Deep Sidhu – 1984–2022 | Fearless Voice of Punjab’s Youth Awakening

ਸ਼ਹੀਦ ਸੰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ (ਦੀਪ ਸਿੱਧੂ )… 

Deep Sidhu (1984–2022) ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਨਿਰਭੀਕ ਅਵਾਜ਼ ਸੀ। ਉਹਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਇੱਕ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਦੀ ਲਹਿਰ ਸੀ ਜੋ ਅਜੇ ਵੀ ਦਿਲਾਂ ’ਚ ਧੜਕਦੀ ਹੈ।

ਜਾਣ-ਪਛਾਣ: Deep Sidhu – ਇੱਕ ਨਾਂ, ਇੱਕ ਸੰਘਰਸ਼

ਦੀਪ ਸਿੱਧੂ, ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਨਾਂ ਜੋ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਮਕਾਲੀ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਅਤੇ ਬਹੁ-ਪਰਤੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਵਜੋਂ ਉੱਕਰਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਸਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਗਾਥਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵਿਰੋਧਾਭਾਸ ਅਤੇ ਜਟਿਲਤਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਅਨੇਕਾਂ ਪਰਤਾਂ ਹਨ। ਉਹ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਮੁੰਬਈ ਦੀ ਚਕਾਚੌਂਧ ਵਿੱਚ ਵਿਚਰਨ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਵਕੀਲ ਸੀ, ਪੰਜਾਬੀ ਸਿਨੇਮਾ ਦਾ ਇੱਕ ਉੱਭਰਦਾ ਸਿਤਾਰਾ ਸੀ, ਕਿਸਾਨੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਦਾ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਚਿਹਰਾ ਸੀ ਜਿਸਨੂੰ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੇ “ਗੱਦਾਰ” ਕਹਿ ਕੇ ਨਿੰਦਿਆ ਅਤੇ ਕੁਝ ਨੇ “ਸ਼ਹੀਦ” ਦਾ ਦਰਜਾ ਦੇ ਕੇ ਸਤਿਕਾਰਿਆ।

ਉਸਦਾ ਸਫ਼ਰ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਆਲੀਸ਼ਾਨ ਦਫ਼ਤਰਾਂ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਕੇ ਸ਼ੰਭੂ ਬਾਰਡਰ ਦੀ ਧੂੜ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਿਆ, ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦਰਦਨਾਕ ਸੜਕ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਸਮਾਪਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਜੀਵਨੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਆਧੁਨਿਕ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਅੰਦਰ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਸਮਾਜਿਕ, ਸਿਆਸੀ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਲਹਿਰਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬ ਹੈ। ਇਸ ਲੇਖ ਦਾ ਮਕਸਦ Deep Sidhu ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਹਰ ਪਹਿਲੂ ਨੂੰ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਘੋਖਣਾ ਹੈ। ਉਸਦੀ ਪਛਾਣ ਦੀ ਤਲਾਸ਼, ਵਿਵਸਥਾ ਨਾਲ ਉਸਦਾ ਟਕਰਾਅ, ਸਿਆਸੀ ਜਾਗ੍ਰਿਤੀ ਵਿੱਚ ਬਿਰਤਾਂਤ ਦੀ ਤਾਕਤ, ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਮੌਤ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਅਣਸੁਲਝੇ ਸਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨਾ ਹੈ।

ਉਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਵਿਅਕਤੀ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕ ਅਤੇ ਆਲੋਚਕ ਲਗਭਗ ਬਰਾਬਰ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਖੱਟੇ । ਉਸਦੀ ਕਹਾਣੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਉਸ ਦਰਦ, ਸੰਘਰਸ਼ ਅਤੇ ਜਜ਼ਬੇ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ, ਜੋ ਅਕਸਰ ਸਿਆਸਤ ਦੀਆਂ ਉਲਝਣਾਂ ਵਿੱਚ ਗੁਆਚ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਨੌਜਵਾਨ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਆਪਣੇ ਥੋੜ੍ਹੇ ਜਿਹੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੂਰੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਬਾਰੇ ਕਈ ਅਹਿਮ ਸਵਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਕਰ ਗਿਆ।  

ਮੁੱਢਲੇ ਕਦਮ: ਮੁਕਤਸਰ ਤੋਂ ਮੁੰਬਈ ਤੱਕ

ਪਰਿਵਾਰਕ ਪਿਛੋਕੜ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ

Deep Sidhu, ਜਿਸਦਾ ਪੂਰਾ ਨਾਂ ਸੰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ ਸੀ, ਦਾ ਜਨਮ 2 ਅਪ੍ਰੈਲ 1984 ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੁਕਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਉਦੇਕਰਨ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ । ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਸਦੇ ਕੁਝ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਡਰਾਈਵਿੰਗ ਲਾਇਸੈਂਸ ‘ਤੇ ਉਸਦੀ ਜਨਮ ਮਿਤੀ 1979 ਦਰਜ ਹੈ, ਜੋ ਇੱਕ ਮਾਮੂਲੀ ਭਿੰਨਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ । ਉਸਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਇੱਕ ਪੜ੍ਹੇ-ਲਿਖੇ ਮਾਹੌਲ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸੀ; ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ, ਸਰਦਾਰ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ, ਪੇਸ਼ੇ ਤੋਂ ਇੱਕ ਵਕੀਲ ਸਨ । ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੇ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਜ਼ਖ਼ਮ ਦਿੱਤਾ ਜਦੋਂ ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਚਾਰ ਸਾਲ ਦਾ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਦਾ ਦਿਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ ।

ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੇ ਉਸਦੇ ਸੁਭਾਅ ‘ਤੇ ਡੂੰਘਾ ਅਸਰ ਪਾਇਆ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਆਤਮ-ਨਿਰਭਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ, ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਗੁਣ ਜਿਸਨੂੰ ਫਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਅਮਰਦੀਪ ਗਿੱਲ ਨੇ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ । ਉਸਦੇ ਦੋ ਭਰਾ, ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਮਨਦੀਪ ਸਿੰਘ ਸਨ । ਇਹ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪਿਛੋਕੜ ਉਸਦੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਅਹਿਮ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ। ਪਿਤਾ ਦੇ ਵਕੀਲ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਮੁੱਢਲੀ ਸਮਝ ਅਤੇ ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਸੋਚ ਉਸਨੂੰ ਵਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਮਿਲੀ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਮਾਂ ਦੀ ਛਤਰ-ਛਾਇਆ ਤੋਂ ਛੇਤੀ ਵਾਂਝੇ ਹੋ ਜਾਣ ਨੇ ਉਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਦਮ ‘ਤੇ ਕੁਝ ਕਰਨ ਦਾ ਜਜ਼ਬਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ।

ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਗੁਣ—ਬੌਧਿਕ ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰਤਾ—Deep Sidhu ਦੀ ਬਾਅਦ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੇ, ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਸਥਾਪਿਤ ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋ ਕੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਦਲੀਲਾਂ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। Deep Sidhu ਨੇ ਆਪਣੀ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪਟਿਆਲਾ ਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਜਿਸਨੇ ਉਸਦੇ ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਮਨ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ।  

ਕਾਨੂੰਨ ਅਤੇ ਮਾਡਲਿੰਗ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ

ਪੜ੍ਹਾਈ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, Deep Sidhu ਨੇ ਇੱਕ ਬਹੁ-ਪੱਖੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਸਫ਼ਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਾਡਲਿੰਗ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਕਦਮ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਛੇਤੀ ਹੀ ਸਫਲਤਾ ਦੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਚੜ੍ਹ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ ਕਿੰਗਫਿਸ਼ਰ ਮਾਡਲ ਹੰਟ ਐਵਾਰਡ ਅਤੇ ਗ੍ਰਾਸਿਮ ਮਿਸਟਰ ਪਰਸਨੈਲਿਟੀ ਵਰਗੇ ਵੱਕਾਰੀ ਖਿਤਾਬ ਜਿੱਤੇ । ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਯੋਗਤਾ ਦਾ ਲੋਹਾ ਮਨਵਾਇਆ। ਉਸਨੇ ਸਹਾਰਾ ਇੰਡੀਆ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸਲਾਹਕਾਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਲਾਅ ਫਰਮ ‘ਹੈਮੰਡਸ’ ਨਾਲ ਜੁੜ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਡਿਜ਼ਨੀ ਅਤੇ ਸੋਨੀ ਵਰਗੇ ਵੱਡੇ ਹਾਲੀਵੁੱਡ ਸਟੂਡੀਓਜ਼ ਦੇ ਖਾਤਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕੀਤਾ ।  

Deep Sidhu ਦਾ ਕਾਨੂੰਨੀ ਕਰੀਅਰ ਮੁੰਬਈ ਦੀ ਮਨੋਰੰਜਨ ਇੰਡਸਟਰੀ ਵਿੱਚ ਸਿਖਰ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚਿਆ ਜਦੋਂ ਉਹ ਬਾਲਾਜੀ ਟੈਲੀਫਿਲਮਜ਼ ਦਾ ਲੀਗਲ ਹੈੱਡ ਬਣਿਆ । ਇੱਥੇ ਹੀ ਬਾਲਾਜੀ ਦੀ ਮੁਖੀ ਏਕਤਾ ਕਪੂਰ ਨੇ ਉਸਦੇ ਅੰਦਰ ਛੁਪੇ ਅਦਾਕਾਰ ਨੂੰ ਪਛਾਣਿਆ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਅਦਾਕਾਰੀ ਵਿੱਚ ਕਿਸਮਤ ਅਜ਼ਮਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ । ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, Deep Sidhu ਨੇ ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਖੁਦ ਦੀ ਲਾਅ ਫਰਮ ‘ਲੈਕਸ ਲੀਗਲ’ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਵਿਜੇਤਾ ਫਿਲਮਜ਼ ਅਤੇ ਸੋਨੀ ਪਿਕਚਰਜ਼ ਵਰਗੇ ਉੱਚ-ਪੱਧਰੀ ਗਾਹਕਾਂ ਦੇ ਕੇਸਾਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਦੀ ਸੀ ।

ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ Deep Sidhu ਦੀ ਇਹ ਸਫਲਤਾ ਉਸਦੇ ਲਈ ਦੋ-ਧਾਰੀ ਤਲਵਾਰ ਸਾਬਤ ਹੋਈ। ਇੱਕ ਪਾਸੇ, ਇਸਨੇ ਉਸਨੂੰ ਵਿੱਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ, ਮੀਡੀਆ ਦੀ ਸਮਝ, ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਦਿੱਤੀ, ਜੋ ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਦੌਰਾਨ ਉਸਦੇ ਬਹੁਤ ਕੰਮ ਆਈ । ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਰਵਾਇਤੀ ਸਿਆਸੀ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੇ ਦਾਇਰੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਦਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ, ਸਥਾਪਿਤ ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਇੱਕ “ਬਾਹਰੀ” ਵਿਅਕਤੀ ਵਜੋਂ ਸ਼ੱਕ ਦੀ ਨਿਗ੍ਹਾ ਨਾਲ ਦੇਖਿਆ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਉਸਦੇ ਪਿਛਲੇ ਸਿਆਸੀ ਸਬੰਧਾਂ ਕਾਰਨ ।  

ਪਰਦੇ ਦਾ ਹੀਰੋ: ਪੰਜਾਬੀ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਸਫ਼ਰ

‘ਰਮਤਾ ਜੋਗੀ’ ਤੋਂ ‘ਜੋਰਾ 10 ਨੰਬਰੀਆ’ ਤੱਕ

ਕਾਨੂੰਨ ਅਤੇ ਮਾਡਲਿੰਗ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, Deep Sidhu ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਿਨੇਮਾ ਵੱਲ ਰੁਖ ਕੀਤਾ। ਉਸਦੀ ਅਦਾਕਾਰੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 2015 ਵਿੱਚ ਫਿਲਮ ‘ਰਮਤਾ ਜੋਗੀ’ ਨਾਲ ਹੋਈ, ਜਿਸਨੂੰ ਮਸ਼ਹੂਰ ਅਦਾਕਾਰ ਧਰਮਿੰਦਰ ਦੇ ਬੈਨਰ ‘ਵਿਜੇਤਾ ਫਿਲਮਜ਼’ ਨੇ ਪ੍ਰੋਡਿਊਸ ਕੀਤਾ ਸੀ । ਇਸ ਫਿਲਮ ਲਈ ਉਸਨੂੰ ਪੀਟੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਫਿਲਮ ਐਵਾਰਡ ਵੱਲੋਂ ‘ਬੈਸਟ ਮੇਲ ਡੈਬਿਊ’ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਮਿਲਿਆ, ਜਿਸਨੇ ਉਸਦੇ ਫਿਲਮੀ ਕਰੀਅਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦਿੱਤੀ । ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਸਨੂੰ ਅਸਲ ਸਟਾਰਡਮ ਅਤੇ ਪਛਾਣ 2017 ਵਿੱਚ ਆਈ ਫਿਲਮ ‘ਜੋਰਾ 10 ਨੰਬਰੀਆ’ ਤੋਂ ਮਿਲੀ ।

ਇਸ ਫਿਲਮ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਗੈਂਗਸਟਰ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਇਆ, ਜਿਸਨੂੰ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਅਤੇ ਆਲੋਚਕਾਂ ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਰਾਹਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਫਿਲਮ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਸਿਨੇਮਾ ਦੇ ਵੱਡੇ ਸਿਤਾਰਿਆਂ ਦੀ ਕਤਾਰ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਖੜ੍ਹਾ ਕੀਤਾ। ਉਸਦੀ ਫਿਲਮੀ ਯਾਤਰਾ ਇੱਥੇ ਹੀ ਨਹੀਂ ਰੁਕੀ। ਉਸਨੇ ‘ਰੰਗ ਪੰਜਾਬ’ (2018), ‘ਜੋਰਾ: ਦਿ ਸੈਕਿੰਡ ਚੈਪਟਰ’ (2020), ਅਤੇ ‘ਸਾਡੇ ਆਲੇ’ ਵਰਗੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ । ਉਸਦੀ ਫਿਲਮ ‘ਸਾਡੇ ਆਲੇ’ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਅਪ੍ਰੈਲ 2022 ਵਿੱਚ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਈ, ਜੋ ਉਸਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਭਾਵੁਕ ਪਲ ਸੀ । ਉਸਦੀ ਫਿਲਮੋਗ੍ਰਾਫੀ ਉਸਦੀ ਅਦਾਕਾਰੀ ਦੀ ਰੇਂਜ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਵਧਦੇ ਕੱਦ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ।  

ਕਲਾ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦਾ ਸੁਮੇਲ

Deep Sidhu ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਅਦਾਕਾਰ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਉਸਦੀ ਕਲਾ ਉਸਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਬਣ ਰਹੀ ਸੀ। ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਉਹ ਤਿੰਨ ਨਵੀਆਂ ਪੰਜਾਬੀ ਫਿਲਮਾਂ ‘ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਬਹੁਤ ਹੀ ਖਾਸ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੀ। ਇਹ ਫਿਲਮ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁਨ ਸ਼ਹੀਦ ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਖਾਲੜਾ ਦੇ ਜੀਵਨ ‘ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਸੀ । ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਖਾਲੜਾ ਸਿੱਖ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਤਿਕਾਰਤ ਅਤੇ ਦੁਖਦਾਈ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਅੱਤਵਾਦ ਦੇ ਦੌਰ ਦੌਰਾਨ ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਗੁਪਤ ਸਸਕਾਰਾਂ ਦਾ ਪਰਦਾਫਾਸ਼ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਸੱਚ ਨੂੰ ਸਾਹਮਣੇ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਕੀਮਤ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਦੇ ਕੇ ਚੁਕਾਈ ਸੀ।  

ਇਸ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਪਰਦੇ ‘ਤੇ ਲਿਆਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ Deep Sidhu ਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਯਾਤਰਾ ਦੇ ਅੰਤਿਮ ਪੜਾਅ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਹੁਣ ਸਿਰਫ਼ ਮਨੋਰੰਜਨ ਲਈ ਫਿਲਮਾਂ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਆਪਣੀ ਕਲਾ ਨੂੰ ਸਿਆਸੀ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਬਿਰਤਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸਾਧਨ ਵਜੋਂ ਵਰਤਣ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਰੱਖਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਅਦਾਕਾਰ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਗਿਆ ਸੀ ਜੋ ਇਤਫਾਕਨ ਇੱਕ ਕਾਰਕੁਨ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ; ਉਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਕਾਰਕੁਨ ਬਣ ਰਿਹਾ ਸੀ ਜੋ ਆਪਣੇ ਮੁੱਖ ਹੁਨਰ—ਫਿਲਮ ਨਿਰਮਾਣ—ਨੂੰ ਸਿਆਸੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸੱਚਾਈ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਹਥਿਆਰ ਵਜੋਂ ਵਰਤਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਉਸਦੇ ਦੋਵਾਂ ਸੰਸਾਰਾਂ—ਕਲਾ ਅਤੇ ਸਰਗਰਮੀ—ਦੇ ਸੰਪੂਰਨ ਮਿਸ਼ਰਣ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਸੀ।

ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਮੋੜ ਅਤੇ ਸਿਆਸੀ ਜਾਗ੍ਰਿਤੀ

ਅਜਮੇਰ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ

Deep Sidhu ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਅਤੇ ਨਿਰਣਾਇਕ ਮੋੜ ਕੋਵਿਡ-19 ਲੌਕਡਾਊਨ ਦੌਰਾਨ ਆਇਆ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਉਸਨੇ ਸਿੱਖ ਸਿਆਸੀ ਚਿੰਤਕ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਸਰਦਾਰ ਅਜਮੇਰ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਦਾ ਡੂੰਘਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ । ਅਜਮੇਰ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ, ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇਸ ਦਲੀਲ ‘ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹਨ ਕਿ ਸਿੱਖ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨਾਲ “ਛੇੜਛਾੜ” ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, 1947 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿੱਖਾਂ ਨਾਲ ਹੋਏ ਕਥਿਤ ਧੱਕੇ ਅਤੇ ਸਿਆਸੀ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਲਈ ਕੀਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਦਾ ਬਿਰਤਾਂਤ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਹਨਾਂ ਲਿਖਤਾਂ ਨੇ Deep Sidhu ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ “ਸਿਆਸੀ ਜਾਗ੍ਰਿਤੀ” ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਸੋਚ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਦਿਸ਼ਾ ਦਿੱਤੀ ।  

ਅਜਮੇਰ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਨੇ Deep Sidhu ਨੂੰ ਇੱਕ ਬੌਧਿਕ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਢਾਂਚਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਮੌਜੂਦ ਬੇਚੈਨੀ ਅਤੇ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਆਵਾਜ਼ ਦੇ ਸਕਿਆ। ਇਸ ਗਿਆਨ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਸਮਕਾਲੀ ਖੇਤੀ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਪੰਜਾਬ ਵਿਰੁੱਧ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਇੱਕ ਵੱਡੇ, ਇਤਿਹਾਸਕ ਅਨਿਆਂ ਦੇ ਬਿਰਤਾਂਤ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾਇਆ। ਉਸ ਲਈ, ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਕਿਸਾਨੀ ਅੰਦੋਲਨ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਨਿਰੰਤਰਤਾ ਸੀ। ਇਹੀ ਉਹ ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲ ਪਲ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਉਸਦੀ ਸਰਗਰਮੀ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ।

ਅਜਮੇਰ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ (ਕਾਰਨ) ਨੇ Deep Sidhu ਨੂੰ ਕਿਸਾਨੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਖੇਤੀ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵਜੋਂ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਪੰਜਾਬ ਦੀ “ਹੋਂਦ ਦੀ ਲੜਾਈ” ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਸੰਘੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਪਛਾਣ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਜੋਂ ਮੁੜ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ (ਪ੍ਰਭਾਵ)। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਸੀ ਕਿ ਉਸਦੀ ਬੋਲੀ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਵਿਚਾਰ ਸਥਾਪਿਤ ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਤੋਂ ਬਿਲਕੁਲ ਵੱਖਰੇ ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਟਕਰਾਅ ਵਾਲੇ ਸਨ।  

ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਬੁਲੰਦ ਆਵਾਜ਼

ਆਪਣੀ ਇਸ ਨਵੀਂ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਸਪੱਸ਼ਟਤਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, Deep Sidhu ਨੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦਾ ਮੁੱਖ ਮੰਚ ਬਣਾਇਆ। ਉਸਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ, ਸੱਭਿਆਚਾਰ, ਆਰਥਿਕਤਾ ਅਤੇ ਸੰਘੀ ਢਾਂਚੇ ਵਰਗੇ ਗੰਭੀਰ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ‘ਤੇ ਅਨੇਕਾਂ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਅਪਲੋਡ ਕਰਨੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸਨੇ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਬਣਾ ਲਏ । ਲਾਲ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸਦੇ ਫੇਸਬੁੱਕ ‘ਤੇ 5.5 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਫਾਲੋਅਰਜ਼ ਸਨ ।

ਉਹ ਆਪਣੇ ਭਾਸ਼ਣਾਂ ਵਿੱਚ ਸੰਤ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਵੀ ਦਿੰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਮਾਰਟਿਨ ਲੂਥਰ ਕਿੰਗ ਜੂਨੀਅਰ ਵਰਗੇ ਵਿਸ਼ਵ-ਪੱਧਰੀ ਆਗੂਆਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਵੀ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਜੋ ਉਸਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸੋਚ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਸੀ । Deep Sidhu ਡਿਜੀਟਲ ਬਿਰਤਾਂਤ ਦੀ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟਿੰਗ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਇਤਿਹਾਸਕ ਅਤੇ ਸਿਧਾਂਤਕ ਸੰਦਰਭ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।

ਇਤਿਹਾਸ (ਸੰਤ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ, ਸਿੱਖ ਮਿਸਲਾਂ), ਰਾਜਨੀਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰ (ਸੰਘਵਾਦ), ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ-ਵਿਆਪੀ ਨਾਗਰਿਕ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ (ਮਾਰਟਿਨ ਲੂਥਰ ਕਿੰਗ) ਨੂੰ ਮਿਲਾ ਕੇ, ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ, ਬਹੁ-ਪਰਤੀ ਬਿਰਤਾਂਤ ਸਿਰਜਿਆ ਜੋ ਡਿਜੀਟਲ ਯੁੱਗ ਦੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਲਈ ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਦੇ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੇ ਭਾਅ ‘ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਇੱਕ-ਪਾਸੜ ਬਿਰਤਾਂਤ ਨਾਲੋਂ ਕਿਤੇ ਵੱਧ ਆਕਰਸ਼ਕ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਪੰਜਾਬੀ ਸਿਆਸੀ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਬਦਲਾਅ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸਨੇ ਸਾਬਤ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ, ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਇਤਿਹਾਸਕ-ਅਧਾਰਤ ਬਿਰਤਾਂਤ ਨਾਲ, ਰਵਾਇਤੀ ਸਿਆਸੀ ਅਤੇ ਮੀਡੀਆ ਦੇ ਗੇਟਕੀਪਰਾਂ ਨੂੰ ਬਾਈਪਾਸ ਕਰਕੇ, ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ, ਸੁਤੰਤਰ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਅਧਾਰ ਬਣਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਕਿਸਾਨੀ ਸੰਘਰਸ਼: ਹੋਂਦ ਦੀ ਲੜਾਈ ਦਾ ਆਗਾਜ਼

ਸ਼ੰਭੂ ਮੋਰਚਾ ਅਤੇ ਕੌਮੀ ਪਛਾਣ

ਜਦੋਂ 2020 ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਖੇਤੀ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ, ਤਾਂ Deep Sidhu ਇਸ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਕੁੱਦਣ ਵਾਲੇ ਮੋਹਰੀ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। 25 ਸਤੰਬਰ 2020 ਨੂੰ, ਉਸਨੇ ਲੱਖਾ ਸਿਧਾਣਾ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਪੰਜਾਬ-ਹਰਿਆਣਾ ਦੀ ਸ਼ੰਭੂ ਸਰਹੱਦ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਰੋਸ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ “ਸ਼ੰਭੂ ਮੋਰਚਾ” ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਗਿਆ । ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਇਸ ਮੋਰਚੇ ਨੂੰ ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ।

ਇਸੇ ਮੋਰਚੇ ਦੌਰਾਨ ਉਸਦੀ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਵਾਇਰਲ ਹੋਈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਇੱਕ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨਾਲ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਬੜੀ ਬੇਬਾਕੀ ਨਾਲ ਬਹਿਸ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਨੂੰ ਇੱਕ “ਇਨਕਲਾਬ” (revolution) ਦੱਸ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਨੇ Deep Sidhu ਨੂੰ ਰਾਤੋ-ਰਾਤ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੀਡੀਆ ਦੀਆਂ ਸੁਰਖੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਦਿੱਤਾ। ਸ਼ੰਭੂ ਮੋਰਚਾ ਇਸ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੋੜ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ। ਇਸਨੇ ਇਹ ਦਰਸਾਇਆ ਕਿ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਊਰਜਾ ਸੀ ਜਿਸਨੂੰ ਸਥਾਪਿਤ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਵਰਤ ਨਹੀਂ ਰਹੀਆਂ ਸਨ।

ਜਦੋਂ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਵੱਲ ਮਾਰਚ ਦੌਰਾਨ ਹਰਿਆਣਾ ਪੁਲਿਸ ਦੁਆਰਾ ਲਗਾਏ ਗਏ ਬੈਰੀਕੇਡਾਂ ਨੂੰ ਨਾ ਤੋੜਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ Deep Sidhu ਨੇ ਇੱਕ ਧੜੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬੈਰੀਕੇਡਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਦੂਜੀਆਂ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਣਾ ਪਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦੀਆਂ ਬਰੂਹਾਂ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ । Deep Sidhu ਦੀਆਂ ਇਹਨਾਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਨੇ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਅਤੇ ਪੈਮਾਨੇ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਉਤਪ੍ਰੇਰਕ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਵਧੇਰੇ ਟਕਰਾਅ ਵਾਲੀ ਅਤੇ ਉੱਚ-ਜੋਖਮ ਵਾਲੀ ਪਹੁੰਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਜੋ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਦੀ ਵਧੇਰੇ ਸਾਵਧਾਨ ਰਣਨੀਤੀ ਦੇ ਬਿਲਕੁਲ ਉਲਟ ਸੀ।  

ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਨਾਲ ਸਿਧਾਂਤਕ ਟਕਰਾਅ

ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਦੀਆਂ ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨਾਂ Deep Sidhu ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਡੂੰਘੇ ਸ਼ੱਕ ਦੀ ਨਿਗ੍ਹਾ ਨਾਲ ਦੇਖਦੀਆਂ ਸਨ। 2019 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਸੰਨੀ ਦਿਓਲ ਲਈ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਕਰਕੇ, ਉਹ ਉਸ ਉੱਤੇ ਭਾਜਪਾ/ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਦਾ ਏਜੰਟ ਹੋਣ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਲਾਉਂਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸ ਤੋਂ ਦੂਰੀ ਬਣਾ ਲਈ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਏਜੰਡੇ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ ਸਮਝਿਆ । ਇਹ ਟਕਰਾਅ ਸਿਰਫ਼ ਰਣਨੀਤੀ ਦਾ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਬੁਨਿਆਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਟਕਰਾਅ ਸੀ। ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਇੱਕ ਆਰਥਿਕ ਸਮੱਸਿਆ ਵਜੋਂ ਦੇਖ ਰਹੀਆਂ ਸਨ ਜਿਸਦਾ ਹੱਲ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਵਾਉਣਾ ਸੀ।

ਇਸਦੇ ਉਲਟ, Deep Sidhu, ਅਜਮੇਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸੋਚ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਕੇ, ਇਸਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਲਈ ਇੱਕ ਸੱਭਿਅਤਾਵਾਦੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਲਈ ਇੱਕ ਬੁਨਿਆਦੀ ਸਿਆਸੀ ਤਬਦੀਲੀ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਮੰਨਣਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਲੜਾਈ ਸਿਰਫ਼ ਖੇਤੀ ਬਿੱਲਾਂ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ “ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਹੋਂਦ” ਅਤੇ “ਸਮੁੱਚੇ ਸ਼ਕਤੀ ਸਮੀਕਰਨ ਨੂੰ ਬਦਲਣ” ਬਾਰੇ ਹੈ । ਜਦੋਂ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਨੇ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਸਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਸਮਰਥਕਾਂ ਨੇ ਤਾਂ ਖੇਤੀ ਬਿੱਲ ਪੜ੍ਹੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ; ਜੇ ਉਹ ਇਹ ਸਮਝ ਗਏ ਹਨ ਕਿ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ “ਸਾਡੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ‘ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ” ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹੀ ਕਾਫ਼ੀ ਹੈ ।

ਇਹ ਦਰਾਰ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸਰਗਰਮੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੀੜ੍ਹੀ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਵੰਡ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਇੱਕ ਪੁਰਾਣੀ, ਵਿਵਹਾਰਕ ਅਤੇ ਸ਼ਾਇਦ ਸਿਆਸੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਮਝੌਤਾਵਾਦੀ ਪਹੁੰਚ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਦੀਆਂ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ Deep Sidhu ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ, ਵਧੇਰੇ ਆਦਰਸ਼ਵਾਦੀ ਅਤੇ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਭਾਵਨਾ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਦਾ ਸੀ ਜੋ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਸੁਧਾਰਾਂ ਤੋਂ ਅੱਕ ਚੁੱਕਾ ਸੀ ਅਤੇ ਸਟੇਟ ‘ਤੇ ਡੂੰਘਾ ਅਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਦਾ ਸੀ।  

26 ਜਨਵਰੀ ਅਤੇ ਲਾਲ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਘਟਨਾ

ਘਟਨਾ ਦਾ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਲੇਖਾ-ਜੋਖਾ

ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਿਵਾਦਪੂਰਨ ਅਤੇ ਨਿਰਣਾਇਕ ਮੋੜ 26 ਜਨਵਰੀ 2021 ਨੂੰ ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ ਮੌਕੇ ਆਇਆ। ਇਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ, 25 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ, ਦੀਪ ਸਿੱਧੂ ਨੇ ਸਿੰਘੂ ਬਾਰਡਰ ‘ਤੇ ਮੁੱਖ ਸਟੇਜ ‘ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਉੱਥੋਂ ਇਹ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਟਰੈਕਟਰ ਪਰੇਡ ਪੁਲਿਸ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਵਾਨਿਤ ਰੂਟ ਦੀ ਬਜਾਏ “ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਅੰਦਰ” ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ । ਉਸਦੇ ਇਸ ਸੱਦੇ ਨੇ ਮਾਹੌਲ ਨੂੰ ਗਰਮਾ ਦਿੱਤਾ। 26 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ, ਜਦੋਂ ਟਰੈਕਟਰ ਪਰੇਡ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ, ਤਾਂ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਧੜਾ ਤੈਅਸ਼ੁਦਾ ਰਸਤੇ ਤੋਂ ਭਟਕ ਗਿਆ, ਪੁਲਿਸ ਬੈਰੀਕੇਡ ਤੋੜ ਦਿੱਤੇ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਗਿਆ ।  

ਇਹ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀ ਆਈ.ਟੀ.ਓ. ਨੇੜੇ ਪੁਲਿਸ ਨਾਲ ਝੜਪਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਤਿਹਾਸਕ ਲਾਲ ਕਿਲ੍ਹੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਏ। Deep Sidhu ਉਸ ਭੀੜ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਮੌਕੇ ਤੋਂ ਫੇਸਬੁੱਕ ‘ਤੇ ਲਾਈਵ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਵੀ ਕੀਤਾ । ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਲਾਲ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਫ਼ਸੀਲ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਖਾਲੀ ਪੋਲ ‘ਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਾਹਿਬ (ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦਾ ਧਾਰਮਿਕ ਝੰਡਾ) ਅਤੇ ਕਿਸਾਨੀ ਝੰਡਾ ਲਹਿਰਾ ਦਿੱਤਾ । ਇਹ ਘਟਨਾ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਬਹਿਸ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣ ਗਈ ਅਤੇ ਇਸਨੇ ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ‘ਤੇ ਡੂੰਘਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਇਆ।  

ਵਿਵਾਦ, ਦੋਸ਼ ਅਤੇ ਸਫ਼ਾਈ

ਲਾਲ ਕਿਲ੍ਹੇ ‘ਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਾਹਿਬ ਲਹਿਰਾਉਣ ਦੀ ਘਟਨਾ ਨੇ ਤੁਰੰਤ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਵਿਵਾਦ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਸੰਯੁਕਤ ਕਿਸਾਨ ਮੋਰਚੇ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਨੇ ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਤੁਰੰਤ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਖ ਕਰ ਲਿਆ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ Deep Sidhu ‘ਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਏਜੰਟ ਹੋਣ ਅਤੇ ਅੰਦੋਲਨ ਨੂੰ ਬਦਨਾਮ ਕਰਨ ਲਈ ਭੀੜ ਨੂੰ ਭੜਕਾਉਣ ਦੇ ਗੰਭੀਰ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਏ । ਕੁਝ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਵਿੱਚ, ਦੂਜੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀ ਉਸਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕਰਦੇ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਘਟਨਾ ਸਥਾਨ ਤੋਂ ਭਜਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਦੇਖੇ ਗਏ ।  

ਇਸਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ, Deep Sidhu ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰਨ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਉਸਦਾ ਬਚਾਅ ਪੱਖ ਇਕਸਾਰ ਸੀ: ਉਸਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਖਾਲੀ ਪੋਲ ‘ਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਾਹਿਬ ਲਹਿਰਾਇਆ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਰੋਸ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਮਹੂਰੀ ਅਧਿਕਾਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤੀਕਾਤਮਕ ਕਾਰਜ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਤਿਰੰਗੇ ਨੂੰ ਨਾ ਤਾਂ ਹਟਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉਸਦਾ ਕੋਈ ਨਿਰਾਦਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ।

ਉਸਨੇ ਇਸਨੂੰ “ਅਨੇਕਤਾ ਵਿੱਚ ਏਕਤਾ” ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਦੱਸਿਆ । ਲਾਲ ਕਿਲ੍ਹੇ ‘ਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਾਹਿਬ ਲਹਿਰਾਉਣ ਦਾ ਕਾਰਜ ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ ਪ੍ਰਤੀਕਾਤਮਕ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਭੜਕਾਊ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਆਲੋਚਕਾਂ ਲਈ, ਇਹ ਇੱਕ ਸ਼ਾਂਤਮਈ ਅੰਦੋਲਨ ਨੂੰ ਦਾਗ਼ੀ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਵਿਦਰੋਹੀ ਕਾਰਵਾਈ ਸੀ। ਪਰ ਉਸਦੇ ਸਮਰਥਕਾਂ ਲਈ, ਇਹ ਸਿੱਖ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਦੀ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਮੁੜ-ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਸੀ, ਜੋ 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਉਸ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਲ ਦੀ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦੀ ਸੀ ਜਦੋਂ ਸਿੱਖ ਯੋਧੇ ਬਾਬਾ ਬਘੇਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਫਤਹਿ ਕੀਤੀ ਸੀ ।

Deep Sidhu ਇਸ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੂੰਜ ਨੂੰ ਸਮਝਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਇੱਕ ਡੂੰਘਾ ਬਿਆਨ ਦੇਣ ਲਈ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਘਟਨਾ, ਇਰਾਦੇ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ, ਪੂਰੇ ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਅਤੇ ਧਰੁਵੀਕਰਨ ਵਾਲਾ ਪਲ ਬਣ ਗਈ, ਜਿਸਨੇ Deep Sidhu ਦੀ ਛਵੀ ਨੂੰ ਜਾਂ ਤਾਂ ਇੱਕ ਨਾਇਕ ਜਾਂ ਖਲਨਾਇਕ ਵਜੋਂ ਪੱਕਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।  

ਕਾਨੂੰਨੀ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਅਤੇ ਜੇਲ੍ਹ ਯਾਤਰਾ

‘ਮੁੱਖ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ਕਰਤਾ’ ਦਾ ਇਲਜ਼ਾਮ ਅਤੇ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ

ਲਾਲ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਿੱਲੀ ਪੁਲਿਸ ਨੇ Deep Sidhu ਨੂੰ “ਮੁੱਖ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ਕਰਤਾ” ਅਤੇ “ਮੁੱਖ ਭੜਕਾਊ” ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ । ਉਸਦੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ ਲਈ 1 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੇ ਨਕਦ ਇਨਾਮ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ । ਕੁਝ ਦਿਨ ਫਰਾਰ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੂੰ ਆਖਰਕਾਰ 9 ਫਰਵਰੀ 2021 ਨੂੰ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਕਰਨਾਲ ਤੋਂ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ । ਉਸ ਉੱਤੇ ਭਾਰਤੀ ਦੰਡਾਵਲੀ (IPC) ਦੇ ਤਹਿਤ ਦੰਗਾ ਕਰਨ (147, 148), ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਇਕੱਠ (149), ਕਤਲ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ (308), ਅਪਰਾਧਿਕ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ (120-B), ਡਕੈਤੀ (395) ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਕਰਮਚਾਰੀ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ (152) ਵਰਗੀਆਂ ਕਈ ਗੰਭੀਰ ਧਾਰਾਵਾਂ ਲਗਾਈਆਂ ਗਈਆਂ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਸ ‘ਤੇ ਆਰਮਜ਼ ਐਕਟ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਸੰਪਤੀ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਐਕਟ ਦੇ ਤਹਿਤ ਵੀ ਮਾਮਲੇ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ।  

ਜ਼ਮਾਨਤ, ਮੁੜ-ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ ਅਤੇ ਅਦਾਲਤੀ ਟਿੱਪਣੀਆਂ

ਇਹ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ ਇੱਕ ਲੰਬੀ ਅਤੇ ਨਾਟਕੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਲੜਾਈ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸੀ। ਲਗਭਗ 70 ਦਿਨ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇੱਕ ਦਿੱਲੀ ਅਦਾਲਤ ਨੇ 16/17 ਅਪ੍ਰੈਲ 2021 ਨੂੰ Deep Sidhu ਨੂੰ ਜ਼ਮਾਨਤ ਦੇ ਦਿੱਤੀ । ਪਰ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਉਹ ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਰਿਹਾਅ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਸੀ, ਉਸਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਦਿੱਲੀ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਕ੍ਰਾਈਮ ਬ੍ਰਾਂਚ ਨੇ ਦੁਬਾਰਾ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ। ਇਹ ਦੂਜੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ ਭਾਰਤੀ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਸਰਵੇਖਣ (ASI) ਦੁਆਰਾ ਦਰਜ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਇੱਕ ਕੇਸ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸ ਉੱਤੇ ਲਾਲ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਇਮਾਰਤ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਸੀ । Deep Sidhu ਦੇ ਵਕੀਲ ਨੇ ਇਸ ਦੂਜੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ ਨੂੰ ਗੈਰ-ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ।  

ਇਸ ਘਟਨਾਕ੍ਰਮ ਨੇ ਅਦਾਲਤ ਦਾ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਿਆ। 26 ਅਪ੍ਰੈਲ 2021 ਨੂੰ ਦੂਜੇ ਕੇਸ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮਾਨਤ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਖ਼ਤ ਅਤੇ ਅਸਾਧਾਰਨ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ। ਜੱਜ ਨੇ ਇਸ ਦੂਜੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ ਨੂੰ ਇੱਕ “ਘਿਨਾਉਣੀ ਅਤੇ ਖ਼ਤਰਨਾਕ” (vicious and sinister) ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ “ਸਥਾਪਿਤ ਅਪਰਾਧਿਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨਾਲ ਧੋਖਾਧੜੀ ਕਰਨ” ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ ।

ਅਦਾਲਤ ਦੀ ਇਹ ਟਿੱਪਣੀ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸਨੇ Deep Sidhu ਦੇ ਸਮਰਥਕਾਂ ਦੇ ਉਸ ਦਾਅਵੇ ਨੂੰ ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਨਿਆਂਇਕ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਸਟੇਟ ਦੁਆਰਾ ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਨੂੰਨੀ ਡਰਾਮੇ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀ ਤੋਂ ਸਟੇਟ ਦੀ ਵਧੀਕੀ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸਦੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਅਤੇ ਉਸ ਨਾਲ ਹਮਦਰਦੀ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ।  

‘ਵਾਰਿਸ ਪੰਜਾਬ ਦੇ’: ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਅਧਿਆਏ

ਜਥੇਬੰਦੀ ਦਾ ਗਠਨ ਅਤੇ ਉਦੇਸ਼

ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਰਿਹਾਅ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, Deep Sidhu ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਰਗਰਮੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੰਗਠਨਾਤਮਕ ਰੂਪ ਦੇਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਸਤੰਬਰ 2021 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ‘ਵਾਰਿਸ ਪੰਜਾਬ ਦੇ’ (ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਾਰਿਸ) ਨਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ । ਇਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੇ ਗਠਨ ਮੌਕੇ, ਉਸਨੇ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ “ਦਬਾਅ ਸਮੂਹ” (pressure group) ਵਜੋਂ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਜਿਸਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਲੜਨਾ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ, ਭਾਸ਼ਾ, ਸਮਾਜਿਕ ਤਾਣੇ-ਬਾਣੇ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ‘ਤੇ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਮਲੇ ਵਿਰੁੱਧ ਆਵਾਜ਼ ਬੁਲੰਦ ਕਰਨਾ ਸੀ । ਉਸਦਾ ਟੀਚਾ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸੰਘੀ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸੀ ।  

‘ਵਾਰਿਸ ਪੰਜਾਬ ਦੇ’ ਦਾ ਗਠਨ ਉਸਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਥਾਈ ਢਾਂਚਾ ਦੇਣ ਦੀ ਇੱਕ ਰਣਨੀਤਕ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਸੀ। ਇਹ ਉਸਦੇ “ਹੋਂਦ ਦੀ ਲੜਾਈ” ਦੇ ਬਿਰਤਾਂਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੰਗਠਨ ਵਿੱਚ ਰਸਮੀ ਰੂਪ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਸੀ, ਜੋ ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਕਾਇਮ ਰਹਿ ਸਕੇ। ਇਹ ਜਥੇਬੰਦੀ ਉਸਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਠੋਸ ਵਿਰਾਸਤ ਬਣ ਗਈ। ਭਾਵੇਂ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸਦੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਅਤੇ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿਵਾਦਗ੍ਰਸਤ ਹੋ ਗਈ, ਪਰ ਇਸਦੀ ਹੋਂਦ ਨੇ ਪੰਥਕ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਧੁਰਾ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਿੱਖ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਅਤੇ ਸੰਘੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ‘ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਸੀ, ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਦੀਆਂ ਅਕਾਲੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਸੀ।

ਵਿਰਾਸਤ ਅਤੇ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਦਾ ਵਿਵਾਦ

ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ, Deep Sidhu ਸਿਆਸੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕਾਫ਼ੀ ਸਰਗਰਮ ਸੀ। ਉਹ 2022 ਦੀਆਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ (ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ) ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਮੁਖੀ ਸਿਮਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਲਈ ਜ਼ੋਰ-ਸ਼ੋਰ ਨਾਲ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ‘ਵਾਰਿਸ ਪੰਜਾਬ ਦੇ’ ਦੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਵਿਵਾਦ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਿਆ। ਅੰਮ੍ਰਿਤਪਾਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੀ ਵਾਗਡੋਰ ਸੰਭਾਲ ਲਈ, ਪਰ ਇਹ ਨਿਯੁਕਤੀ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਵਿਵਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਘਿਰ ਗਈ ।  

ਦੀਪ ਸਿੱਧੂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਉਸਦੇ ਭਰਾ ਮਨਦੀਪ ਸਿੱਧੂ ਨੇ ਇਸ ਨਿਯੁਕਤੀ ‘ਤੇ ਗੰਭੀਰ ਸਵਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਕੀਤੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਦੀਪ ਅੰਮ੍ਰਿਤਪਾਲ ਨੂੰ ਨਾਪਸੰਦ ਕਰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਜਨਵਰੀ-ਫਰਵਰੀ 2022 ਵਿੱਚ 15 ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਉਸਦਾ ਫ਼ੋਨ ਨੰਬਰ ਵੀ ਬਲੌਕ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਸੀ । ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜਥੇਬੰਦੀ ਨੂੰ “ਹਾਈਜੈਕ” ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ । ਇਹ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਵਿਵਾਦ ਉਸਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਦੇ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਅਤੇ ਵਿਵਾਦਿਤ ਸੁਭਾਅ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਭਾਈ ਅੰਮ੍ਰਿਤਪਾਲ ਸਿੰਘ ਖਾਲਸਾ ਦੇ ਅਧੀਨ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦਾ ਮਿਸ਼ਨ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ‘ਤੇ “ਖਾਲਸਾ ਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ” ਦੇ ਵਧੇਰੇ ਧਾਰਮਿਕ-ਕੇਂਦਰਿਤ ਅਤੇ ਵੱਖਵਾਦੀ ਟੀਚੇ ਵੱਲ ਬਦਲ ਗਿਆ , ਜੋ ਕਿ Deep Sidhu ਦੇ “ਸੰਘੀ ਹੱਕਾਂ” ‘ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਵਿਆਪਕ (ਭਾਵੇਂ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ) ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਜਾਪਦਾ ਸੀ । Deep Sidhu ਦੀ ਮੌਤ ਨੇ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀ ਖਲਾਅ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜੋ ਬੜੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਗਿਆ, ਪਰ ਇਸ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰ ‘ਤੇ ਹੋਏ ਵਿਵਾਦ ਨੇ ਇੱਕ ਕਰਿਸ਼ਮਈ ਆਗੂ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਬਣੇ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਅਸਥਿਰਤਾ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ।  

ਇੱਕ ਦਰਦਨਾਕ ਸਫ਼ਰ ਦਾ ਅੰਤ

15 ਫਰਵਰੀ 2022: ਉਹ ਭਿਆਨਕ ਰਾਤ

15 ਫਰਵਰੀ 2022 ਦੀ ਰਾਤ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ Deep Sidhu ਦੇ ਸਮਰਥਕਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਕਾਲੀ ਰਾਤ ਬਣ ਕੇ ਆਈ। ਸਿਰਫ਼ 37 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, Deep Sidhu ਦੀ ਇੱਕ ਭਿਆਨਕ ਸੜਕ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ । ਇਹ ਹਾਦਸਾ ਰਾਤ ਕਰੀਬ 9-9:30 ਵਜੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਖਰਖੋਦਾ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੁੰਡਲੀ-ਮਾਨੇਸਰ-ਪਲਵਲ (KMP) ਐਕਸਪ੍ਰੈਸਵੇਅ ‘ਤੇ ਪੀਪਲੀ ਟੋਲ ਪਲਾਜ਼ਾ ਨੇੜੇ ਵਾਪਰਿਆ । ਉਹ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਪੰਜਾਬ ਵੱਲ ਆਪਣੀ ਮਹਿੰਦਰਾ ਸਕਾਰਪੀਓ ਗੱਡੀ ਖੁਦ ਚਲਾ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਪੁਲਿਸ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਸਦੀ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ ਗੱਡੀ ਹਾਈਵੇ ‘ਤੇ ਖੜ੍ਹੇ ਇੱਕ ਟਰੱਕ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਹਿੱਸੇ ਨਾਲ ਜਾ ਟਕਰਾਈ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਟਰੱਕ ਖਰਾਬ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਸੜਕ ਕਿਨਾਰੇ ਖੜ੍ਹਾ ਸੀ ।  

ਟੱਕਰ ਇੰਨੀ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਸੀ ਕਿ ਗੱਡੀ ਦਾ ਡਰਾਈਵਰ ਵਾਲਾ ਪਾਸਾ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਿਆ । ਹਾਦਸੇ ਦੇ ਸਮੇਂ ਗੱਡੀ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਉਸਦੀ ਦੋਸਤ ਅਤੇ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਰੀਨਾ ਰਾਏ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਸੀ, ਜੋ ਯਾਤਰੀ ਸੀਟ ‘ਤੇ ਬੈਠੀ ਸੀ। ਰੀਨਾ ਰਾਏ ਇਸ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਈ ਪਰ ਉਸਦੀ ਜਾਨ ਬਚ ਗਈ। ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦੇ ਪਾਸੇ ਦਾ ਏਅਰਬੈਗ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਖੁੱਲ੍ਹਿਆ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਸੀਟ ਬੈਲਟ ਵੀ ਪਾਈ ਹੋਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਬਚ ਗਈ । Deep Sidhu ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਹਸਪਤਾਲ ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਮ੍ਰਿਤਕ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ । ਪੋਸਟਮਾਰਟਮ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਮੌਤ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਸਿਰ ਵਿੱਚ ਲੱਗੀ ਗੰਭੀਰ ਸੱਟ ਸੀ ।  

ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਅਤੇ ਅਣਸੁਲਝੇ ਸਵਾਲ

Deep Sidhu ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਫੈਲਦਿਆਂ ਹੀ, ਉਸਦੇ ਸਮਰਥਕਾਂ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਹਿੱਸੇ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਹਾਦਸਾ ਮੰਨਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਗਲਿਆਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਗੱਲ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਫੈਲ ਗਈ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਸਟੇਟ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਤਹਿਤ ਮਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ । ਇਸ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ੀ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਕਈ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਬਲ ਮਿਲਿਆ। ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਹਰਿਆਣਾ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਬਿਆਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਰੋਧਾਭਾਸ ਸੀ; ਕਦੇ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿ ਟਰੱਕ ਖੜ੍ਹਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਕਦੇ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿ ਟਰੱਕ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਅਚਾਨਕ ਬ੍ਰੇਕ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ । ਹਾਦਸੇ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਗੱਡੀ ਦੇ ਟਾਇਰਾਂ ਦੇ ਲੰਬੇ ਅਤੇ ਡੂੰਘੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਨ, ਜੋ ਅਚਾਨਕ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਬ੍ਰੇਕ ਲਗਾਉਣ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦੇ ਸਨ ।  

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਬਚੀ ਰੀਨਾ ਰਾਏ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਟਰੱਕ ਨੇ ਅਚਾਨਕ ਬ੍ਰੇਕ ਮਾਰੀ ਸੀ । ਇੱਕ ਹੋਰ ਵੱਡਾ ਵਿਵਾਦ ਉਦੋਂ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਨਿਊਜ਼ ਚੈਨਲ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਗੱਡੀ ਵਿੱਚੋਂ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਬੋਤਲ ਮਿਲੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾਅਵੇ ਨੂੰ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਗਵਾਹਾਂ ਦੀਆਂ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਖੁਦ ਰੀਨਾ ਰਾਏ ਨੇ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਬੋਤਲ ਉਹ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਲਿਆਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਉਸਦੀ ਸੀ । ਇਹ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ੀ ਸਿਧਾਂਤ ਕਿਸੇ ਖਲਾਅ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਸੀ।

ਇਹ ਉਸ ਬਿਰਤਾਂਤ ਦਾ ਤਰਕਪੂਰਨ ਸਿੱਟਾ ਸੀ ਜੋ ਉਸਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ: ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਆਦਮੀ ਜਿਸਨੇ ਸਟੇਟ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਉਸਦੀਆਂ ਏਜੰਸੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਕਥਿਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਤਾਇਆ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਜੋ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਇੱਕ ਹੋਰ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਸ਼ੱਕੀ ਹਾਲਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਮਰ ਗਿਆ। ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਿੱਚ 1984 ਵਰਗੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਕਾਰਨ ਸਟੇਟ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਮੌਜੂਦ ਡੂੰਘੇ ਅਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੇ ਇੱਕ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ੀ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਪ੍ਰਵਾਨਯੋਗ, ਸਗੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਸੰਭਾਵਿਤ ਵਿਆਖਿਆ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ।  

ਵਿਰਾਸਤ: ਯਾਦਾਂ, ਸਵਾਲ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ

ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ‘ਤੇ ਅਸਰ

Deep Sidhu ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਇਦ ਜਿਉਂਦੇ ਜੀਅ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ “ਕਲਟ ਸਟੇਟਸ” ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਸਮਰਥਕਾਂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ “ਯੋਧਾ” (ਸੰਤ ਸਿਪਾਹੀ) ਵਜੋਂ ਸਤਿਕਾਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸਨੇ ਕੌਮ ਲਈ ਆਪਣਾ ਸਭ ਕੁਝ ਦਾਅ ‘ਤੇ ਲਗਾ ਦਿੱਤਾ । ਉਸਦੀ ਮੌਤ 20 ਫਰਵਰੀ 2022 ਦੀਆਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਸਿਰਫ਼ ਪੰਜ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਈ, ਜਿਸਨੇ ਇੱਕ ਜ਼ਬਰਦਸਤ “ਹਮਦਰਦੀ ਦੀ ਲਹਿਰ” ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ।

ਇਸ ਲਹਿਰ ਨੇ ਸਿਮਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਦੀ ਪਾਰਟੀ, ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ (ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ) ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੁਲਾਰਾ ਦਿੱਤਾ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਹਮਦਰਦੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਨੇ ਮਾਲਵਾ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ, ਜੋ ਕਿ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਅਖਾੜਾ ਸੀ, ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ (AAP) ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਇਆ, ਕਿਉਂਕਿ ਪੰਥਕ ਵੋਟਾਂ ਵੰਡੀਆਂ ਗਈਆਂ ।  

ਉਸਦਾ ਭੋਗ ਸਮਾਗਮ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸਿਆਸੀ ਇਕੱਠ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਗਿਆ, ਜੋ “ਪੰਥਕ ਸਿਆਸੀ ਭਾਵਨਾ” ਦਾ ਇੱਕ ਸਪੱਸ਼ਟ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਸੀ । ਇਸ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਉਭਾਰ ਨੂੰ ਪੰਥਕ ਸਿਆਸੀ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਨੇ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਹਥਿਆਰ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ। Deep Sidhu ਦਾ ਦੁਖਦਾਈ ਅੰਤ ਇੱਕ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਨਾਅਰਾ ਬਣ ਗਿਆ ਜੋ ਚੋਣਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਰਹੀ ਪਾਰਟੀ (ਆਪ) ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਵੋਟਾਂ ਨੂੰ ਲਾਮਬੰਦ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਰਵਾਇਤੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਨਾਲੋਂ ਕਿਤੇ ਵੱਧ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ। ਇਹ ਘਟਨਾ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹਾਦਤ ਅਤੇ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦੇ ਬਿਰਤਾਂਤ ਅੱਜ ਵੀ ਕਿੰਨੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਚੋਣ-ਮਹੱਤਤਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।  

ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਕਰੀਬੀਆਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵਿੱਚ

ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਪਾਸੇ Deep Sidhu ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਿਆਸੀ “ਸ਼ਹੀਦ” ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਉਸਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਕਰੀਬੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਬਿਆਨ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਅਤੇ ਵਧੇਰੇ ਮਾਨਵੀ ਤਸਵੀਰ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਸਦੇ ਭਰਾ, ਮਨਦੀਪ ਸਿੱਧੂ, ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ‘ਵਾਰਿਸ ਪੰਜਾਬ ਦੇ’ ਦੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ‘ਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਸਵਾਲ ਉਠਾਉਂਦੇ ਰਹੇ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਸਮਾਗਮਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਕੇ ਭਾਵੁਕ ਹੁੰਦੇ ਰਹੇ । ਉਸਦੀ ਮੰਗੇਤਰ, ਰੀਨਾ ਰਾਏ, ਜੋ ਹਾਦਸੇ ਵੇਲੇ ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਸੀ, ਨੇ ਇੰਟਰਵਿਊਆਂ ਵਿੱਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤਪਾਲ ਸਿੰਘ ਦੁਆਰਾ ਉਸਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ “ਹਾਈਜੈਕ” ਕਰਨ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ ।  

ਰੀਨਾ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਦੀਪ ਸਿੱਧੂ ਵੱਖਵਾਦੀ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਇੱਕ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ, ਨਾ ਕਿ ਉਹ ਸਟੇਟ ਦੁਆਰਾ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ “ਸ਼ਹੀਦ” ਸੀ। ਉਸਨੇ ਇਹ ਵੀ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ ਕਿ ਇਸ ਬਿਰਤਾਂਤ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਫੰਡ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ । ਉਸਨੇ ਇਹ ਵੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਗੱਡੀ ਵਿੱਚ ਮਿਲੀ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਬੋਤਲ ਉਸਦੀ ਸੀ । ਇਹਨਾਂ ਬਿਆਨਾਂ ਨੇ ਉਸ ਨਿੱਜੀ ਵਿਅਕਤੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਉਸਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਜਾਣਦਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸ ਜਨਤਕ ਪ੍ਰਤੀਕ, ਜੋ ਉਹ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ, ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਦਰਦਨਾਕ ਤਣਾਅ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ।

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਸਦੇ ਦੋਸਤ, ਮਰਹੂਮ ਗਾਇਕ ਸਿੱਧੂ ਮੂਸੇਵਾਲਾ, ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਮੁੱਦਿਆਂ ‘ਤੇ ਵਧੇਰੇ ਮੁਖਰ ਹੋ ਗਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਏ ਗੀਤ “SYL” ਵਿੱਚ Deep Sidhu ਦੇ ਭਾਸ਼ਣ ਦੀ ਇੱਕ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਡੂੰਘੀ ਦੋਸਤੀ ਅਤੇ ਸਾਂਝੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦਾ ਪ੍ਰਮਾਣ ਹੈ। Deep Sidhu ਦੀ ਯਾਦ ‘ਤੇ ਚੱਲ ਰਹੀ ਇਹ ਲੜਾਈ ਦਰਅਸਲ ਪੰਜਾਬੀ ਸਰਗਰਮੀ ਦੀ ਰੂਹ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਲੜਾਈ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬ ਹੈ, ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਅਣਸੁਲਝੇ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਸਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਸਨੇ ਖੁਦ ਸਭ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਲਿਆਂਦਾ ਸੀ।  

ਸਿੱਟਾ

Deep Sidhu ਦਾ ਜੀਵਨ ਇੱਕ ਤੂਫ਼ਾਨੀ ਯਾਤਰਾ ਸੀ—ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਸਫ਼ਰ ਜੋ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਕੇ ਸਿਨੇਮਾ ਦੇ ਪਰਦੇ ‘ਤੇ ਚਮਕਿਆ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਸਮਾਪਤ ਹੋਇਆ। ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਪੂਰੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਝੰਜੋੜਿਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਹੋਂਦ, ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਬਾਰੇ ਸਵਾਲ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ। ਉਸਦੀ ਕਹਾਣੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ, ਵਿਵਾਦ, ਦਲੇਰੀ ਅਤੇ ਦੁਖਾਂਤ ਦਾ ਇੱਕ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਮਿਸ਼ਰਣ ਹੈ।

ਭਾਵੇਂ Deep Sidhu ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਾਇਕ ਵਜੋਂ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਜਾਂ ਇੱਕ ਵਿਵਾਦਿਤ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਵਜੋਂ, ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਕਿ ਉਸਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਮਕਾਲੀ ਇਤਿਹਾਸ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਅਮਿੱਟ ਛਾਪ ਛੱਡੀ ਹੈ। ਉਸਦੀ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਅਤੀਤ, ਵਰਤਮਾਨ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਬਹਿਸ ਛੇੜ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਜੋ ਸ਼ਾਇਦ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗੀ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿੱਛੇ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਵਿਰਾਸਤ ਛੱਡ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਓਨੀ ਹੀ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਅਤੇ ਬਹਿਸਯੋਗ ਹੈ ਜਿੰਨਾ ਕਿ ਉਹ ਖੁਦ ਸੀ।

ਇਸ ਲੇਖ ਨੂੰ ਵੀ ਪੂਰੇ ਵਿਸਤਾਰ ਨਾਲ ਪੜੋ: Sidhu Moose Wala — ਪੰਜਾਬੀ ਜੱਟ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਅਤੇ ਨੌਜਵਾਨੀ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਕ ਕਹਾਣੀ।

ਅਕਸਰ ਪੁੱਛੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਵਾਲ (FAQs)

1. ਦੀਪ ਸਿੱਧੂ ਕੌਣ ਸਨ ਅਤੇ ਉਹ ਕਿਸ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ? Deep Sidhu ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਵਕੀਲ, ਅਦਾਕਾਰ ਅਤੇ ਕਾਰਕੁਨ ਸਨ। ਉਹ ਪੰਜਾਬੀ ਫਿਲਮਾਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ‘ਜੋਰਾ 10 ਨੰਬਰੀਆ’ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਅਦਾਕਾਰੀ, ਅਤੇ 2020-21 ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸਰਗਰਮ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਉਹ ‘ਵਾਰਿਸ ਪੰਜਾਬ ਦੇ’ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੇ ਬਾਨੀ ਵੀ ਸਨ।
2. ਕਿਸਾਨੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਅਤੇ ਲਾਲ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਘਟਨਾ ਵਿੱਚ ਦੀਪ ਸਿੱਧੂ ਦੀ ਕੀ ਭੂਮICA ਸੀ? Deep Sidhu ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਚਿਹਰੇ ਵਜੋਂ ਉੱਭਰੇ। 26 ਜਨਵਰੀ 2021 ਨੂੰ ਲਾਲ ਕਿਲ੍ਹੇ ‘ਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਾਹਿਬ ਲਹਿਰਾਉਣ ਦੀ ਘਟਨਾ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਕਾਰਨ ਉਹ ਵਿਵਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਘਿਰ ਗਏ। ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਅੰਦੋਲਨ ਨੂੰ ਤਾਰਪੀਡੋ ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਰੋਸ ਦਾ ਇੱਕ ਜਮਹੂਰੀ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਦੱਸਿਆ।
3. ‘ਵਾਰਿਸ ਪੰਜਾਬ ਦੇ’ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦਾ ਮਕਸਦ ਕੀ ਸੀ? ਸਤੰਬਰ 2021 ਵਿੱਚ Deep Sidhu ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ, ‘ਵਾਰਿਸ ਪੰਜਾਬ ਦੇ’ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸੰਘੀ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਲੜਨਾ, ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ, ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਮੁੱਦਿਆਂ ‘ਤੇ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਆਵਾਜ਼ ਬੁਲੰਦ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ “ਦਬਾਅ ਸਮੂਹ” ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸੀ।
4. ਦੀਪ ਸਿੱਧੂ ਦੀ ਮੌਤ ਕਿਵੇਂ ਹੋਈ ਅਤੇ ਇਸ ‘ਤੇ ਵਿਵਾਦ ਕਿਉਂ ਹੈ? Deep Sidhu ਦੀ ਮੌਤ 15 ਫਰਵਰੀ 2022 ਨੂੰ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੜਕ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਹੋਈ, ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਾਰ ਇੱਕ ਟਰੱਕ ਨਾਲ ਟਕਰਾ ਗਈ। ਇਸ ‘ਤੇ ਵਿਵਾਦ ਇਸ ਲਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮਰਥਕਾਂ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਕੁਝ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਪਿੱਛੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਬਦਲਦੇ ਬਿਆਨਾਂ ਅਤੇ ਹਾਦਸੇ ਦੇ ਸ਼ੱਕੀ ਹਾਲਾਤਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
5. ਦੀਪ ਸਿੱਧੂ ਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ‘ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਭਾਵ ਕਿਸਦਾ ਸੀ? Deep Sidhu ਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ‘ਤੇ ਸਿੱਖ ਚਿੰਤਕ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਸਰਦਾਰ ਅਜਮੇਰ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਦਾ ਡੂੰਘਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸੀ। ਕੋਵਿਡ-19 ਲੌਕਡਾਊਨ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਸਿਆਸੀ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਜਾਗ੍ਰਿਤੀ ਆਈ, ਜਿਸਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ “ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਹੋਂਦ ਦੀ ਲੜਾਈ” ਵਜੋਂ ਦੇਖਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ।

ਜੇ ਤੁਸੀਂ  ਸ਼ਹੀਦ ਸੰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ (ਦੀਪ ਸਿੱਧੂ )…  ਦੀ ਅਮਰ ਕਹਾਣੀ ਨਾਲ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋਏ ਹੋ ਤਾਂ, ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਨੂੰ ਕਦੇ ਨਾ ਭੁੱਲਣ ਦਿਓ। ਇਸ ਲੇਖ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਾਂਝਾ ਕਰੋ, ਤਾਂ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਇਸ ਲੇਖ ਨੂੰ ਲਾਈਕ, ਸ਼ੇਅਰ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਕਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਲਿਖੋ। ਸਾਡੇ ਨਾਲ਼ ਜੁੜੇ ਰਹਿਣ ਲਈ “ਪੰਜਾਬੀ ਟਾਈਮ  Facebook Page “ ਅਤੇ YouTube Channel ਨੂੰ ਫੋਲੋ ਕਰਕੇ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀਆਂ ਅਣਕਹੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਰਹੋ। ਆਓ ਮਿਲ ਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵੀਰਾਂ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਈਏ! 🙏 ਸਤਿਨਾਮ ਸ੍ਰੀ ਵਾਹਿਗੁਰੂ!

✍️  About the Author – Kulbir Singh

Kulbir Singh is the founder of PunjabiTime.com, a powerful platform dedicated to reviving Punjabi culture, Sikh history, and the spirit of community storytelling. With a deep-rooted passion for his heritage, he writes emotionally compelling, well-researched content that connects generations.

Follow his work to discover stories that matter, voices that inspire, and a vision that unites. 🌍

© ਪੰਜਾਬੀ ਟਾਈਮ, 2025 — ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸੱਚੀ ਅਵਾਜ਼।

#DeepSidhu #WarisPunjabDe #PunjabActivist #FarmersProtest #RedFort #SikhHistory #TragicEnd #JusticeForDeepSidhu