ਼ਸੀਤਾਂ ਤੱਕ, ਸਭ ਨੇ ਦੁੱਖ ਪ੍ਰਗਟਾਇਆ। ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰੈਪਰ ਡਰੇਕ ਨੇ ਆਪਣੇ ਇਨਸਟਾਗ੍ਰਾਮ ਔਕਾਊਂਟ ’ਤੇ ਸਿੱਧੂ ਮੂਸੇ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਤਾ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ “RIP Moose” ਲਿਖ ਕੇ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦਿੰਦੀ । ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਨਾਈਜੀਰੀਆ ਦੇ ਗਾਇਕ ਬਰਨਾ ਬੋਏ ਨੇ ਵੀ ਕਾਇਲ ਲਾਈਵ ਕੰਸਰਟ ਵਿੱਚ ਸਿੱਧੂ ਦਾ ਨਾਂ ਲੈਂਦਿਆਂ ਉਸ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕੀਤਾ। ਕਈ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਧੂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਭਿੱਤਚਿੱਤਰ ਬਣਾਏ ਗਏ, ਕੈਂਡਲ ਲਾਈਟ ਮਾਰਚ ਕੱਢੀਆਂ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਟੀ-ਸ਼ਰਟਾਂ ’ਤੇ ਉਸਦੀ ਤਸਵੀਰਾਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਆਰ ਦਾ ਇਜ਼ਹਾਰ ਕੀਤਾ।

2022 ਵਿੱਚ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਇਆ ਉਸਦਾ ਗੀਤ “SYL

Sidhu Moose Wala ਦੇ 29ਵੇਂ ਜਨਮਦਿਨ ’ਤੇ (ਜੂਨ 2022 ਵਿੱਚ) ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕਾਂ ਨੇ ਨਿਊਯਾਰਕ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਟਾਇਮਜ਼ ਸਕਵੇਅਰ ਦੀ ਇमारਤਾਂ ’ਤੇ ਉਸਦੇ ਗਾਣੇ ਵਿਖਾ ਕੇ ਇਕ ਖਾਸ ਢੰਗ ਨਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕੀਤਾ । ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸਿੱਧੂ ਦੇ ਕਈ ਅਣਜਾਰੀ ਗਾਣੇ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਏ ਜੋ ਚਾਰਟਾਂ ’ਤੇ ਛਾਏ ਰਹੇ। ਹੱਤਿਆ ਤੋਂ ਮਾਤਰ ਤਿੰਨ ਹਫ਼ਤੇ ਬਾਅਦ ਜੂਨ 2022 ਵਿੱਚ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਇਆ ਉਸਦਾ ਗੀਤ “SYL” (ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਨਦੀਆਂ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਉਠਾਇਆ ਗਿਆ) ਨੇ ਯੂਟਿਊਬ ਸਮੇਤ ਅਨੇਕ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫ਼ਾਰਮਾਂ ’ਤੇ ਰਿਕਾਰਡ ਤੋੜ ਵਿਉਜ਼ ਹਾਸਲ ਕੀਤੇ।

ਅਪਰੈਲ 2023 ਵਿੱਚ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਏ ਗਾਣੇ “Mera Na” ਵਿੱਚ ਸਿੱਧੂ ਨਾਲ ਬਰਨਾ ਬੋਏ ਅਤੇ ਬਰਤਾਨਵੀ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਸਟੀਲ ਬੈਂਗਲਜ਼ ਨੇ ਕਲਾਕਾਰੀ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਇਹ ਗੀਤ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮਿਲੀਅਨ ਸ਼੍ਰੋਤਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਸੁਣਿਆ ਗਿਆ । ਇਹ ਸਭ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ Sidhu Moose Wala ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਨਾਲ ਜਾਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਅਤੇ ਵੀ ਮਹਾਨ ਬਣ ਰਹੀ ਹੈ । ਉਸਦੇ ਕਵਿਤ੍ਰੀ ਭਰੇ ਗੀਤ ਅਤੇ ਦ੍ਰਿੜ ਇਦੇ ਅੱਜ ਵੀ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਿੱਧੂ ਦੀ ਕਲਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੌਸਲਾ ਅਤੇ ਫ਼ਖਰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਪੰਜਾਬੀ ਪਹਿਚਾਨ ਨੂੰ ਮਾਣ ਨਾਲ ਜੀਣ।

ਦੁਨੀਆ ’ਤੇ ਛਾਪ ਛੱਡੀ

ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਲਈ ਸੁਨੇਹਾ: Sidhu Moose Wala ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਭਾਵੇਂ ਛੋਟੀ ਰਹੀ, ਪਰ ਇਹ ਨੌਜਵਾਨ ਪੀੜ੍ਹੀ ਲਈ ਇੱਕ ਡੂੰਘਾ ਸੁਨੇਹਾ ਛੱਡ ਗਈ ਹੈ। ਸਿੱਧੂ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਕਿ ਮੂਸਾ ਜਿਹੇ ਦੂਰਲੇ ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਉੱਠ ਕੇ ਵੀ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਅਤੇ ਮੇਹਨਤ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਦੁਨੀਆ ’ਤੇ ਛਾਪ ਛੱਡੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਨਾਲ ਨਾਲ, ਉਸਦਾ ਦਰਦਨਾਕ ਅੰਤ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦੇਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਿੰਸਾ ਅਤੇ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦਾ ਰਾਹ ਕਦੇ ਸੁਖਦਾਈ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਬਕ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਨਸ਼ਿਆਂ, ਗੈਂਗਜ਼ਮ ਅਤੇ ਹਿੰਸਕ ਵਰਤਾਰਿਆਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਬਜਾਇ ਤਾਲੀਮ, ਮਹੈਨਤ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਮੂਲ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ’ਤੇ ਮਾਣ ਕਰਨ।

Sidhu Moose Wala ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਸਾਨੂੰ ਬੜੇ ਸੁਪਨੇ ਦੇਖਣ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਆਪਣੇ ਪੈਰ ਜਮੀਨ ’ਤੇ ਰੱਖਣ ਦੀ ਵੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਆਓ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਨੂੰ ਸਦਕਾਰਾ ਦੇਂਦੇ ਹੋਏ, ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਚੰਗੇ ਸੁprincipਲਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਈਏ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਪਹਿਚਾਨ ਨੂੰ ਮਾਣ ਨਾਲ ਜੀਈਏ। 

You May Also Like… https://punjabitime.com/jaswant-singh-khalra/ {ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਖਾਲੜਾ}

Join WhatsApp

Join Now
---Advertisement---

Leave a Comment